1. Is de eerste bijeencompste van de leeden geweest daer noch veele absent waeren, zelffs de meeste meede van ons quartier ende is daerom nyet sonderlings voorgedraegen als de lecture van eenige advijsen uyt verscheyden oirten, nyet besonders meedebrenghende als groote toerustinge van oorloge die bij den keyser ende zijne adherenten alsmeede bij Vranckrijck werdt ghedaen.

2. Oock is gerapporteert van de groote ongeleegentheyt van ’t waeter gecauseert deur ’t innebreecken van den Leckendijck ontrent Culenborch ende Vianen gevallen, waerdeur heel Schielandt, Delfflandt ende ’t meerendeel van Rijnland geseyt wordt in ’t water te staen. Daervan noch vorder onheylen werden gevreest alsso om de hoogheyt van de riviere geen cansse is om de ghaeten te stoppen, zelffs geen materie 2 à 3 mijlen in’t ronde daerontrent connende gevonden werden, daerover het gecrijt zeer groot is ende de clachten daeghelijcx toenemen, ende voor ’t gemeene landt nyet dan een groot cort in de middelen te verwachten is. Waerover meede goedgevonden was Zijn Ex.^tie te authoriseren om nae eenige bequaeme mannen uyt te sien ende dezelve te lasten een waeckend ooghe in ’t zeyl te houden ende so haest als ’t mogelijcken weesen zal de gebroocken gaeten weederomme te vervangen ende behoorlijcken te verseeckeren, alles buyten laste van ’t landt. Ende is vorders de vergaderinge gedimitteert tot merghen toe.

Noch is bij den vice-admirael Witte Wittersz. van Den Briel rapport gedaen.

3. Alle de leeden present zijnde is bij den heere Catz verhaelt hoe datten vice-admirael Witte Wittertsz. op gisteren rapport ghedaen heefft van de gelegentheyt van de vloote onder den lieutenant-admirael Maerten Herpertsz., te weeten dat zij gestaedigh hebben zee gehouden ende ontrent de cust ende in ’t Canael gecruyst ende datte Spaensse vloote bij een donckere nacht ende mistige dagh haer is ontsnapt ende binnengecomen, daer zij overmaeten in becommert waeren geweest, hoewel nyet haer maer des ghemeene landts schult is; die in plaetse van 32 haer maer 10 scheepen sterck heefft uyt doen vaeren die haer nyet en costen verdeelen om den viant aen verscheyden oirten te soecken, maer so sij haer volle getal van scheepen hadden gehadt ende alsso drye esquadrons van cruyssers mogen maecken, twijffelen nyet off een van dryen soude de zaecke hebben aengetroffen ende oock battant genoch geweest zijn om dezelve te ruïneren; sodat hij wenscht dat in toecomende beeter sorghe magh werden gedraegen.

4. Dat hij oock vanweegen den lieutenant-admirael drye pointen hadde doen voorstellen daerinne beeter diende voorsien so men de effecten ende vruchten van zijn dienst wilde affwachtene ende genyeten ende sonder dewelcke den viant de baene open gelaeten wordt om so veel quaets te connen doen als sij becants dencken sonder ’tzelve haer overal gehindert te connen worden, te weeten alsso den vi[ant] van vaertuygh is verandert ende in plaetsse van groote scheepen meest wel beseylde fregatten gebruyckt die van onse groote scheepen schoon in ’t oogh gekreegen werdende, nyet connen werden affterhaelt; dat men met gelijck vaertuygh hem moet bejeegenen ende dat tot dien eynde overnoodigh weesen soude dat in plaetse van 5 de onbequaemste groote scheepen off boven d’zelve, is ’t doenlijck, vijff fregatten wierden aengebout.

Ten 2^en dat de custscheepen in ’t Goereessche [Gat] legghende deur de voorghaende directeurs offte andere op ’t spoedichste mogen werden gereetgemaeckt ende van anckers, cabels, touwen, seylen, vivres ende andere nootlijcke behoefften voorsien, opdatten admirael opcomende dezelve magh gereet vinden ende datelijcken weeder mede in zee ghaen.

Ten 3^en dewijl het schip van den admirael groot sijnde maer 130 mannen heefft, den viant ter contrariën over de 150 ende meer op zijn scheepen is hebbende, off nyet noodigh weesen soude hem eenigh meerder volck bijgevoeght te werden.

Deese poincten in deliberatie geleyt zijnde worde verstaen datte heer Nobel ende Bruyninghs op ’t 2^e point van de fregatten gecommitteert waeren geweest haer naerder te informeren ende dat alvooren hierinne te treeden derzelver rapport soude werden gehoort. ’Twelck gedaen zijnde ende verstaen weesende het maecken offte huuren van fregatten wel noodigh te sijn, maer dat sonder ghelt alles vergeeffs getenteert wordt, is nae deliberatie goedgevonden dat in plaetse van de groote onbequaeme scheepen 5 nyeuwe fregatten sullen worden gemaeckt, doch dat in besogne zal werden gebracht waer ende tot wiens laste deese penningen te vinden ende hoeverre de provintiën daerinne souden connen werden geëngageert, mitsgaders van de vordere ingrediënten die deese zaecke nae hem sleept ende van alles rapport gedaen om naerder op glet te worden; werdende hiertoe gecommitteert ende versocht een van de heeren van Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn, Enckhuysen ende Medenblick.

Belanghende het 2^e point is in consideratie gebracht ende bij die occasie meede in omvraege gecomen het 23^en point van de continuatie offte discontinuatie van de directeurs van de custscheepen ende off men soude volghen het laetste reglement offte daerinne eenige veranderinge doen ende dienvolgens off men deur coopluyden off deur directeurs de scheepen op Hellevoet weeder soude equipperen ende gereedt doen maecken, hadden verscheyden leeden ende sonderlinge de steeden van ons quartier daertegens verscheyden consideratiën, sonderlinge op ’t uytrusten ende schoonmaecken van de scheepen, sustinerende dat om de mintste costen, meeste expeditie ende verseeckertheyt wille, de scheepen nyet in Goeree, maer in ijder quartier in de havenen daer se uytgevaeren waeren behooren inne te comen ende weeder schoongemaeckt, gecalffaet ende van alles voorsien te worden ende dat op die voet de continuatie van de directeurs conden goetvinden, maer anders nyet, geensints geraeden vindende om coopluyden die ’t nyet dan om vordel te doen is deese zaecke aen te besteeden, als ten hoochsten schaedelijck voor ’t landt. Sodat eyntelijck geconcludeert is dat voorgaende gecommitteerden ock deese zaecke naerder sullen examineren ende daervan rapport doen; dat oock interim de directeurs sullen werden versocht in haer commissie noch voor eenige maenden te willen continueren ende dat totte negotiatie van de penningen naerder omvraege zal werden gedaen.

Belanghende het 3^e point van ’t vermeerderen van ’t getal van de matroosen opten admirael is verstaen dat door eenige gedeputeerden ’t advijs van Zijn Hoogheyt zal worden gehoort ende daervan rapport gedaen; werden hiertoe versocht een van de heeren van Delfft, Amsterdam ende Hoorn.

5. Op ’t vorder innehouden van ’t 23^e point om bij provisie toe te staen in een negotiatie van de quote van Hollandt in een somme van ƒ 644.000 £ voor de custscheepen, conden de heeren van Dordrecht wel oordeelen sulcx nodigh te weesen, maer versochten dat haer comptoir als onmaghtigh daervan soude mogen werden geëxcuseert; Goude, Alckmaer, Enckhuysen ende eenige andere leeden wilden alvoren consenten innegewillight hebben eer totte negotiatie te comen, sodat geen conclusie inne genoomen heefft connen werden.

6. Is daernae rapport gedaen van ’tgunt den secretaris van Danswick vanweegen die stadt alhier heefft geproponeert, te weeten datten coningh van Polen de actiën van Spiringh belangende den opheeve van den tholl t’eenemael approbeert ende weederom nyeuwe moeyten ende costen is aenleggende om denzelven te maincteneren ende den gemelten thol tegens de pacta mette stadt gemaeckt in te voeren; dat buyten dispute is dat zij tweehondert jaeren langh haer hebben geëximeert de tirannie ende regeringe van de Prussische heeren ende in gerustighe possessie zijn van haere vrijheyt; doch dat zij om haer vrijheyt te beeter te connen maincteneren haer onder protectie van den coningh van Polen hebben begheeven ende denzelven voor beschermheer aengenomen, doch onder zeeckere conditiën ende specialijck onder conditie dat hij geen thollen aldaer soude mogen heffen vorder als doenmaels werden geaccordeert, hoewel den coningh van Polen door instigatie van ’t huys van ’t Oostenrijck gelijck nu meede geschiet telckens daertegens ’t een ende ’t ander heefft gemoveert, doch noyt daerdeur gecomen is; dat denzelven effenwel zijn voorneemen telckens op drie principale reedenen heefft gefondeert, te weeten omdat zijn rijck is als een fortificatie voor de geheele Christenheyt is tegens de invasiën van den Turck ende dat hij onmaghtigh zijnde om dezelve alleen behoorlijck te defenderen ende staende te houden, reeden is datte gebatighde daertoe yet contribueren, dat bij opstellen van deese thollen bequaemelijck geschieden can.

Ten 2^en omdat hem toecompt het dominium over de Baltische Zee ende daerom yet tot laste van de passerende scheepen instellen can, gelijck oock voor deesen meermaelen gedaen heefft ende daervan in de possessie is als uyt verscheyden acten sustineert te connen blijcken.

Ten 3^en omdatte tractaten ende conditiën met Dantsick gemaeckt verstaen moeten werden rebus sic stantibus, maer de zaecken zeedert soseer verandert ende alles vercostelijckt ende verduurt zijnde, dat hij mette voorghaende cleyne thollen nyet en behoefft tevreeden te weesen, maer nae de noot ende verdieninge van den tijdt eenige verhooginghe doen magh; dat zij deese reedenen telckens suffisantelijck hebben gedebatteert, sodatte zaecke tot noch toe daerbij gebleeven is ende dat zij alsnoch geresolveert zijn haer recht tegens denzelven coningh met allerley middelen staende te houden, daertoe oock van de coning van Denemercken werden geanimeert met presentatie van oorloghscheepen, mits datte costen meede bij instellinge van eenige thollen souden moeten werden gevonden; de Sweeden haer van gelijcken hulpe doch met gelijcke conditiën aenbiedende, alsmeede al de Hansse steeden, sonderlinge als bij deesen Staet de handt daertoe soude werden gebooden ende dewijl Zijn Ma.^t van Polen van de oorloge vervaert is, dat sij zeer geraeden souden vinden dat opte Rijcxdagh van Polen die opten 10^en martii weesen zal vanweegen deesen Staet, Deenmercken haer ende andere steeden ende vrunden expressen mogen werden affgesonden om de Stenden aldaer tot contrarie resolutie te beweeghen ende den coningh deese heffinge van thol aff te raeden; nyet twijffelende dewijl veel Stenden daer noch tegens zijn off daer sullen suffisante reedenen connen werden bijgebracht om dit voorneemen van den coningh te doen ophouden; versochten daerom dat van hier haer ten zelven eynde behoorlijck assistentie moght werden gedaen.

Bij deese occasie is in deliberatie geleyt het 23^e poinct van de beschrijvinge, mentionnerende van de debvoiren vanweegen deesen Staet aen te wenden tot defensie van de vrijheyt van de navigatie van de steeden geleegen aen de Oostzee ende tot weeringe van de voorgenomen nyeuwen Poolschen thol. Waerop nae deliberatie bij eenparige leeden verstaen is dat volgens ’t versoeck van de stadt Dansick om de importantie van de zaecke een expressen vanweegen deesen Staet opten aenstaenden Rijcxdagh in Polen zal werden affgesonden, nyet bij forme van ambassade omdat belangende die qualiteyt verscheyden jalousiën ende disputen over de rangh ende de ceremoniën souden connen werden gemoveert, die ondienst in ’t werck zelff souden mogen geeven ende dat meede sodanigen nyet soude werden toegelaeten de Stende in ’t particulier over deese zaecke aen te spreecken, maer bij forme van commissie in qualiteyt als commissaris offte affgesante, daerover geen bedenckelijckheeden sullen vallen ende alles effenwel ten dienste van den Staet zal connen werden uytgebracht ende dat daertoe eerstdaeghs een bequaem persoon sal werden uytgeleyt.

7. Den commissaris Spiringh vanweegen de croone Sweeden urgerende de betaelinge van ’t gepasseerde subsidie van 150.000 £ voor deesen geconsenteert ende consent van een nieuw subsidie in toecomende, opdat zij in haer oorloghe tegens den keyser mogen continueren ende nyet genootsaeckt werden te accorderen tot ondienst van deesen Staet, is ter occasie vandien oock datelijck bij der handt genomen het 42^e point van beschrijvinge daervan spreeckende ende omgevraeght waeruyt de quote van Hollandt in deese somme sal connen werden gevonden ende gefurneert ten uytersten tegens den 23^en februarii toecomende, tegens welcken dagh alle provintiën aengenomen hebben met haer gelt gereedt te zijn; meede wat vorder op dit versoeck te doen, meest alle leeden verstonden dat deese somme bij negotiatie soude moeten werden gevonden, omdat geen prompte middelen te vinden zijn, uytgeseyt Dordrecht die ’tzelve tegenspraecken, sustinerende haer comptoir onmaghtigh te zijn om eenige negotiatiën te doen; die van Haerlem ende Amsterdam van gelijcken het subsidie in toecomende geeyscht excuserende, heefft in deesen beyden noch geen resumptie genoomen connen werden.

8. Is conclusie genoomen op verscheyden poincten hiervooren verhaelt. Sijn meede geleesen 2 brieven van den resident Cracouw uyt Elseneur, d’eene mentionnerende van de intentie en de resolutie van Zijn Ma.^t beroerende ’t exces ende violatie van de jurisdictie bij eenige Normervaerders van Hoorn, Amsterdam ende Medenblick verleeden jaer gepleeght ende in wat voeghen Zijn Ma.^t verstaet ’tzelve gerepareert te moeten werden.

9. Alsmeede een ander missive bij dewelcke vanweegen Zijn Ma.^t wordt versocht verclaeringe van de heeren Staeten alhier wat totte defensie van de vrijheyt van de Oostzee ende weeringe van den Poolssen thol geneegen zijn te contribueren, opdat hij de zaecke magh uytvoeren ende nyet genootsaeckt werde metten Pool te accorderen, welcke beyde gestelt zijn in handen van de gedeputeerden opte zeezaecken om aldaer naerder geëxamineert ende rapport van gedaen te werden, werdende hierentusschen de leeden die ’t begheerden verghunt copye.

10. Den heer van Oosterwijck versouckende betaelinge van ƒ 9000 £ hem noch restende op zijn verloopen tractament als ambassadeur van Venetiën, opdat hij zijn ambassade nae Vranckrijck woude mogen voltrecken, is goedtgevonden de heeren Committeerde Raeden te authoriseren omme uytte gereetste penningen deese somme aen hem te voldoen, opdatte gemeene zaecke in Vranckrijck nae behooren magh werden waergenoomen.

11. De clachten van de waegens- ende treckpaerden de anno 1635 mitsgaeders van de binnenschippers van ’t jaer 1637 effter voorgedraegen zijnde, d’eene noch ƒ 700.000, d’andere ƒ 250.000 £ van ’t landt pretenderende ende in deliberatie gebracht, dewijl mette inundatie deese luyden haer calamiteyt vermeerdert, sulcx dat noch verpondinge noch yet connen betaelen, jae qualijck leeven, veel min het landt vorderen dienst doen, sodat de betalinge nyet langer can worden getraineert, te min dewijl eenige leeden haer consenten daeraen beghinnen te binden in wat voegen dan d’zelve op ’t spoedichste contentement te doen ende off ’t nyet noodigh is deese twee sommen te negotiëren, alsso het langer dilay veel meer schaede causeren zal; costen eenige leeden daertoe verstaen, dan andere geensints, urgerende dat eerst middelen diende ingewillicht eer op negotiatiën te dencken. Is effenwel opte instantiën van den heeren van Goude ende Gorchem goedtgevonden de leeden te versoecken dat zij op deese twee posten haer naerder wilden doen lasten.

12. Geleesen sijnde de rescriptie van de ingelanden van H[e]emstede teghens haeren heer Adriaen Pauw, is nae deliberatie goedtgevonden deese zaecke te renvoieren aen de heeren Committeerde Raeden om partijen voor haer te ontbieden, van weederzijden te hooren ende haere stucken te examineren ende te accorderen is ’t doenlijck, so nyet daerinne te disponeren als sij in goeden consciëntie sullen bevinden te behooren.

13. De heeren Committeerde Raden notificerende dat zij de cruytvercoopers die van haer volgens ’t contract met hunluyden ingegaen obligatiën hadden geeyscht ter somme van 100.000 £ over geleevert cruyt, met comptant gelt liever hadden betaelt, bij de commis Kettingh genegotieert; daermeede zij eenige maenden interest die de coopluyden anders hadden te eysschen hebben gewonnen, versoeckende dattet zelve daer ’t behoort vorder genotificeert magh worden, opdattet deese provintie tegens de andere magh valideren. Is nae deliberatie goedgevonden dit doen te approberen ende daerbij verstaen dat daervan ter Generaliteyts Reeckencamer ten eynde voors. behoorlijcke notificatie zal worden gedaen ende dat oock gelet zal worden om opte commysen van de comptoiren, die alle man braveren, beter reglement magh te macken.

14. Meede in deliberatie geleyt zijnde het 3^e point van beschrijvinge om ’t geheele middel van de convoien ende licenten voor 3 jaeren te verpachten, daeruyt men geresumeert dat een millioen vordel innen steeckt, worde ’tzelve bij verscheyden leeden schaedelijck geoordeelt ende om dezelve reedenen geëxcuseert als voor deesen het verpachten van ’t vierdepart was gedaen ende daerbij geürgeert dat men dencken most op middelen om te doen repareren het ongelijck ons mettet verpachten bij de provintiën aenghedaen ende rapporteren van ’tgunt tot noch toe in gedaen magh zijn. Verscheyden leeden meenden dat men het stuck eens behoorde te resumeren ende naerder te examineren, sodat eyntelijck meede geconcludeert is dat van ’t gepasseerde in deeses rapport zal worden gedaen ende gelet op middelen van reparatie ende dat hierentussen dit stuck opgehouden werdt in bedencken.

15. De directeurs van Enckhuysen bij brieven van den 15^en februarii ter Generaliteyt geaddresseert claegende over de onbehoorlijckheyt van de capiteynen die in ’t eysschen van overtollige behoefften bij haer gestuytet werdende datelijcken in Den Hage comen doleren ende haer ongehoort dispositiën tot haer vordel weeten te becomen, versoeckende dat in toecomende op gelet ende zij van haere charge mogen werden ontslaegen off andersints dat ter vergaderinge van Hollandt deese zaecke magh werden voorghedraeghen ende dat voorts het schip van capiteyn Lieven de Zeeuw magh werden affgedanckt alsso vrij wat aen te repareren is ende 2500 £ ’s maents meede zal worden geproffiteert sonder dat hinder gheeven can, alsso in ’t voorjaer volcks genoch is te becomen. Is nae deliberatie goedtgevonden dattet gemelte scheepsvolck affgedanckt ende de voors. directeurs sullen werden versocht in haer charge noch voor 3 à 4 maenden te willen continueren ende dat op te reste nae behooren zal worden gelet. Enckhuysen voeghde hier bij dat om de directeurs te continueren nyet becommert waeren, mits dat hun gelt verschafft ende de scheepen als voor deesen in haer gewoone havens moghte werden uytgerust. Daerbij de zaecke is gebleeven.

16. Den heer van Asperen ende Baersdorp gecommitteerden ter Admiraliteyt van Rotterdam binnenstaende, rapporteerden dat volgens de last van de Staten-Generael ende de instructie haer gegeeven, van de 8 oorloghscheepen opte rivieren gedient hebbende ende daeghlijcx costende 840 £ ende pretenderende so men haer restcedullen wilde gheeven dat tenmintsten ƒ 175.000 £ mosten hebben, tevreeden zijnde haer met minder somme te contenteren so met prompt ghelt te vollen aff moghten werden betaelt, zes van dezelve scheepen hadden voldaen met een somme van 30.000 £ ende dat zij tot betaelinge van de 2 resterende noch 45.000 £ van doen hadden, sodat zij met eens 75.000 £ souden connen voldoen daer 175.000 £ voor is geeyscht. Dan tot deese somme van de Generaliteyt haer maer 50.000 £ behandight weesende met last om de reste met restcedullen te voldoen, weeten daer geen raedt toe om de onstuymicheyt van ’t volck, vermits ’t ongelijck datte zelve sustineren haer aengedaen te worden, dat sij so veel nyet affbetaelt souden werden als andere, pretenderende oock in sulcken cas noch veel grooter somme. Dan alsso grooten dienst van ’t landt sal weesen dat deese luyden op eenen eenparigen voet getracteert worden ende oock een groote somme van penningen meede geproffiteert, versochten daeromme serieuselijck dat vanweegen deese provintie ter Generaliteyt de handt geboden moght werden om uyttet vercoffte capitael van 25.000 £ dattet landt in de Oostindische Compagnie voor recognitie heefft geparticipeert ende ontrent om 100.000 £ is vercofft noch een somme van 25.000 £ te mogen genyeten. Waerop gedelibereert zijnde is dit versoeck t’eenemael reedelijck geoordelt ende zijn de ordinaris gedeputeerden ter Generaliteyt gelast met alle de debvoiren te seconderen ende te bevorderen ’tgunt bij den gemelten gedeputeerden is versocht; werdende dezelve daerbeneffens voor haere goede menage bedanckt.

17. Op ’t gemoveerde van de heeren van der Goude, Delfft ende Rotterdam teneynde geen tijdt moght werden versuympt om weeder te stoppen de gaeten in den Leckendijck daerdeur alreede over de 50.000 mergen geïnundeert zijn, daervan veele 3 à 3½ voeten onder water staen ende haer beesten nyet en connen uyttet nat houden ende noch vorder inval ende swaricheyt in cas van noordwestewinden te vreesen staet. Is nae deliberatie verstaen dat behalven de voorghaende resolutie oock den schout van Leckerkerck zal werden aengeschreeven om beneffens eenige ervaeren dijckers de gaeten eens te inspecteren ende alsdan spoedighlijcken te rapporteren ende te adviseren bij wat middelen de gaeten best gestopt ende dichtgemaeckt sullen connen worden.

18. Geleesen zijnde de brieven van recommandatie van de heeren burgermeesteren van Medenblick in faveur van Cornelis Thijmensz. Opperdoes om denzelven in plaetse van Adam Dircksz. Coen tot admiraliteyt in college van ’t Noorderquartier vanweegen de stadt Medenblick te committeren, is nae deliberatie denzelven Cornelis Thijmensz. gehouden voor genomineert ende zijn voorts de ordinaris gedeputeerden van deese provintie gelast omme desselffs persoon ter Generaliteyt voor te draegen ten eynde als gecommitteerde van deese provintie behoorlijcke commissie magh becomen.

19. Is daernae bij den pensionaris Catz rapport gedaen van alle ’tgunt zeedert het scheyden van de leste vergaderinge ter Generaliteyt is gepasseert, ende vooreerst verhaelt dat belanghende ’t wisselen van de gevangenen gehoort zijn het advijs van Zijn Hoogheyt goedtgevonden is ’tzelve te accorderen in cas den viant daertoe wil verstaen, met sulcken verstande dat men daerin ghae met omsicht ende discretie als voor deesen om mettet bethoonen van eenige graegheyt de zaecke nyet meerder te veraffteren ende dat dienvolgens den schout van Roosendal ontbooden ende gelast is om aen d’ander zijde nae de inclinatie te verneemen ende daervan rapport te doen, dan dat onder andere bij de provintiën werdt geürgeert dat nyet alleen de inlandse maer oock alle buytenlandse gevangenen te waeter daeronder behooren beghreepen te zijn ende meede de Zeeussche caepvaerders. Daerop naerder soude worden geresolveert als de inclinatie van d’ander zijde soude weesen verstaen.

20. Ten 2^en dat bij Anthonij van den Abt ter Generaliteyt versocht was abolitie van de sententie tegens hem geweesen ende herstellinge in zijn voorghaenden staet, daertoe de zes andere provintiën inclinatie hadden gethoont alsmeede Zijn Hoogheyt ende daerom sijn voortgang soude genoomen hebbene ten waere bij deese provintie opgehouden waere geweest totte compste van de vergaderinge, sullende alsdan de zaecke weeder te voorschijn werden gebracht.

21. Ten 3^en dat ter Generaliteyt kennisse becomen weesende hoe dattet ghemeene provintiën was competerende voor ’t verleenen van ’t octroy in de Oostindische Compagnie een capitael van 25.000 £ dat meede tot haeren risico op wintst ende verlies liep, schoon die van de Compagnie ’tzelve in ’t beghin tegenspraecken, doch naederhandt anders bevonden zijnde; was goedtgevonden ’tzelve capitael ende actiën te vercoopen ende daervan becomen ontrent 100.000 £ ende naederhant geresolveert dat hiervan 50.000 £ souden werden geïmploieert tottet affdancken van de 8 oorloghscheepen opte rivieren die 840 £ ’s daeghs waeren costende, ende de reste bewaeren tot ander noodigh gebruyck, welcken volgens de 50.000 £ aen de gedeputeerden ter Admiraliteyt van Rotterdam waeren behandight ende dezelve gelast op zeeckere instructie de affbetaelinge te doen, dan hadde alleen de provintie van Zeelandt swaricheyt gemaeckt de quote van haer Caemer ter Generaliteyt te furneren, ten waere d’zelve geïmploieert moght werden tot betalinge van de affterstallen van haere cruyssers offte nyeuwe geusen.

22. Ten 4^en dat bij den gouverneur van Nimmegen ter Generaliteyt genotificeert was datte keyserse troepen met een groot getal ende verscheyden grove stucken onder ’t canonschot gecomen waeren met versoeck hoe hij hem daerinne soude draeghen; geresolveert zijnde ’t zelve nyet te gedoogen, maer daerop los te branden ten waere anders wierde gelast; dat meede van andere canten advijsen quaemen datte keysersen in ’t landt van Cleefft binnen Hussum, Cranenburch, Santen ende andere plaatsen daerontrent souden comen haer quartier neemen dicht onder de frontieren, waerop bij Zijn Hoogheydt goedgevonden was voor gereedt te zijn ende d’zelve plaetsen met volck te besetten die dezelve tot haere verzeekeringe vrijwilligh ingenomen hebben; dan hadden de keysersen op Santen een tocht offte aenval ghedaen meenende de onsen daeruyt te verjaeghen, doch waeren met verlies van eenige dooden van weederzijden affgeslaegen ende also geretireert, nyet sonder vreese dat met meerder maght ’tzelve souden hebben gesocht te hervatten, daer nochtans nyet op is gevolght, deurdien Zijn Ex.^tie de meeste ruyterije ontrent die plaetsen tusschen Weesel ende Emrick in een plaetse geheeten Den Ham onder ’t commando van Stakenbroeck doende logeren ’tzelve haer sulcx intimideerde dat datelijck daervandaen weecken ende opcraemden; dat interim den bisschop van Colen oock bij brieven aen de Staten-Generael versocht hadde verclaeringe hoe den aenval op Santen alhier werde geduijdt ende off men geresolveert was de neutraliteyt op te segghen. Daerop geantwoordt was dat men van deese zijde geresolveert was de neutraliteyt precijse te onderhouden mits datte keysersen met geen guarnisoen souden besetten de plaetsen bij de laetste handelingen vrij bedonghen; dat hierover tot Colen verscheyden speculatiën ende disputen waeren hoeverre die tractaten mosten ghelden ende off den jegenwoordigen keyser daeraen gehouden was off nyet. Daerbij de zaecke was gebleeven.

23. Ten 5^en dat oock voorgecomen was om opte iteratieve instantiën van den ambassadeur van Venetiën den heer Boreel aen te maenen om zijn reyse nae Venetiën te bevorderen, doch dat sulcx bij hem geweygert was solange van de zijde van Venetiën nyet vast souden weesen gestelt de eertitulen die vanweegen ’t landt de voorghaende ambassadeurs waeren gegheven ende nu gedisputeert werden, ende dat van gelijcken belanghende ’t furneeren van ’t subsidie breeder apparentie ende zeekerheyt soude moeten werden gegeeven off dat deese ambassade anders costelijck, disreputatieus ende ondienstich voor ’t landt soude vallen. So effenwel de heeren Staten anders moghten verstaen, versocht dat zijn broeder daertoe wilden inploieren om bij dat middel ’t landt van de ghemaeckte oncosten te beeter te connen ontlasten; datte zes provintiën dit antwoordt gehoort hebbende effenwel beneffens Zijn Hoogheyt van meeninge waeren datte ambassade behoorde voort te ghaen ende dewijl Boreel difficijl is dat zij aen zijn broeder nyet gehouden zijn, maer verclaerende de plaetse vacant, geresolveert waeren een ander gequalificeert persoon voor te slaen; doch ’t contrarie bij onse gedeputeerden gesustineert werdende, was de zaecke open ende indecijs blijven staen tot deese vergaderinge toe.

24. Ten 6^en dat ter Generaliteyt brieven waeren geschreeven uyt Vrieslandt bij dewelcke sij vertoonden dat zij alreede beesigh waeren om ordre te stellen tottet vercoopen van een groote partije landen ende vaste goederen daervan zij verhoopten te consequeren een somme van 23 à 24 tonnen gouts om mettet zelve ghelt haer lasten te vervallen ende de schulden voorsoveel als moghelijcken is te redden; dat bij Haer Ed. meede op ’t stuck van ’t vaststellen van de regeringe formele resolutie genomen was, dan dat Zijn Hoogheyt meende dat sulcx met geen resolutie te doen was, maer dat op meerder verzeeckertheyt most werden gedacht; ’twelck haer oock aengeschreeven was, doch tot noch toe nyet op geantwoort.

25. Ten 7^en dat meede den Raedt van Staten genotificeert heeft dat zij geresolveert ende beesigh zijn onaengesien de contrarie resolutiën van deese vergaderinge met haer informatiën tegens de schippers die haer in Spaenssen dienst begheeven hebben voort te vaeren, alsso alle de andere provintiën met Zijn Hoogheyt oordelen den dienst van ’t landt daeraen ten hooghsten geleeghen te sijn.

26. Ten 7^en[!] datte vergaderinge van de XIX^en van de Westindische Compagnie volgens de ordre alsnu in Zelandt vergadert zijnde verstaen wierde dat verscheyden disputen onder dezelve gereesen waeren ende sonderlinghe belanghende ’t weeren van den vrijen handel op Brasijl die strecken souden tot ruïne van dezelve Compagnie ende verlies van alle de conquesten aldaer ende den meesten dienst van Spagnen, ten waere van hoogherhandt daertegens wierde voorsien; dat daerom ter Generaliteyt goedgevonden was alle de XIX^en alhier te beschrijven in ’s-Gravenhage tegens den 20^en deeses loopende maents omme aldaer in presentie van de regeringe dezelve questie te desmeleren ende een eynde van te maecken is ’t doenlijcken; doch dat de heeren van Zelandt daerover misnoeght waeren, sustinerende dewijl ’t haer beurte was om de vergaderinge te hebben, bij deese manniere van doen in haer recht vercort te worden, ’twelck de heeren Staten geenssints conden verstaen, sustinerende haer ampt ende van haer maght te weesen extraordinarie in sodanige saecken te voorsien sonder daerbij yemandt te prejudiceren, sodat onzeecker was off Zelandt comen soude off nyet.

27. Ten 8^en dat den commissaris Spiringh van Sweeden ter Generaliteyt presentatie gedaen hadde om hem te purgeren voor de geheele werelt dat belanghende invoeren van den nueywen thol tot Dantsick bij zijn broeder Spiringh voor Zijn Ma.^t van Polen voorghenoomen in ’t mintste met zijn broeder nyet gemeens heefft nochte oock oyt yet gecontribueert heefft, ’tzelve doen ende voorneemen ten hooghsten disavoierende ende misprijsende, presenterende verscheyden acten daeruyt zijn innocentie so claer als de sonne soude connen blijcken ende versoeckende dat hemzelve in zijn negotiën alhier voor de croone van Sweeden geen prejuditie moght causeren; datte zelve acten geleesen waeren ende daerbij van zijn onschult ten overvloede was gebleecken, daerbij de zaecke was gelaeten.

28. Ten 9^en rapporteerde datte heeren Staten-Generael goedgevonden hadden Zijn Hoogheyt voor extraordinaris oncosten ende fatiguen, moeyten, periculen ende becommernissen voor de stadt Breda gedraegen ende geleeden met so geluckigen succes ende seegen van Godt de Heere toe te leggen ende te vereeren uytte leegerpenningen met een somme van 42.000 £ ende dat Zijn Ex.^tie graeff Hendrick Casimir van Vrieslant ende graeff Willem van Nassauw, mareschalck, ’tzelve verstaen hebbende gesaemenderhandt ter Generaliteyt versoeck hadden gedaen om voor haere moeyten, periculen ende extraordinaris oncosten aldaer gedraeghen tesaemen te mogen vereert worden met een 1/3 part van de gemelte somme, doch dat alsnoch geen resolutie op gevallen was.

29. Ten 10^en datten agent Boswel van Engelant oock zeer geclaeght hadde over de indrachten die alhier ghedaen wierden tegens ’t accoordt bij hem vanweegen de Engelsse court met Rotterdam gemaeckt mitsgaeders tegens de placcaten bij de heeren Staten-Generael de Marchands Avanturiers binnen deese provintiën geaccordeert, versocht dat alles op ’t spoedichtste gerepareert ende ’t effecte van dezelve hem gepresteert moght worden eer de zaecke verder ghae ende daerover bij Zijn Ma.^t van Engelant causere vorder verwijderinge; datten zelven oock serieuse instantiën hadde gedaen teneynde de deputatie ende besendinghe nae Hamburch zijn voortgangh moght neemen tot dienste ende herstellinge van de geoppresseerde Duytsche vorsten ende conservatie van ’t gemeene Christenweesen in Duytslandt; hadde van gelijcken versocht relyeff van zeecker revisie bij dewelcke zeecker genomen Engelsse prijse, daer reeder van was Vincent de la Barra, voor goeden prijse was verclaert, onvermindert datte fatalia waeren verloopen; dat dit leste om de schaedelijcke gevolghen was geëxcuseert ende opte reste noch geen deliberatiën gevallen.

30. Ten 11^en dat voor den Hooghen Raede vanweegen de Staten-Generael tegens de Oostindische Compagnie zeecker proces uytstaende was ’twelck was in state van wijsen, doch datte raeden oirboir ende beeter achteden datte zaecke bij accoordt wierde bijgeleyt, tot welcken eynde den griffier Mus ettelijcke reysen gelast geweest zijnde te tenteren off de zaecke bij accoordt soude connen werden getroffen, was daerinne so verre geprocedeert dat die van de Compagnie tot aff- ende tenyetdoeninge van dezelve pretense uytgebooden hadden een somme van ƒ 130.000 £ ende datten griffier Mus geürgeert hadde dat sijluyden 150.000 £ souden bieden om dan de zaecke vorder te verblijven, doch ’tzelve bij haer geweygert ende rapport van ghedaen weesende, dat veele van de Staten-Generael van opinie waeren datter meer in de zaecke stack ende tenmintsten 200.000 £ voor ’t landt behoorden te hebben ende daerom den rechter de zaecke beveelen ende de uytcompste verwachten souden; andere weeder van andere opinie zijnde, was de zaecke daerbij noch gebleeven sonder resolutie wat vorder inne te doen.

31. Ten 12^en dat ter Generaliteyt meede voorgecomen weesende datte pausgesinde binnen Den Bosch in al te groote meenighte waeren ende daerenboven door ophitsen van de papen in haer quade genegentheyt totte regeringe ende dienst van ’t landt daeghelijcx meer ende meer werden gestijfft ende dat daeruyt wel eenigh verraet offte andere ongelegentheyt in de stadt moght ontstaen, was aldaer geresolveert dat men alle de papen de stadt soude ontseggen ende ’tzelve oock geëffectueert, sodat dezelve alle uyt de stadt geweecken zijn, uytgesondert eenige die cranck ende nyet wel te passe waeren, die onder beloffte van zeecker geteykende acte geconsenteert is aldaer te mogen verblijven.

32. Ten 13^en dat eenen Galileus de Galilea, mathematichien binnen Florencen, een man van 70 jaeren ende wel ervaeren, ter Generaliteyt genotificeert hadde dat bij occasie van seeckere kijckbrillen bij hem gepractiseert, hebbende de langhte van anderhalff roed daerdoor hij conde sien verscheyden sterren die anders onmogelijck zijn te sien, deur benefycie van dezelve sterren bij hem gevonden is het Oost ende West, sulcx dat men van de latitudo meede sal connen verseeckert zijn. Versoeckende alsso hij een oudt man is ende alreede mettet ondersoeck van de brillen zijn gesicht van ’t eene ooghe verlooren ende ’t andere noch reedelijck goedt doch eenighsints gealtereert behouden heefft, in voegen dat hij noch bequaemelijck andere daervan voor sijn sterven soude connen onderrechten; dat daeromme in aller spoedt yemandt hem diesverstaende magh werden toegesonden met presentatie van denzelven tot dienst van ’t landt ende de gemeene commerciën van alles naerder onderrechtinge te doen; datte Staten-Generael ’tzelve aengenomen ende denzelven inventeur voor zijn inventie met een gouden kettingh vereert hadden ende voorts meede eenen Hortensius, professor van de mathematise consten binnen Amsterdam, gedisponeert om derwaertaen te reysen ende hem van alles te laeten onderrichten, die ’tzelve aenghenomen hadde te doen ende voor zijn moeyten ende oncosten eens voor al bedonghen ƒ 2000 £.

33. Ten 14^en dat brieven van den orateur Hagha gecomen waeren notificerende dat hij hem prepareerde tot zijn reyse nae ’t vaederlandt, doch tot dienste van ’t landt hem genootsaeckt vonde zijn secretaris aldaer te laeten, die eenighe janitsaeren tot zijn dienst soude moeten hebben ende ’tgunt daer meer aen dependeert om de reputatie van ’t landt te connen bewaeren ende alsso meede nae de gewoonte van de Porta ende ’t hoff aldaer telckens aen d’een ende d’ander donatiën mosten werden gedaen. Versocht dat hem daertoe behoorlijcke ordre moght werden gegheeven, opdatten zelven tot nadeel van ’t landt nyet en vervallen in eenige ongeleegentheeden. Datte Staten-Generael die zaecke in bedencken genomen hadden; eenige oordelende dattet stellen van een secretaris offte het senden van den ambassadeur nyet heel noodigh was, immers voor een tijdt wel soude connen werden ingesien. Doch soude naerder op gedelibereert werden.

34. Ten 15^en datte landgravinne van Hessen haer geaddresseert hadde aen de Staten-Generael notificerende dat haer bij den keyser goede conditiën werden aenghebooden om de wapenen needer te legghen, versoeckende raedt hoe haer daerinne te draeghen. Dat met advijs van Zijn Hoogheyt voor antwoordt gegheeven was, dewijl zij een weduwevrouwe was, dat men voor haer nyet ongeraeden vonde om onder goede ende favorabile conditiën haer den oorloge te ontslaen ende de wapenen needer te leggen. Doch naederhandt verstaen weesende dat onder de conditiën haer bij den keyser voorgehouden onder anderen meede bedonghen wierde datte zelve landgravinne al haer volck, stercke plaetsen ende forten so in Eemderlandt als elders in handen van den keyser soude moeten overgeeven ende dat ons sodanigen buurman so naebij nyet en diende, was goedtgevonden den heer Arnhem ende Ripperda daernaetoe te committeren om de voors. landgravinne te disponeren dat nyet aen den keyser maer liever aan Zijn Ma.^t van Vranckrijck haer volck over wilde laeten ghaen ende de forten voor denzelven behouden off te doen demoliren; daervan eerstdaeghs brieven van antwoorde offte rapport werdt verwacht.

35. Ten 16^en den eenen Josepho Palatio agent van den coningh van Maroco groote instantiën heefft gedaen teneynde gelijck in andere geallieerde coninghrijcken ende republijcqen oock bij den coningh ende in ’t hoff van Maroco eenen ambassadeur van hier moght werden gesonden ende hem die eere als andere coningen aengedaen tot conservatie van de vrundschap ende goede correspondentie ende dienst van de commerciën deeser landen, doch dat eenige ’tzelve wat bedenckelijck, andere als nyet so heel noodigh geoordelt hadden omdat een barbarisen coningh is ende datten handel aldaer so heel sterck nyet en valt, sodat noch geen conclusie inne genoomen was.

36. Ten 17^en dat op ’t woordt ‘rebellen’ ’twelck den viant deurgaens in de pasporten aen de ingeseetenen van deese landen gegeven is stellende ende deur conniventie van de gouverneurs ende commandeurs van de frontieren meer ende meer is incruypende, bij den Raedt van State verscheyden bedenckingen sijn gemoveert, meenende dattet zelve met stilswijgen nyet en can voorbij gegaen werden sonder dat wij de daet zelffs schijnen te advoieren ende toe te staen ende dat daerom off alle pasporten dezelve clausule hebbende behooren voor nul verclaert ende de personen nyet deurgelaeten worden, offte dat men tenmintsten bij retorsie in de pasporten van den viant soude stellen ‘inwoonder vertreckende off comende nae de provintiën onder de tirannie van den coningh van Spagnen vermeestert zijnde’ off diergelijcke; datte zes provintiën haer met dit advijs hadden geconformeert mits datte gouverneurs precyse souden werden gelast daerop te letten ende nyet tegens te doen offte yet in te dispenseren off veranderen op peene van voor usurpateurs van den publijcqen maght gehouden ende gecalangeert te werden. Doch hadden de gedeputeerden van Hollandt daerop haer consideratiën in cas den viant onder deese clausule geen pasporten wilden laeten valideren; dattet zelve een groot prejuditie voor de commerciën gheeven soude ende in sulcken cas beeter was naegelaeten als met schande weeder laeten vallen ende was daerom de zaecke opgehouden totte compste van deese vergaderinge.

37. Ten 18^en datten ambassadeur Vosbergen uyt Vranckrijck comende door onweer ende vervolgh van 4 Duynkerckers so hij meende Engelant ingevallen was ende aldaer ten versoecke van den heere Joachimi met Zijn Ma.^t gesproocken hadde over verscheyden zaecken raeckende zijn besendinghe in Vranckrijck. Ende dat onder anderen Zijn Ma.^t van Engelant hem ghevraeght hebbende wat men in Vranckrijck van hem sprack ende seyde hij rondelijcken Zijn Ma.^t alles geoopent heefft ende verclaert dat men in Vrankrijck vaststelt dat Zijn Ma.^t van Engelant wel meer reeden heefft om den oorlogh tegens Spagnen ende ’t huys van Oostenrijck aen te neemen als den coningh aldaer, om verscheyden reedenen: te weeten vooreerst omdat haer doen ende onbehoorlijcke proceduuren raeckt het naeste bloedt van den coningh; ten 2^en omdattet raeckt het geheele evangelise weesen dat men van voorneemen is uyt te roeyen; ten 3^en omdattet tractaet lestlijcken tusschen Vranckrijck ende Engelant geslooten een expresse clausule meedebrenght van te moeten breecken met Spagnen ende den keyser onder zeeckere conditiën die bij Vranckrijck zijn gepurificeert; ten 4^en omdattet huys van Oostenrijck te groot wordt ende sonder intijdts gestuyt te worden geschaepen is haeren tirannye ende dominatie over de geheele werelt te sullen uytbreyden ende eyntelijck de langh geïmagineerde monarchie te becomen, alle welcke reedenen Zijn Ma.^t van Engelant eygentlijck ende ten hooghsten treffen ende hem alleen die twee laetste. Dat Zijn Ma.^t van Engelant een weynigh becommert staende eyntelijck hierop geantwoort hadde: “Wat soude ick doen; ick doe twee zaecken, vooreerst datten voorgenomen handel tot Colen geen voortgangh magh neemen maer gestuyt worden ende daernae datte voorgenomen vergaderinge tot Hamburch zijn voortgangh magh neemen om aldaer met malcanderen te besluyten op wat voet de gemeene vrijheyt van Duytslandt gerestitueert ende het evangelise weesen sal mogen werden geconserveert tot stuytinge van de schaedelijcke desseings van ’t huys van Oostenrijck”.

Daermeede den heer Vosberghen zijn affscheyt genoomen hadde ende belanghende het subsidie van Vranckrijck meede gevraeght zijnde bij den coning, hadde verclaert dat Zijn Ma.^t voor onderhout van de extraordinaris troepen toegeseyt hadde een subsidie van 1.200.000 £ voor dit jaer; versoeckende Zijn Ma.^t van Engelant deese landen meede geen minder gunste te willen bethonen ende met gelijcke subsidie bijspringen, ’twelck bij Zijn Ma.^t in bedencken is genomen.

38. Ten 19^en ende eyntelijck heefft rapport gedaen van ’t gepasseerde opte ende nae de leste verpachtinge van ¼ part van de convoien; te weeten datten pacht aengeslaegen was bij eenen Jan Claesen van Vollenhove in presentie van eenige gecommitteerden uytten Raede van State ende uytte Admiraliteyten voor een somme van 740.000 £, doch dat onder de actie ingedrongen was den camerbewaerder Hoekgeest voorleesende een acte opte naeme van de heeren Committeerde Raden van Hollandt ende Westvrieslandt bij dewelcke verclaert wierde dat zij den ommestanders bekent maeckten in deese verpachtinge bij de heeren Staten van Hollandt ende Westvrieslandt noyt te weesen geconsenteert ende dat zij daerom de exercitie ende executie van dien in haer provintie aen nyemanden wilden gedogen, maer ter contrariën tegenstaen naer haer vermogen daervooren den pachter hem hadde te wachten, doch was effenwel de verpachtinge gedaen met formele toesegh dat hem gepresteert soude werden; dat zedert bij den pachter verscheyden clachten ter Generaliteyt waeren gedaen over ’t College van Amsterdam, Doccum ende andere, claeghende dat men haer dienaers nyet wilde admitteren totte recherche, nochte haer kennen in de booten; daerop telckens goedgevonden was missiven aen de Collegiën te schrijven om haer tot haer debvoir te vermaenen, maer waeren telckens tegengesproocken bij deese provintie ende expresselijck tegens geprotesteert ende geobtesteert met zeer hevige woorden. Daerbij de saecke so sloerende tot noch toe was blijven steecken.

39. Is geleesen ’t advijs van de Raedt van Staten belanghende ’t woort ‘rebellen’ bij den viant in zijn pasporten ordinarie geïnsereert, verclaerende ’tselve onlijdelijck te weesen ende dat men alhier ’tzelve stilswijgens gedooghende in effecte advoieert het sustineerde van den viant van dat wij rebellen souden zijn, daertegens ons so lange met de wapenen hebben gedefendeert; meenden daeromme dewijl uytte ooghluykinge van de gouverneurs ende commandeurs opte frontieren ende haere veranderinge ende particuliere dispensatie ’tzelve gecauseert wordt, dat vooreerst alle dezelve wel strictelijck behooren aengeschreeven te werden om sulcx nyet meer te doen noch eenighe pasporten mettet zelve woordt te passeren off zelffs daerin yet te veranderen ende dezelve oock preyse aff te vorderen van de passanten op peyne van voor usurpateurs van de publijcqen maght gehouden ende gestrafft te werden. Ende in cas den viant daerbij soude willen persisteren dat men de pasporten van deese zijde gegeeven weeder soude clausuleren ‘onderdaen van de provintiën deur de Spaense tirannye vermeestert’. Ende is hierbij verhaelt datte zes provintiën haer met dit advijs conformeren ende voorts in deliberatie wat vanweegen deese provintie dienthalven goedtgevonden soude mogen werden. Daerop eenige leeden verscheyden bedenckingen hadden, vreesende voor een groot prejuditie in de commerciën so den viant deese clausule nyet en wilde laeten passeren ende datten Staet geëngageert zijnde alsdan nyet en soude willen wijcken ende wilden daeromme alvooren daervan met haer principalen communiceren, versoeckende copye van ’t advijs, ’twelck haer gegunt is, ende de zaecke hierentussen opgehouden.

40. Is daernae in deliberatie geleyt het 1^e point van de beschrijvinghe spreeckende van ’t arresteren van den generaele ordonnantie ende van de particuliere over de middelen comende in de aenstaende verpachtinge ende het consenteren van alle dezelve, alsmeede van ’t heeregelt. Waerop verstaen is datten impost van de bieren bij abuys hier wordt gestelt als voor 10 maenden verpacht zijnde ende daernae voor een jaer sullende verpacht worden. Ende alsso de ordonnantie van de paerden eenighsints duyster is, datte zelve naer inhouden van ’t lestgegeeven apointement op ’t versoeck van den pachter van Dordrecht zal worden gecorrigeert; dat van gelijcken claer sal worden gestelt de ordonnantie van de wage ende belanghende de particuliere middelen, dat die specifice in omvraeghe sullen werden gebracht alsmeede het heeregelt, teneynde alsdan de leeden daerop haer consideratiën naerder mogen openen.

41. Daernae in deliberatie geleyt zijnde wat persoon men soude moghen voorslaen om nae Polen te ghaen tot weeringe van den tholl tot Danswick voorgenoomen, is verstaen dat alvooren de resolutie ter Generaliteyt ingebracht sal worden dat men alhier de besendinge goedgevonden heefft ende in cas aldaer meede ’tzelve verstaen zal worden, dat men alsdan zal procureren om op ’t spoedichste een instructie te maeken. Ende ’tzelve gedaen ende van gerapporteert zijnde dat men alsdan zal despicieren wat persoon offte personen derwaertaen te senden.

42. Meede in deliberatie geleyt zijnde het 41^e point van de beschrijvinge off de leeden nyet souden connen goedtvinden datte oude middelen souden mogen worden gebeneficieert opten voet als in de provintie van Groningen wert gepractiseert, te weeten mits de ingeseetenen hoofft voor hoofft de eedt daerop doen, verclaerden de heeren van Dort dat om de meenighte van steeden ende dorpen van deese provintie, ook het overgroot getal van de inwoonderen van verscheyden humeuren daervan een groot gedeelte oordelen haer van den eedt te connen doen dispenseren, van gelijcken om de groote meenichte van sluypholen die nyet al te besetten zijn ende oock om de diffidentie van de steeden, baetgierigheyt van de pachters etc. malcanderen nyet betrouwende om de contrarie interesten die d’een tegens d’ander is hebbende, den voet van die van Groningen in deese provintie nyet practicabel is. Waeromme bij anderen het weeren van de compositiën ende het verantwoorden van de 5 spetiën werde geürgeert; eenighe wilden de zeep meede voor een geheel jaer verpacht hebben om voor te comen de slingermaenden, sodat eyntelijck geresolveert is het advijs van Committeerde Raden alvooren hierop eens te hooren om te verstaen so den eedt nyet practicabel is, off nyet eenighe andere ingrediënten inne zijn die men met dienst van ’t landt soude behooren te amplecteren.

43. Noch zijn geleesen eenige requesten van cleynen gewichte ende importantie daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

44. Opte recommandatie van de heeren van Enckhuysen is tot raedt ter Admiraliteyt in ’t Noorderquartier in plaetse van Druyff gecommitteert Willem Willemsz. met last opte gedeputeerde van deese provintie ter Generaliteyt om op desselffs naeme commissie aldaer te becomen.

45. Den bailliu ende regeerders van de Clundert versoeckende haer logijsgelden tegens de verpondinge van ’t jaer 1636 te mogen rescontreren alsso buyten sulcx geen betaelinge connende doen, voor commotie ende oploop vreesen ende bij provisie ontslaeginge uytte gijsel. Is nae deliberatie dit rescontreren geëxcuseert, alsso vermits de affectatie ’tzelve nyet geschieden can. Doch alsso teffens onreedelijck is de logijsgelden op te houden off van elders nyet te voldoen, is goedtgevonden dezelve uytten gijsel te ontslaen ende de betalinge van de verpondinge te surcheren 3 maenden op hoop dat hierentussen middelen sullen worden beraempt om d’zelve van elders te contenteren.

46. De geswoorens van Noordwijck-Binnen ende op Zee verclaerende haer quohieren van ’t haertsteedegelt wel gemaeckt te hebben, maer dattet voor Noordwijk op Zee om haer groote armoede deur ’t neemen van ’t volck ende daeghelijchse schaede van de Duynkerckers geleeden, onmogelijck is te betaelen; versoecken daeromme dattet zelve aen haer magh worden geremitteert. Is ’tzelve nae deliberatie ende om de consequentie wille geëxcuseert.

47. Noch is gedaen lecture van de resolutiën in de verleeden weecke mitsgaders in de laetste weecke van de voorgaende vergaderinge genoomen die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert, uytgeseyt dat belanghende den 200^en penning ende ’t negotiëren van ’t Sweedsche subsidie, ende van de quote voor de custscheepen, ende de resolutie genoomen voor de solliciteurs noch bij de leeden verscheyden consideratiën wierden gemoveert, sodat goedtgevonden wierdt d’zelve eens naerder te resumeren.

48. Is bij den heer van Noordwijck uytten naeme van de andere gedeputeerden ter Generaliteyt rapport gedaen van ’t wisselen van de gevangenen te water ende verhaelt dat den 5^en februarii den schout van Rosendal ontbooden sijnde gelast is om aen d’ander zijde bij den viant te verneemen offer genegentheyt is tot een wissel van alle de gevangenen van weederzijden te water so in Neederlandt als daerbuyten sittende; datten zelven zijn last geëffectueert hebbende op gisteren heefft gerapporteert datten viant tevreeden is een generaele wisselinge toe te staen van alle gevangenen te water totten 28^en februarii 1638 toe die alhier in Neederlandt sitten ende nyet daerbuyten, alsso daertoe geen last hebben noch maght om yet buyten believen van den coning te doen.

Daeromme in deliberatie geleyt zijnde wat in deesen te doen soude staen, waeren de leeden van contrarie advijsen, eenige meenende datte wissel generael behoort te weesen dewijl so groot getal van Spagnerts hier hebben sitten, andere weeder meenden dat sonder nae Spagnen te senden geen hoope is tot sulcx te coomen ende dattet zelve een al te grooten train in ’t werck veroorsaecken soude, eenige leeden in de saecke becommert sijnde versochten copye uyttet rapport van den schout van Rosendal om ’tselve met haer principalen te communiceren. In welcker voegen eyntelijcken meede geconcludeert is, te weten de leeden copye te geeven ende de saecke op te houden.

49. Zijn geleesen twee brieven van Culenborch van de 20^en ende 22^en februarii verhaelende de ongeleegentheyt van ’t waeter ter oorsaecken van de inbraecke van den Leckendijck ende de onheylen die voor deese provintie daeghlijcx daeruyt staen te verwachten ende hoe cleyne debvoiren bij de heeren van Utrecht in wiens jurisdictie de deurbraecke is geschiet sijn aenwendende, voorneemende den dijck recht toe recht aen te repareren dat van langen train is, temeer deurdien het werck nyet benairstigen, hebbende maer 7 à 8 man in ’t werck, sodat geschaepen is dat heel Zuydhollandt eer sal innunderen als dit gat zal weesen gestopt, dat 55 roeden wijdt ende 22 voeten diep geseyt wordt te weesen; meenden daeromme dat andere debvoiren behooren te werden aengewent so men de gedreyghde swaricheeden wil voorcomen.

Waerop gedelibereert zijnde is goedgevonden eenige uytte vergaderinge te committeren om met Zijn Ex.^tie te communiceren de intentie van de vergaderinge ende off het nyet best is dat men met een vingerlingh het gat soude soecken te vervanghen om daerdeur den vorderen inval van ’t water te verhoeden; ’twelck men meent dat in corten tijdt soude connen geschieden ende wat deesenaenghaende met Utrecht naerder te doen soude staen ende van alles te dienen van rapport om naerder op geresolveert te worden.

50. Op ’t versoeck van de heeren Staten-Generael bij missive van den 9^en februarii aen deese vergaderinge ghedaen teneynde ’t placcaet tegens den uytvoer van de paerden moght werden gerenoveert ende gepubliceert opdat den viant ende de keysersse so nae rontsom onse frontieren legghende daerdoor nyet en werden gestijfft tot groot naedeel van den Staet, maer so veel geïncommodeert als eenighsints mogelijck zal zijn.

Is nae deliberatie verstaen dat men deur gedeputeerden van hier ter Generaliteyt sal expostuleren over de meenighfuldige indrachten ende dispensatiën bij haer van tijdt tot tijdt hiertegens gedaen, daermeede alle placcaten in cleynachtinge comen ende alleen voor de onnoosele schijnen gestelt te worden; andere die de weegen weeten haer personage daermeede speelende tot groot nadeel van ’t landt ende dat daeromme dit placcaet wel sal worden gerenoveert, maer alvoren vastgestelt dat geen dispensatiën in toecomende daer meer tegens sullen mogen werden gedaen, als met eenparige stemmen ende is ’t doenlijcken met goedtvinden van de respective provintiën als principalen.

51. Het aenhouden van de vijfftigh compagniën anno 1638 aengenomen mede in omvraege gebraght zijnde, waeren veele leeden seer swaerhooffdigh in, onder andere die van Haerlem, Leyden ende Amsterdam meenende dat dit point in bedencken gehouden most werden totdattet equivalent van de ontlastinge aen een ander candt soude mogen weesen gevonden off dat ordre tot prompte betaelinghe sal mogen weesen gestelt off dat eenige meerder reductie soude dienen gedaen; ’t meerendeel meenden dat uytgestelt behoort te worden totdat op ’t 36^e point spreeckende van de petitie van den Raedt van State van ’t jaer 1638 ordentelijck zal weesen geëxamineert, in welcker voegen oock eyntelijck geconcludeert is geworden.

52. Josepho Palatio exhiberende zijn credentiebrieven uyttet Arabisch getranslateert om voor een publijcqen minister vanweegen den coninge van Maroco alhier gerespecteert ende getracteert te worden, met versoeck om vanweegen deesen Staet meede een publijcqen minister derwaertaen te senden tot onderhout van de goede correspondentie ende dienst van de commerciën, worde verstaen dat verscheyden consideratiën liepen ontrent den persoon van den voors. Palatio ende dat hij meer zijn particulier proffijt als den dienst van ’t gemeen is soeckende ende dat daerom alvooren hierinne te treeden zijn credentiebrieven in de vergaderinge alhier naerder sullen werden geëxamineert.

53. De officieren van ’t regement van Maison-Neuffe versoeckende vergoedinge van de 10 man haer voor een peene doch bij abuys ten laste geleyt, alsso nyet alleen andere provintiën haere meede compagniën van ’t zelve regement ende specialijck meede ’t Noorderquartier hebben betaelt, maer dat zelffs den autheur van alles ende die de schult toequam is geïgnoreert, is bij de leeden deese zaecke zeer bedenckelijck gevonden, sonderlinge dat men in ’t stuck van de monsteringe die so groff toegaet de faulten so licht soude remitteren. De heeren van Dordrecht noch eenige staeltjes onlanghs in haer stadt opte monsteringe gevonden verhaelende daer zij meenen dat met vigeur tegens voorsien behoort te worden ende dat den fiscael Sijlla behoort te werden gehoort die de monsteringe geassisteert heefft ende pertinent rapport van soude connen doen. Die van ’t Noorderquartier verclaerden dat sij meenen op ’t aenschrijven van deese vergaderinge de compagniën in deesen vermelt aen haer volgende ordonnatie weeder gecort te weesen ’tgunt voor de 10 coppen bij abuys was betaelt. Eenige leeden nyet weetende hoe ’t stuck eygentlijck lagh, is goedgevonden de heeren Committeerde Raden te versoecken naerder te willen rapporteren van ’t gepasseerde in deesen ende oock te dienen van hunnen advijs; dat opte vordere clachten de leeden haer naerder souden bedencken wat in te doen soude staen om bij gelegentheyt meede naerder op geresolveert te worden.

54. Daernae geresumeert zijnde het 3^e point van beschrijvinge om de convoien ende licenten in ’t geheel te verpachten, meenden de heeren van Amsterdam dat schaedelijck weesen soude als nyet alleen uyttet verpachten van ’t vierde part is gebleecken, maer zelffs in nabuurige coningrijcken werdt gespeurt daer te min frauden ende bedrogh nyet omghaet schoon daervan verpachtinge geschiet; dat oock geen apparentie is van rijcke pachters te krijghen doordien ’t een hatel[ijck] werck is ende dat lichte vincken sulcken grooten middel nyet en can worden toebetrout; waeren daerom gelast ’tzelve te excuseren ende te urgeren dat alvoren reparatie van ’t verpachte vierde part tegens de resolutie van deese vergaderinge bij de provintiën gedaen behoort te werden geprocureert.

Verscheyden leeden conformeerden haer hiermeede dan ’t meerendeel sustinerende datte zaecke tenmintsten eens naerder soude behooren geëxamineert te worden om de provintiën eenigh contentement te doen, is in diervoegen geconcludeert, werdende tot deese examinatie gecommitteert een van de heeren Edelen, Dort, Haerlem, Delfft, Leyden, Amst[erdam], Rotterdam, Alckmaer, Hoorn, Enckhuysen.

55. Den heere Catz rapporterende van de communicatie met Zijn Hoogheyt gehouden over ’t stoppen van den Leckendijck, verclaert dat Zijn Hoogheyt meent dat al lange hadde connen beschickt zijn so wel op gewaeckt was; maer de saecke so leggende alsse leyt dat van advijs was dat men mette gedeputeerden van Utrecht hier behoorde te spreecken om een spoedighe uytcompste in te vinden, ’tzij buyten last off sonder last van deese provintie. Waerop gedelibereert zijnde is met dit advijs geconformeert ende zijn voorgaende gedeputeerden versocht dit officie aen de gedeputeerden van Utrecht op mergen vroegh te willen doen ende alsdan daervan te rapporteren.

56. Is geleesen een missive van Culenborch van den 22^en deeses mentionnerende van de gelegentheyt van de inbraecke in den Leckendijck ende de debvoiren die bij die van Utrecht totte stoppinge werden gedaen ende hoe dat dezelve wel alles prepareren, maer dat hij vreest dat noch nyet terecht meenen ende van langen train weesen zal ende datte vijff ambachten van Segguaert, Pinakel, Berckel, Nootdorp ende Rodenrijs nochal groot pericule loopen deurdien noch weynigh preparatiën off volck bij den handt is.

57. Is meede rapport gedaen van de communicatie gehouden mette gedeputeerden van Utrecht over ’t stoppen van de inbraecke ende dat voor antwoorde verstaen hebben dat alles met ijver preparen ende de behoefften bijderhandt brenghen om daernae in ’t werk te treeden. Doch dat haer meeninge is opten voet van den ouden dijck recht toe recht aen te wercken sonder vingerlingh, dewijl anno 1624 haer daerbij qualijck hebben bevonden, costende het vingerlingh wel 80.000 £ daer ’t gat aen d’ander zijde met 60.000 £ werde becostight sonder dat Hollandt daertoe oyt yet gegeeven heefft, hoewel zij als gebatighde ende ten hoochsten geïnteresseerde haer den handt behooren te bieden; dat zij van opinie zijn dat noch een maent duuren zal eer van ’t werck meester sullen connen zijn; dat zij geen last hebben om met Hollandt hierover te spreecken, maer so haer eenige voorslaegen werden gedaen, dat geerne willen refereren aen haer principalen.

58. Is meede geleesen een missive van de schout Schillemans van Leckerkerck verhaelende inspectie genomen te hebben van deese inbraecke ende waer het vingerlingh soude connen werden geleyt, seyt dat in 5 à [6] daeghen deur 3 à 400 man ’tzelve soude connen geschieden, soude groot vallen 300 roeden, datte inbraecke wijdt was 45 roeden, diep 13 voeten. Op alles gedelibereert zijnde is goedtgevonden deur voorgaende deputeerden Sijn Hoogheyt te versoecken om als stadhouder van beyde provintiën dit werck van ’t maecken van een vingerlingh bij der handt te doen neemen ende in aller haest te voltrecken deur personen bij Zijn Hoogheyt daertoe te committeren, ende belanghende de te maecken oncosten dat ter dispositie van denzelven werdt gestelt tot wiens laste die zullen moeten werden gedraegen ende van alles rapport te doen.

59. Geleesen weesende een missive van den Raedt van State van den 18^en februarii versoeckende dat als nae ouder gewoonte aenschrijvinge aen alle colonellen, ritmeesteren ende capiteynen magh worden gedaen om haer compagniën compleet te maecken tegens 1^a april toecomende opten peynen daertegens gestatueert, meenden eenige leeden dat men alvooren moste weeten wat reductie van de compagniën soude mogen werden gedaen om daeruyt te vinden ’t equivalent van ’t aenhouden van de 50 compagniën. Andere conden daerinne toestaen onvermindert de deliberatie opte 50 compagniën; de stemmen alsso discreperende heefft geen conclusie inne genoomen connen worden.

60. De directeurs van ’t extraordinair convoy opte Noordzee notificerende dat haer tijdt van de bedieninge geëxpireert is ende dat effenwel gaerne souden weeten off de meeninge is datte zelve directie gecontinueert werde offte nyet, verclaerende dat in allen gevalle noodigh weesen soude dewijl de vroeghe vloote uyt Oosten werdt verwacht ende alreede Duynkerckers in zee zijn omme daerop te passen, dat een jacht off twee op’t spoedichste uytgerust magh werden om dezelve scheepen te beschermen. Waerop gedelibereert zijnde is om de consideratiën van de heeren van Medenblick die noch daertoe nyet gelast waeren, de zaecke gecontinueert voor twee daeghen.

61. Is effter gerapporteert van de communicatie met Zijn Hoogheyt gehouden belanghende de resolutie alhier genoomen op het vervangen van de inbraecke van den Leckendijck met een vingerlingh ende verhaelt dat Zijn Hoogheyt oordelt bedenckelijck te weesen sonder consent in een ander provintie eenigh werck te maecken ende dat de presentatie om aen hem te verblijven wie de oncosten zal draeghen van de aengenaemste nyet en is vermits nyet dan ongunst van d’een ende d’ander daervan soude hebben te verwachten; excuseerde hem daeromme van deesen last, meende best te sijn dat vanweegen deese provintie eenige naer Utrecht werden gedeputeert om mette heeren van Utrecht belanghende ’t leggen van een vingerlingh naerder te spreecken ende dezelve te disponeren om t’haeren laste ’tzelve in ’t geheel off voor een deel te willen doen, bij weygeringe tot coste van Hollandt alleen alles te verseeckeren, presenterende daertoe zijn brieven van voorschrijvinge ende nyet ongeraeden vindende datte gedeputeerden van Utrecht hier in grooten getaele weesende van dit voorneemen wierden verwittight met versoeck om eenige uyten haeren meede nae huys te senden ende deese zaecke te helpen faciliteren.

Waerop gedelibereert zijnde is eyntelijck geresolveert dat vanweegen deese vergaderinge eenige naer Utrecht sullen werden gecommitteert om met de heeren van Utrecht in naerder handelinge te comen noopende ’t leggen van een vingerlingh tot preservatie van de landen deeser provintie ende dezelve daertoe te induceren dat tot haeren costen handt aen ’t werck willen slaen om deese provintie van vorderen overlast te bevrijden, tenmintsten met een redelijck subsidie daertoe haer te laeten beweeghen, ende bij weygeringe dat met haer believen zelffs handt aen ’t werck sullen slaen ende tot coste van deese provintie dit vingerlingh doen leggen, tot dien eynde alle vlettersschuyten ende andere materialen ende behoefften bij ’t werck ontbieden ende den voortgangh van ’t werck te bevorderen so veel mogelijcken is.

Werdende tottet bevorderen van dit werck gecommitteert een van de heeren [van] Dort, Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Gorchem. De resolutie hiervan geëxtendeert zijnde is naer examinatie dezelve gehouden voor geresumeert ende gearresteert ende daerbij verstaen dat de heeren van Utrecht den inhouden van deese resolutie met discretie aengeseyt ende deselve versocht sullen worden eenige uytten haeren naer huys te committeren om deese zaecke te helpen faciliteren ende dat voorders ook brieven van Zijn Hoogheyt sullen worden versocht omme alles ten besten van den Staet aen de heeren Staten van Utrecht te willen recommanderen.

62. Op ’t rapport van den heere Teresteyn van de instantiën die aldaer worden gedaen om te hebben consent tot een somme van 200.000 £ tottet legghen van 2 forten voor Breda, in deliberatie geleyt zijnde ’t 5^e point daervan spreeckende, is verstaen alvooren eens te hooren hoeverre andere provintiën daertoe gereet zijn, mitsgaders wat opte poste van de fortificatiën eenige jaeren herwaerts hebben geconsenteert ende betaelt om alsdan naerder op te resolveren.

63. D’zelve van de wisselinge van de gevangenen te water rapport doende verclaert dat behalven de 250 Spagnerden noch in Zelandt meede opgebracht is bij de caepvaerders eenen don Johan de Menege, Spagnert die geseyt wordt een man te weesen vrij goedt credijt in Spagnen hebbende ende dat daerom die van Zelant nyet connen verstaen anders als tot een generale wisselinge van gevangenen ter zee in ende buyten Neerlandt omdat eenige van haere caepvaerders in Spagnen gevangen zijn ende is daerom in deliberatie geleyt wat in deesen te doen ende nae deliberatie eyntelijck verstaen datte wisselinge zal toegestaen worden van alle gevangenen van weederzijden te water, geen Spagnerden weesende, maer dat de Spagnerden tegens de buytenlandsche van hier sullen werden in de gevanckenisse aengehouden ende dat ditzelve voor resolutie ter Generaliteyt zal werden ingebracht.

64. D’zelve rapporterende dat opten 21^en januarii lestleden door last van den coningh tot Brussel verbot is gedaen van den uytvoer van graenen uytte landen staende onder ’t gebiedt van de coning nae viandts off neutrale landen ende off nyet bij retorsie daertegens diende geghaen alsso men siet dattet werck aen malcanderen hanght ende dat men nyet alleen hier, maer oock in Dantsick ons den toevoer van de graenen soeckt aff te snijden. Is nae deliberatie goedgevonden deese saecke uyt te stellen totdatte leeden die in deesen wat becommert waeren met haer principalen naerder sullen hebben gecommuniceert.

65. Den heere Bruynings rapport doende van verscheyden zaecken begreepen in 4 missiven bij den ambassadeur Joachimi opten 8^en, 9^en, 21^en ende 31^en januarii lestleeden overgesonden daerop naerder resolutie werdt verwacht, verclaerde dat Zijn Ma.^t op ’t gheltsubsidie bij ons van hem versocht, verclaert nyet te connen resolveren voor ende alleer de handelinge tot Hamburch bijderhandt genomen ende voltrocken zal zijn. Dat voor eenige custscheepen aldaer schaedeloos ingevallen tot reparatiën verscheyden costen bij hem verschooten zijn, versoeckt ordre waer dezelve penningen weder te vinden, meent noodigh te sullen sijn dat zeecker persoon aldaer tot sulcke zaecken last soude mogen werden gegeeven die per wissel dezelve penningen weeder soude connen trecken; dattet zelve grootelijcks strecken soude tot dienste van ’t landt; dat aen Henry ende Polhil Engelssen brieven van repressaliën tegens deesen Staet over seeckere sententie van revisie haer tegens gegaen zijn gegeeven ende apparentelijck op ’t spoedichste sullen werden in ’t werck gesteld; doch dat belanghende de repressaliën ende contre-repressaliën van Vranckrijck goede hoope is dat affgedaen sullen werden; recommandeert meede zeer dat geen gedruckte boecken tot nadeel van den Engelsse regeringe geschreeven van hier aldaer mogen werden ingevoert, maer alles sulcx bij placcate gedecrieert ende verbooden; dat men in Engelant tracht bij alle weegen te stabilieren ende inne te voeren de buysneeringe ende abberdaenneeringhe ende tot dien eynde beesigh is om ’t werck daernae te prepareren; datte resolutie belangende ’t neemen van de recognitie van de buyssen deeser landen magh werden geëffectueert, hoewel de voorgaende reedenen om daerinne nyet te treeden zeedert noch gewichtiger geworden zijn; dat sir Johan Meldren op Goijngh offte Voorlandt van Engelant twee baeckens so hij seyt gestelt hebbende, die goeden dienst doen, groote instantiën aen hem is doende teneynde de recognitie hem bij Zijn Ma.^t daervooren toegeleyt van 2 penningen per last magh worden in Engelant betaelt off tenmintsten bij collecte van de scheepen binnen deese landen, daer hij meest toe inclineren soude mits maer een penning per last genyetende ende dewijl bij hem hiertoe sonder ophouden wordt aengestaen, dat noodigh hierop naerder diende gelast. Belangende ’t affschaffen van den thol opte Elve, dat Zijn Ma.^t opte comparitie tot Hamburch te houden zal verclaeren in wat voegen meent dattet zelve in toecomende geweert ende affgeschafft zal connen werden ende andere particulariteyten meer.

Waerop gedelibereert zijnde is verstaen dat voorgaende gecommitteerden op Engelsse zaecken alles sullen examineren ende van hunnen advijse dienen wat zij in deesen oordeelen gedaen te moeten werden ten dienste van ’t landt.

66. Den heer van Noordwijck rapporterende datte provintiën haer met Hollandt conformeren in de resolutie dat nae Polen tot weeringe van den thol van hier zal affgesonden werden geen ambassadeur maer een commissaris, is in deliberatie geleyt wat persoon hiertoe te committeren, ’t meerendeel inclinerende totten burgermeester Bicker. Is daerop meede geconcludeert ende om de instructie te beraemen zijn gecommitteert een van de heeren van Dort, Amst[erdam], Rotterd[am], Hoorn, Enckhuysen.

67. Bij den gedeputeerden op ’t stuck van ’t gereedtmaecken van de scheepen in Goerede ingevallen ende andere pointen in de overgeleeverde memorie van den vice-admirael begreepen gebesogneert hebbende, rapport gedaen zijnde, is nae deliberatie verstaen ende goedgevonden dat de jegenwoordige directeurs sullen werden versocht om voor deese mael noch de scheepen op ijders repartitie staen uytte rusten ende van vivres, munitie ende andere nootlijckheeden te voorsien, op dat presuppoost so de leeden daerbij verclaerden dat weeder uytter zee vallende, sullen moeten havenen in de respectieve quartieren ende om hiertoe gelt te vinden, datte leeden die noch difficijl zijn haer sullen doen lasten opte negotiatie van 1/3 van de quote van Hollandt in de quote van 644.000 £ voor de custscheepen. Ende belanghende ’t suppleren van de oude affgeleyde offte verlooren offte bij provisie te huuren scheepen ende jachten dat gesustineert zal worden dat tot laste van de Generaliteyt ’tzelve behoort te werden geprocureert ende becostight ende vorders de provintiën die haer scheepen aen de wal hebben laeten leggen, gesommeert om staet te gheeven van haer verschooten penningen ende ’t cort van dien mede tot behoeve van deese scheepen te furneren teneynde ’t reglement magh werden gepresteert ende dat deur de voors. gedeputeerden dit alles ter Generaliteyt ingebracht ende geprocureert zal worden.

68. De continuatie van de directie opte Oostzee ende Noordzee meede in omvraege gebracht weesende, wierde bij alle leeden daerinne geconsenteert voor den tijdt van een jaer opten voorghaenden voet ende dat ditzelve voor resolutie ter Generaliteyt zal werden ingebracht ende datte beneffens meede geprocureert dattet placcaet magh worden gerenoveert ende gepubliceert bij dewelcke alle scheepen naer Oosten ende Noorweegen vaerende magh werden verbooden voor den thienden aprilis toecomende ’tzelve te mogen doen opte penen daerinne beghreepen.

69. Tot commissarisen over de requesten zijn voor de aenstaende weecke gecommitteert een van de heeren van Leyden, Briel ende Monnickedam.

70. Het 4^e point van de beschrijvinge om de nyeuw ingesteecken warmoeslanden met een impost à l’advenant de verpondinge te beswaeren teneynde de andere warmoeslanden tegens dezelve souden connen merckt houden, hadden de leeden daerop verscheyden consideratiën; waeromme goedtgevonden is dit point alvooren eens naerder te doen examineren ende beschaeven deur de heeren van Dordrecht, Delfft, Leyden, Amsterdam, Alckmaer ende Hoorn.

71. Is gerapporteert dat Zijn Hoogheyt approbeert de resolutie alhier genomen op ’t leggen van een vingerlingh voor de inbraeck van de Leckendijck ende het spoedigh en ten hooghsten recommandeert, alsmeede dat in toecomende bij een ander wegh tegens magh werden voorsien; waeromme verstaen is datte gedeputeerden mettet werck volgens de resolutie sullen voortvaeren ende dat naemaels opte remediën in futuro sal werden gelet.

72. Zijn geleesen verscheyden missiven uyt Culenborch van den 24^en ende 25 ^en februarii alle mentionnerende van de gelegentheyt van de inbraecke van den Leckendijk ende van de debvoiren bij den heeren van Utrecht tot stoppinge van dezelve inbraecke aengewent, verhaelende datte zelve nu het werck schijnen te meenen, hebbende bij der hant aen ’t werck wel 200 mannen ende 60 hooghaerdse scheepen met andere ponten ende samereusen om daermeede de sausijsen van rijs in malcanderen gevlochten te leggen, ’tzelve met paelen in de gront vast te haeyen ende alsdan met aerde opte breedtte van 3 roeden te vervullen; hoopende de sausijsen in 10 à 11 daegen aen malcanderen te brengen ende dezelve alsdan met aerde deur maght van volck te doen sincken, de meeste swaricheyt weesende in zeeckere 12 roeden daer de meeste invall van ’t waeter ende een diepte van 13 voeten is; werdende de twee andere derdeparten van ’t gat met een voorwaerdeken beschermt dat de stroom hindert, ende daervandaen secuer op gedelibereert zijnde meende eenige leeden dat men onse gedeputeerden soude aenschrijven alvooren inspectie te neemen van de debvoiren van de provintie van Utrecht eer mette zelve in handel te comen ende ’t landt te engageren; dan andere meenende dattet best is dat men de zaecke de wijsheyt van de gecommitteerden betrouwe, is in dier voegen geconcludeert.

73. De gecommitteerde van de abberdaenvisserije van Den Briel, Vlardingen ende Massluys verhaelende dat om de quaede defensie van ’t lant verscheyden huysgesinnen ende familiën van daer naer Engelant haer transporteren alwaer met alle vrundschap ontfanghen ende bejeegent worden, oock groote presentatiën van vrijdommen haer werden gedaen, waeromme oock veele buysluyden derwaertaen vertrocken zijn om haer neeringe aldaer te planten, versoecken eer de zaecke come tot vorder verloop, dat alsnoch behoorlijcken gedefendeert ende datte 5 fregatten haer voor deesen geconsenteert ende nu bijcants voltimmert haer oock voltaeckelt ende van alle behoefften voorsien effectuelijck gepresteert mogen werden.

Bij deese occasie is meede geleesen een missive van den ambassadeur Joachimi van den 28^en januarii uyt Engelandt aen die van de Groote Visserije geschreeven, daerinne dezelve mentionneert dat de buys- ende visneeringe te Dovre dapper aenwast, veel stuurluyden ende vissers uyt deese landen daerlangs so meer aencomende die aldaer met alle faveur werden onthaelt, groote vrijheeden gegeven met accommodatie van kaeyen, wallen ende alles dat tot die neeringe dienstigh magh zijn. De grooten in Engelandt dat stuck dapper voortsettende ende handhavenende om die neeringe aldaer te diverteren, weesende oock alreede verscheyden huysen ende packthuynen aldaer gemaeckt daer verleeden jaer groote quantiteyt haringh verpacht, gehavent, gebrant ende nae Rouaen gesonden ende so goedt bevonden is als eenigen haringh aldaer gecoomen, welck loff haer bij die van Rouanen gegeeven werdende haer noch veel moedigher maeckt; meende daeromme datte zaecke wel meriteert wat naerder op gelet te worden.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden dat deese supplianten nyet alleen contentement zal worden gedaen ende de heeren Committeerde Raden versocht te openen wat alreede betaelt is totte fregatten ende wat noch rest om ’tzelve uytte eerste consenten te vinden, maer dat oock het geheele stuck van de zee vast zal werden gestelt ende daer nyet van gescheyden voor ende alleer de leeden dienthalven zal gegheeven zijn behoorlijck contentement.

74. Die van der Goude gesommeert zijnde omme te antwoorden op de remonstrantie lestlijck bij den gedeputeerden van Zuydhollandse synode ende den classe van der Goude ter vergaderinge geëxhibeert, allegeerden ende poseerden verscheyden reedenen ende faicten waeromme haeren predicant Abbema als totten kerckendienst onnut ende onstichtigh van leeven hadden verlaeten, tot mainctement van dewelcken bij de gedeputeerden van den classe voors. verscheyden impertinentiën ende onreedelijckheeden waeren gepleeght tot nadeel van ’t recht haer als magistraten in haer stadt competerende, om ’twelck nae behooren voor te staen zij genootsaeckt waeren inne te ghaen zeeckere rechtmatige proceduuren daerover alsnu abusivelijck wordt geclaeght, gelijck bij de acten ende attestatiën ende naerder deductie bij haer overgeleevert naerder soude connen blijcken ende versochten daeromme datt haer de resolutie des synodi van met 6 predicanten bij leeninge bedient te worden totdat bij beroepinge van andere sullen weesen voorsien, moght werden gepresteert ende dat de erffgenaemen van Coolwijck aengeschreeven moghten werden om de gagiën van vacerende predicantsampten aen haer uyt te keeren om daeruyt te mogen voldoen de predicanten die door haer ordre tot noch toe den kerckendienst hebben waergenomen. Die van ’t classis aen d’andere zijde leeverden over een schrifftelijcke deductie ende verhaelden oock mondelinge de excessen bij de stadt van der Goude tot verbreeckinge van ’t recht ende ordre der kercke zeedert haer laetste remonstrantie gepleecht mettet instellen van predicanten nae haer zin, het casseren van andere, het separeren van de kercke van der Goude uyttet classis, het verbieden van te mogen classis houden binnen haer stadt ende jurisdictie, het maincteneren van predicanten bij haer gecensureert ende andere gelijcke acten meer, waeruyt alsso nyet anders als een babel ende extreme confusie te verwachten is tot verbreeckinge van ’t recht ende ordre van de kercke ende van den Staet zelve; versochten daeromme dat met parate remedie daertegens moght werden voorsien; versochten daerbeneffens copye uytte naerder deductie tegens haer overgeleevert om haer off mondelingh off schrifftelijck tegens de onwaerheeden ende calumniën aldaer haer naegegheeven te mogen verantwoorden.

Waerop gedelibereert zijnde is eyntelijck nae eenige resumptiën verstaen dat partijen van weederzijden copye zal werden gegheeven van de reciprocquelijck overgeleeverde deductiën ende dat van weederzijden tegens malcanderen in de vergaderinge sullen werden gehoort ende alsdan naerder inde zaecke geresolveert.

75. Andries van Boxtel servitiemeester tot Heusden hebbende verscheyden ordonnantiën becomen tot laste van ’t landt ter somme van 26.000 £ toe ende versoeckende last opten comies Kettingh van hem uytte verpondinge offte haertsteedegelt te voldoen, worde bij de heeren van Rotterdam verhaelt hoe grofflijcken dattet landt bij deese servitiemeesters werdt gefraudeert ende ontstoolen, verclaerende datter plaetsen zijn daer 8, 10, 12 jae 26.000 £ ’s jaers connen proffiteren, dat langer onlijdelijck ende met geen goede oogen aen te sien is ende op ’t spoedichste in dient voorsien. Is nae deliberatie goedtgevonden eenighe te committeren om dit stuck naerder te examineren ende te dienen van hunnen advijse wat ordre daerinne soude connen werden gestelt. Werdende daertoe gecommitteert een van de heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam, Rotterdam, Gorchem, Alckmaer ende Hoorn met eenige uytte Gecomitteerde Raeden.

76. Pierre le Fort exhiberende lijste van verscheyden lijffpensioenen tot laste van ’t landt nu twee jaeren langh onbetaelt staende ende onder andere 2 van 500 £ ’s jaers ten behoeven van de kinderen van den geweesen ambassadeur Maurier bij de heeren Staten ten doope gegeeven, een van 180 £ ende noch een van 300 £ ’s jaers ende versoeckende ordre totte betaelinghe, worde verstaen dat eerst middelen ingewillight mosten zijn ende dan bij de heeren Committeerde Raden ordre in soude werden gestelt.

77. De heeren Committeerde Raeden binnenstaende remonstreerden de groote noot daer ’t landt in steeckt deur de quaede betaelinge; dat uytte lest geconsenteerde 292.000 £ een maent soltz aen de soldaten hebben betaelt ende alreede 2 maenden weer ten affteren zijn daer nyet een duyt toe hebben, behalven dat noch stijff vier millioenen moeten hebben om aff te doen eenighe krijtende schulden die geen langer uytstel connen lijden, als daer zijn onder andere de schippers van ’t jaer 1637 met een somme van 250.000, de wagenaers van ’t jaer 1635 met 700.000 £, weesende daerbeneffens de tractamenten ende pensioenen 4 jaeren langh onbetaelt alsmeede de servitiegelden; de 50 compagniën met het reglement van Charnassé meede bij de 8 maenden onbetaelt gelaeten werden, alles groote ende excessive sommen importerende; de directeurs van de custscheepen, de respective Admiraliteyten meede groote sommen van nooden hebben, moetende het subsidie van Sweeden te weeten de verloopen 150.000 £ promptelijck meede betaelt werden ende tot reparatie van de scheepsbruggen met haer gevolgh nootsaeckelijck gefurneert een somme van 60.000 £, daertegens nyet met allen in voorraet hebben, zelffs de gedraegen consenten so langhsaem bevordert werdende dattet schijnt dat men de spaede daerin steeckt; hebbende van ’t haertsteedegelt noch zeer weynigh quoyeren ende in ’t mintste geen gelt becomen, den 200^en penning oock noch t’eenemael in onzeeckerheyt staende; versochten daeromme datte zaecken anders behartight ende sij met prompte middelen voorsien moghten worden offte datten Staet geschaepen is met eenen slagh te sullen vervallen, zelffs eer men het dencken soude in de extreemste confusie ende uyterste miserie ende verderff. Meenen dat oock nyet ongeraden weesen soude dewijl de affectatie van de militie zeer oneffen schijnt gedaen te weesen, dat men het stuck eens resumeerde ende alles brachte tot meerder egualiteyt om de lasten gelijckmatigh te draeghen.

Hierop gedelibereert zijnde werden de leeden versocht van alles aen haer principalen rapport te doen om dezelve tot consenten te beeter op te wecken ende dat hierentussen getracht zal worden om de oude middelen ten besten te beneficiëren, eenige nyeuwe te consenteren ende de lasten te menageren ende alle corruptiën in de monsteringe, betalinge van de servitiegelden ende diergelijcke te weeren ende voor te comen soveel doenlijcken is.

78. Eenige van de raeden ter Admiraliteyt van Rotterdam binnenstaende verclaerden dat zij tottet maecken van drye scheepen ende zes fregatten, gecost hebbende 225.000 £, noch 40.000 £ tecort quaemen opte grote scheepen ende noch 75.000 £ opte cleyne scheepen offte fregatten; versochten haer die promptelijcken gefurneert te mogen werden in minderinge van het subsidie vanweegen deese provintie beloofft, opdat zij die van de Groote Visserije daervan behoorlijcken souden connen assisteren.

Waerop gedelibereert zijnde, conden de meeste leeden toestaen dat een derde part van den 644.000 £ weesende de quote van Hollandt tot betaelinge van de custscheepen, soude werden genegotieert, mits datte scheepen in de respectieve quartieren souden moeten invallen die onder de directie staen ende dat soo ’t cort van de scheepen voor de buyssen als van dezelve directeurs hieruyt sal worden gevonden. Dan veele leeden sustinerende dattet derde part nyet helpen conde ende dat tenmintsten 2/3 parten souden dienen genegotieert, verclaerden de heeren van Dordrecht noch tottet t’een noch tottet ander gelast te zijn. Waerom goedgevonden is de leeden te vermaenen om haer hierop spoedichlijck te doen lasten, alsso de zaecke geen verder noch langer uytstel lijden can.

79. Is meede in deliberatie geleyt het 6^e point van beschrijving spreeckende van een impost te stellen op ’t hoy tot 10 stuyvers op ijder koehoey; dan de meeste leeden oirdelende dat die een beswaernisse van ’t landt weesen souden die mettet redres hoornghelt, zoutghelt ende anders nyet dan al te veel zijn beswaert ende dat daerbeneffens de ongelegentheyt van dit jaer, gecauseert deur de inbraecke van dijcken, groote stormen ende hooge wateren, sodanige meerder beswaernisse nyet lijden can, heefft geen vruchtbaere conclusie inne genomen connen werden. Dan is verstaen dat alvooren eens een concept van een ordonnantie op zal worden beraempt ende daervan rapport gedaen.

80. Op het 7^e point om den impost van de 2 stuyvers opte tonne biers te verhoogen van 2 stuyvers tot 6 stuyvers gelijck in de provintie van Utrecht geschiet, waeren de leeden meede van contrarie advijsen, eenige hoope daertoe gheevende, andere sustinerende dattet dun bier deesen impost nyet lijden conde, meenden daeromme datte verhooginge soude dienen gevonden op ’t stortcoorn. Is gheen conclusie inne ghenomen connen werden.

81. Op het 9^e point omme eenen impost te vinden opte huyden ende vellen tegens den 16^en penning, thoonden verscheyden leeden daertoe inclinatie, doch andere ’tzelve naerder willende examineren, is goedtgevonden datte heeren Committeerde Raden alvooren een concept daervan sullen instellen ende ’tzelve binnenleveren om alsdan naerder op gelet te worden.

82. Die van Schellingwoude versoecken subsidie tot een nyeuw gemaeckte kerck alsso uyt haer gemeente de oncosten nyet en hebben connen vervallen. Is goedtgevonden ’t advijs van de heeren Committeerde Raden van ’t Noorderquartier hierop alvooren eens te hooren.

83. Eene Anna Jansdr. tott Hoorn den lande eenige jaeren te water ende te lande als soldaet gedient hebbende in manskleederen ende nu haer habijt verandert hebbende ende haer nyet langer connende geneeren, versocht een jaerlijcx tractament; dan uytte heeren van Hoorn verstaen weesende dat sij wel 3 £ noch ’s weeks winnen conde als sij wercken wilde, is dit versoeck geëxcuseert, werdende haer tot reysgelt toestaen eens voor al thien guldens.

84. De burgermeesteren van Vianen versoeckende drye ordonnantiën van logijsgelden ter somme van 2339-3-0 te mogen corten ende rescontreren tegens den ontfanger Mirop op haere verpondinge van ’t jaer 1636 ende 1637 is ’tzelve geëxcuseert, doch de gijselinge effenwel affgedaen voor een corten tijdt op hoope dat interim satisfactie aen deese luyden uyt de in te willigen middelen sal werden gedaen.

85. Aedryaen Jansz. Slobber in de Oude Tonghe versoeckende zijn huysvrouwen suster te mogen trouwen ende Jannetjen Luytjens versoeckende haer overleeden mans broeder te moghen trouwen ende tot dien eynde de dispensatie van de politijcqe ordonnantie, is nae deliberatie goedtgevonden deese versoecken als strijdigh tegens de eerbaerheyt ende meede tegens de politijcqe ordonnantie plotselijcken aff te slaen.

86. Op ’t versoeck van de heeren burgermeesteren van Goederede is verstaen datte zelve tot conservatie van haer speuy, hooffden ende cadijcken, mitsgaders van de gemeene middelen ende thienden sullen werden gesubsidieert met een somme van 4800 £ te betaelen uyttet incomen van de Domeijnen met 1200 ƒ gereet ende de reste op drye afftereenvolghende jaeren, ’t meerendeel in conformité van ’t advijs van de heeren van de Reeckeninge.

87. Eyntelijcken is ghedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genoomen, die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert.

88. De heeren van Amsterdam proponerende dat zij metten burgermeester Bicker gesproocken hadden om hem te disponeren totte commissie nae Polen, dan dat daertoe nyet resolveren can, ten waere als ambassadeur derwaertaen soude mogen werden versocht omdat anderssints disreputatieus weesen soude voor sijn persoon ende oock ondienstich voor ’t landt omdattet rijck van Polen nyet dan van groote lustre ende reputatie is houdende ende de Stenden vergadert zijnde, dat voor een commissaris te laet is om yet goedts te doen, ende belanghende de oncosten presenteert so te menageren dat weynigh van de oncosten van een commissaris sullen verscheelen ende effenwel de eere van ’t landt te bewaren. Hierop gedelibereert zijnde is goedgevonden om reedenen bij de heeren van Amsterdam geallegeert, de gedeputeerden bovenghaende te lasten om deese zaecke effter ter Generaliteyt voor te draeghen ende daernae te beleyden datten burgermeester Bicker alleen derwertaen in ambassade magh werden gesonden, tenmintsten so de provintiën tot een tweede verstaen dat een van de minder provintiën hem magh werden bijgevoeght. De gedeputeerden dit officie gedaen hebbende rapporteerden dat alle de provintiën persisteren bij haer opinie van dat in qualiteyt als commissaris yemandt derwertaen behoort te ghaen ende nyet als ambassadeur, omdat in een saecke daer werck ende moeyelijckheeden aen vast zijn om iemant van een voorneemen te diverteren, ’tzelve alderbest bij een commissaris die nacht ende dagh loopen ende draeven ende alle deuren aencloppen magh sonder audiëntie te versoecken, can werden verricht, daer ter contrariën een ambassadeur met ordre met ceremoniën ende bij daegh moet ghaen in aller ooghen ende audiëntie moet versoecken ende affwachten, dat veel inconveniënten ende train van tijdt nae hem sleept.

Ten 2^en dat oock minder offensie voor den coningh geeven sal dat bedecktelijcken tegens hem werde gearbeyt als met lustre ende in zijn aensicht; dat oock voor ambassadeurs geen schande is in minder commissiën te ghaen gelijck in de persoon van den heer Vosbergen meermael is gebleecken, jae dickwils voor ’t landt dienstiger ende oock aengenamer voor diegeene daer men meede te doen heefft die ’tzelve voor wijsheyt oordelen dat men nae gelegentheyt van zaecken de zaecke maetighde ende sonder veel fatsoens sijn voorneemen weet uyt te wercken; dat lichtelijcken meede den ambassadeur bij den coning mettet weygeren van eenige ceremoniën off titulen off preseance off diergelijcke poincten van honneur ende deur hem het gemeene landt een affront ende cleynicheyt soude mogen werden aengedaen, hetwelck temeer te vreesen is omdattet voorneemen van Zijn Ma.^t moet werden tegengeghaen ende andere reedenen meer.

Hierop effter gedelibereert zijnde persisteerden de meeste leeden bij voorgaende last ende dat daerop ter Generaliteyt naerder instantiën souden werden gedaen; in welcker voeghen oock geconcludeert is geworden ende daerbij verstaen dat eerst de ambassade vastgestelt zijnde naederhandt van den persoon sal worden gesproocken wie daertoe te gebruycken ende dat teffens mede voorgedraegen zal worden om yemant nae Moscoviën aff te senden om den graenhandel aldaer vast te maecken, ’tzelve allomme ruchtbaer te doen werden om deur jalousie den coningh van Polen te meerder omme te doen sien ende van den voornoemden thol te diverteren.

89. Is daernae geleesen ’t advijs van de heeren van de Reeckeninghe concernerende ’t vercoopen van de gorssen van der Dussen, verclaerende om verscheyden reedenen ’tzelve alsnoch ondienstigh ende ontijdigh te oerdelen, in allen gevalle dat sonder de gorssen van Altena nyet en diende noch bedijckt noch vercofft ende dat die nyet en conden werden vercofft om de processen wil dienaenghaende noch uytstaende. Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden datte leeden hiervan copye zal worden gegeeven om met haer principaelen te communiceren, dewijl bij de pointen van beschrijvinge ’tzelve is versuymt ende datte zaecke interim in bedencken werdt gehouden.

90. De heeren Committeerde Raden versoeckende hoe haer te draeghen in ’t voorsien van de magasijnen van ’t landt van vivres ende andere gelegentheden daertoe bij de provintiën werden aenghemaent vermits bij den staet van oorloghe daerop gerepertieert zijn, is verstaen dat daerinne nae ouder gewoonte sullen continueren mits dat bij deese vergaederinge haer daertoe middelen sullen werden verschafft.

91. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 9^e point om een impost te vinden opte comptanten offte interesten alsso de vaste goederen ten hooghsten zijn beswaert, werde ’tselve bij verscheyden leeden geëxcuseert als t’eenemael naedeeligh ende ondienstigh voor ’t credijt, dat genochsaem het plechtancker is van den Staet; andere verstaende dat eens een concept van soude mogen werden ingestelt, is in dier voeghen geconcludeert geworden.

92. De middelen van Spijck voor deesen maer voor de helffte verpacht ende deur de reductie van de stadt Breda nu in ’t geheel aen ’t landt gebracht weesende, is verstaen dat oock voor ’t geheel sullen werden verpacht.

93. De gedeputeerden tot bevorderinge van de equippage van de custscheepen ter Generaliteyt geweest zijnde, rapporteerden datte provintie van Utrecht, Vrieslandt ende Groningen verclaerden met haere penningen gereet te sijn om te presteren de uytrustinge van de scheepen bij haer aenghenomen; datte provintie van Gelderlandt, Zelandt ende Overijssel copye hebben versocht uyttet concept bij Hollandt voorgeslaeghen om op het spoedichste te vinden de penningen tot uytrustinge van ijder schip off scheepen, aenmaeckinge van nyeuwe off huure van andere gerequireert, omme ’tzelve met haer principalen te communiceren; belovende daertoe alle goede officiën te doen, nyet twijffelende aen ’t succes, dan alsso op woorden ende gelofften weynich te verlaeten is ende effenwel de zee nyet en can worden aen den viant ten besten gegeeven, versochten last hoe haer vorder in deesen te draeghen.

Waerop gedelibereert zijnde is goedgevonden de gedeputeerden effter te versoecken om boven te ghaen ende aldaer effter met alle mogelijcke debvoiren aen te houden datte ongereede provintiën haer verder willen elargeren ende tenmintsten consent draeghen op ’t concept bij deese provintie voorgeslaegen. Welcke officie daeghs daeraen effter ghedaen weesende, is effter gerapporteert datte provintiën voornoemt nyet dan de beste woorden ende belofften van alle debvoiren voor gelt gheeven ende nergens toe vorder zijn te beweeghen. Ende alsso den admirael alle daeghen uytter zee invalt ende geen langer train op de scheepen aen landt offte in Goederede leggende gereedt te maeken can worden geleeden, versochten daeromme dat alhier dienthalven naerder resolutie moght werden genomen.

Waerop nae deliberatie verstaen ende geresolveert is datte gedeputeerden op merghen nochmael alle instantiën aen de voornoemde provintiën sullen doen om dezelve te brenghen tot consent ende ’t prepareren van haere scheepen ende bij weygeringe dat aen haer sullen neemen ende ten zelve fine doen imploieren de penningen van andere provintiën die geseyt worden gereedt te weesen ende dat men voorts met Zijn Hoogheyt de zaecke zal communiceren ende denzelven versoecken de provintiën te willen disponeren tottet presteren van dit reglement dat bij haer gesaementlijck ingewillight ende aenghenomen is ende dat bij provisie de scheepen op deese provintie gerepartieert metten aldereersten gereet sullen werden gemaeckt ende op merghen naerder geresolveert wat penningen daertoe te verschaffen.

94. Is bij den gedeputeerden opte zeezaecken ter Generaliteyt gecommitteert onder andere meede rapport gedaen van de besendinghe nae Polen ende hoe datte provintiën nyet en connen beweeght worden om een ambassadeur nae Polen te doen ghaen maer wel een commissaris, die zij oordelen den meesten dienst aldaer te sullen ende te connen doen om redenen alvoren verhaelt; versochten daerom dat de zaecke naerder moght werden geresumeert ende een cort eynde van gemaeckt, alsso geen vorder tijdt can werden verlooren.

Waerop gedelibereert zijnde waren eenige leeden van opinie dat men den heere Bicker soude mogen versoecken om als commissaris derwert heen te ghaen, dan die van Amsterdam urgerende de ambassade al was ’t oock schoon tot laste van Hollandt alleen ende dat geen vorder tijdt soude mogen werden verlooren, recommanderende daerbij meede serieuselijcken het prepareren van een besendinge nae Moscoviën ende dattet zelve in Polen ruchtbaer soude mogen werden gemaeckt om den coning temeer van zijn opinie te diverteren. Ende de meeste leeden haer daermeede conformerende is nae deliberatie goedtgevonden dat voorgaende gedeputeerden alsnoch werden versocht de besendinge nae Polen ter Generaliteyt vast te doen stellen ende daernae te urgeren datten heere Bicker daertoe magh werden gebruyckt als ambassadeur met presentatie datte costen die bij hem meerder moghten werden gemaeckt als bij een commissaris, tot laste van Hollandt alleen sullen worden gedraeghen ende bij weygeringe dat naerder in zal worden geresolveert; dat teffens meede een missive aen den magistraet van Amsterdam zal werden affgeveerdight om nae eenige coopluyden in den handel op Moscoviën ervaeren om te sien ende dezelve herwaertaen in allerijl te senden om met eenige leeden alhier te committeren in besogne te treeden op wat voet den coornhandel op Moscoviën best soude connen werden ingevoert ende gestabilieert; om daervan rapport gedaen zijnde naerder inne te resolveren.

Werdende tot deese communicatie gecommitteert een van de heeren van Delfft, Amsterdam, Rotterdam, Hoorn ende Enckhuysen.

95. Zijn binnengeleevert twee memoriën een van de gedeputeerden van de synode van Dordrecht ende classe van der Goude, versoeckende alsnu te mogen antwoorden ende haer excuseren van de calumniën bij die van der Goude naegestroyt, ende noch een ander van de geweesen bailliu Cloots ende eenige andere als ouderlingen van de kercke van der Goude, versoeckende te mogen aenhooren wat de gedeputeerden van der Gouw tegens souden willen segghen.

Waerop gedelibereert zijnde worde bij de meeste leeden verstaen dattet versoeck van Cloots cum suis impertinent was ende is daerom affgeslaeghen, maer ’t ander versoeck voor deesen toegestaen ende goedtgevonden weesende, zijn dienvolgens binnengecomen ende hebben vooreerst de gedeputeerden des classis nae den predicant Abbema ende eyntelijck de gedeputeerden des synodi met veele reedenen ende in ’t langhe ende breede gededuceert hoe de zaecke lagh ende wat zedert het houden van ’t laetste synode tot Dordrecht voor proceduren in ontrent de stadt Goude concernerende den kerckendienst zijn gehouden ende waermeede zij ten onrechte bij de magistraten van der Goude worden becladdert; versoeckende als voor deesen tot dienste van de kercken in ’t gemeen ende van die van der Goude in particulier bij haer recht ende ordre met resolutiën van de heeren Staten bevestight, gemaincteneert te moghen werden. Daermeede uytghaende hebben de heeren van der Goude ter contrariën haer doen gepooght staende te houden ende bij alle middelen getracht te patrocineren, sustinerende onder andere dewijl deese kerckelijcken personen alreede bij Zijn Hoogheyt deese zaecke hebben gesocht tot haer vordel deur te wercken ende datten zelven ’t advijs van ’t Hoff daerop gehoort haer gelast heefft te letten opte ruste van de stadt ende kercke ende voor te comen de clachten die tegens haer worden gedaen ende haer te gedraeghen volgens de acte van amnestie bij ’t leste verdragh gemaeckt, daer sij aengenomen hebben sorge voor te draeghen ende daeromme meenen dat daerbij behoort te blijven, sonder de onlusten die bij deese kerckelijcke personen meer ende meer werden verweckt langer te fomenteren tot nadeel van de authoriteyt ende ruste van haer stadt, die zij geresolveert zijn te maincteneren.

Hierop gedelibereert zijnde waeren meest alle leeden van advijse dattet best was deese onlusten te smooren, eersse verder uytbarsten ende dat ten dien eynde Zijn Hoogheyt die meermalen over deese differenten van der Goude is gebruyckt zal worden versocht beneffens eenige heeren uytte vergaderinge offte andere te assumeren deese onderlinge questiën te assopiëren ende bij te leggen ende partijen met malcanderen te accorderen, is ’t doenlijcken. Die van der Goude protesterende tegens deese conclusie is effenwel daerbij gepersisteert.

96. Is geleesen een missive van den orateur Haga tot Constantinopelen van date den 7^en novembris 1637 notificerende dat hij volgens ’t consent van de heeren Staten van meeninge is hem met zijn huysvrouwe ende kindertjes in ’t vaederlandt te transporteren mette eerste gelegentheyt, doch dat vermits de conditie ende gewoonte van die Porta hij nyet zal moghen verreysen sonder aldaer te laeten eenen secretaris offte agent die hierentusschen de zaecken van den Staet aldaer waerneeme totdat hij alhier rapport van zijn besendinge zal hebben gedaen ende alsdan bij de heeren Staten anders zal mogen werden geresolveert dat hem eer nyet en sullen laeten vertrecken. Ende also deesen secretaris nootsaeckelijcken tot conservatie van de reputatie van ’t landt zal moeten bij hem hebben eenen trucheman offte tolck, een secretaris met twee janitsaeren ende vordere dienaers, voorts cleedinge ende reedinghe als nae behooren daertoe een goede somme gelts jaerlijcx werdt gerequireert, alsmeede totte donatiën ende schenkagen telckens in ’t veranderen van de officieren van dezelve Porta tot een vereeringe te doen. Versocht daeromme dat ordre moght werden gestelt dat voor ’t eerste jaer deese somme hiertoe van nooden aen hem moght werden geanticipeert ende voorts van jaer te jaer om buyten schande ende schaede van’t landt zijn commissie te mogen becleeden.

Deese zaecke vanweegen de provintiën gerecommandeert werdende vonden de leeden dezelve effenwel zeer bedenckelijck vermits het tractament tot Hollandts laste compt ende de provintiën daer nyet toe en gheeven. Eenighe meenden men soude deese besendinge wel connen leedigh staen, andere ter contrariën dat nyet en coste geëxcuseert worden. Sodat om deese dispariteyt de zaecke opgehouden is in resumptie.

97. Het 10^e point om een impost te vinden opte goude ende zijde laekenen ter somme van 100.000 £ toe, bij tauxatie van de commissarisen ende de magistraten van de steeden te beraemen, worde bij de meeste nyet practicabel geoordelt ende effter geürgeert op ’t pondt- offte ellenghelt, daer andere leeden weeder nyet toe conden verstaen, sodat opgehouden heefft moeten werden in resumptie.

98. Den casteleyn van Woerden claeghende datte apoinctés weesende affgeslooffde, arme ende gebreckelijcke soldaten, nu neegen maenden gagie ten affteren waeren ende sonder betalinge van gebreck souden moeten verghaen ende versoeckende daeromme dat met compassie jegens dezelve ontsteecken moghten worden. Is goedgevonden de heeren Committeerde Raeden deese zaecke ten besten te recommanderen.

99. Op het 13^e point spreekende van ’t beneficiëren van’t cleynzeeghel met obligatiën, huurcedullen ende quytantiën onder de handt geschreeven, alsmeede mette commissiën meede naerder gedelibereert zijnde, worden de commissiën bij veele leeden geëxcuseert ende belanghende de reste verstaen dat een ordonnantie soude werden beraempt op wat voet men verstaet ’tzelve gepractiseert te sullen werden.

100. De heeren Committeerde Raeden binnenstaende remonstreren dat tottet betaelen van ’t bootsvolck van de directeurs offte custscheepen ende tot uytrusten van dezelve die alreede in Goereede leggen, mitsgaders totte fregatten ende scheepen de Groote ende Cleyne Visserije toegestaen ende de quote in ’t subsidie van Sweeden, een derdepart van de quote in 644.000 £ weesende de quote van Hollandt in de 1.102.000 £ voor de custscheepen geeyscht, geenssints suffisant is ende dat daerom tenmintsten de helffte dient genegotieert ende alhier aen Committeerde Raden behandight om nae den oirboir gedistribueert te werden.

Ten 2^en dat omme te subsidiëren het comptoir van Dordrecht t’eenemael defectueus zijnde, de middelen van Drimmelen, Made ende Zeevenbergen jaerlijcx 35.000 £ bedraeghende, daer souden mogen werden gebracht ende dattet comptoir van Mirop alsdan bij de vergaderinge te beeter souden connen werden geholpen ende met meerder eenparicheyt als nu.

Ten 3^en datte solliciteurs volgens de resolutie promptelijck mochten worden voldaen eer de zaecke uytbarste tot haren ruïne, met schaede ende schande van’t landt.

Belanghende ’t eerste point van de negotiatie van 1/3 de heeren van Hoorn haer last openen ’tzelve te connen consenteren mits dat haer quote aen de directeurs ende Admiraliteyten soude moeten werden betaelt, daertegens de heeren Committeerde Raden veel contestatiën maeckten, claeghende over ’t ongelijck dat bij de steeden van ons quartier haer wierde aenghedaen; dat wij haer alleen in de lasten lieten steecken ende zelffs nyet meer betaelden als ons lieff was; dat zeedert eenige negotiatiën herwerts nyet een duyt gefurneert ende hondertduysenden noch ten affteren zijn, daerop zij haer vergaepen om de gemeene crijtende schulden uytte betaelen, doch nyet ontfangen sodat zij nootsaeckelijcken te sieck moeten ghaen, doch dat ons hetzelve ongeval al meede treffen ende teffens ruïneren soude ende offschoon totte Admiraliteyten in ’t Noorderquartier yet moet gelaeten worden, dattet zelve met ordre ende kennisse van zaecken moet worden ghedaen; dat daertoe eerst hier consent in de vergaderinge moet werden gedraeghen ende de somme beghroot die zij dan tevreeden zijn assignatiën opte comptoiren van ons quartier te doen. Hiertegens bij de heeren van Alckmaer ende Hoorn verscheyden solutiën gedaen zijnde, is nae deliberatie eyntelijcken geresolveert dat ten behouve als boven 1/3 part in de 644.244 £ weesende de quote van Hollant in de 1100 ende 2000 £ totte custscheepen zal worden genegotieert ende datte leeden tottet 2^e derdepart last sullen soecken te becomen.

Belanghende het tweede connen de leeden nyet geraeden vinden deese voorslagh van ’t subsidiëren aen ’t comptoir van Dordrecht, vermits geen subsidiëren was, maer alleen in effecte een gat te openen om een ander weeder te stoppen, veele meenende dat men de stadt Breda nu gereduceert zijnde, de hoorngelden ende besaeyde landen van voors. dorpen wel soude mogen verpachten boven de redemptie ende daermeede het comptoir van Dordrecht subsidiëren; dan ’tzelve nyet aengenaem weesende is de saecke in resumptie gehouden.

Belanghende het derde is verstaen datte solliciteurs de resolutie volgen zal ende datte soldaten te lande ende de matroosen te waeter op eenen voet sullen worden getracteert. Dan de heeren van Dordrecht sustinerende nyet te connen negotiëren ende Alckmaer ’tzelve meede difficulterende ten waere haer quote met behoefften aen de scheepen moghten voldoen, is de zaecke opgehouden tot mergen.

101. Die van Amsterdam remonstreerden dat eertijts op ’t versoeck van de heeren Staten-Generael ten dienste van den vorst van Brandenburch ende hartogh van Nieuborch genegotieert is een somme van 200.000 rijcxdaelders daervooren de Domeynen ende contributiën van ’t landt van Gulick, Cleeff, den Berch ende Ravensberch zijn geaffecteert ende verbonden; dat den hartogh van Nieuborch naederhandt zijn helffte affgelost hebbende, noch een somme van 248.000 £ is blijven staen tot laste van den vorst van Brandenburch bij den ontfanger Hoeffijsser cum sociis tot Amsterdam verstreckt. Doch geen interesten op betaelt noch ’tzelve capitael affgelost werdende, dat de heeren Staten-Generael van tijdt te tijdt op ’t versoeck van den voors. Hoeffijser ’t capitael hadden gelast mette interesten ende interest op interest gereeckent te negotiëren off de heele somme van ½ jaer te halff jaer te continueren. Op welcken voet dit capitael onbetaelt blijvende ende geen renten noch interesten betaelt werdende, jegenwoordigh geëxcresceert was ter somme van ƒ 922.056 £ 16 st.; welcke somme de Staten-Generael in september 1637 effter aen den ontfanger Hoeffijser gelast hadden tot zijn decharge te mogen negotiëren offte interest op interest gereeckent te continueren; ende dat zij daerenboven tot zijnen verseeckerheede hadden verbonden alle de convoien ende licenten van ’t comptoir van Amsterdam, alles buyten kennisse van deese vergaderinghe; hetwelck een saecke was die ondraeghelijck is ende nyet geschieden magh, alsso een man bij deese manniere van doen maght soude hebben hemzelven betaelende, alle de oorloghscheepen aen landt te houden ende de geheele commerciën te prostitueren ten proye van den viant.

Expostuleerden daeromme zeer tegens de gedeputeerden van Hollant ter Generaliteyt comparerende dat nyet beeter waeren vigilerende voor den dienst van ’t lant nochte oock behoorlijck rapporten deeden nochte copye van de resolutiën van de Generaliteyt aen de provintiën jaerlijcx deeden toecomen. Den heer van Noordwijck ende Teresteyn hierop verscheyden solutiën gheevende tot haere excuse ende decharge, is daernae bevonden datte Generaliteyts resolutiën totten jaere 1635 toe aen de Registercamer van Hollandt waeren geleevert, doch daernae bij Committeerde Raden zelve opgehouden om de costen van den clerck te menageren, die daerover jaerlijcx een groote declaratie was inbrenghende die zij hem nyet en wilden doen valideren.

Is daerbij meede geleesen een resolutie van ’t jaer 1636 den 4^en septembris van inhoude dat metten vorst van Brandenburch termijnen zijn gemaeckt om zijn capitael mette verloopen interesten op zeeckere afftereenvolgende jaeren te betaelen, doch dat geen betaelinge op gevolght zijnde dit vervolgh van de afflossinge van ’t capitael van jaer te jaer bij den ontfanger Hoeffijser wierde gedaen. Dan de voors. heeren van Amsterdam urgerende dat tenmintsten dit verbandt ende affectatie van de convoien ende licenten van haer stadt behoort te werden affgedaen, is nae deliberatie goedtgevonden op een ander dagh ’tzelve eens in omvraege te brengen. Dan is het besogneren over de instructie voor de gedeputeerden ter Generaliteyt te maecken vastgestelt ende zijn de gedeputeerden versocht ’tzelve te willen bij der handt neemen. Is meede goedtgevonden dat mettet beghin van de vergaderinge de resolutiën in ’t affweesen gevallen sullen werden geleesen offte deur eenige gedeputeerden naerder geëxamineert ende dat meede bij den Raedt zal worden aengehouwen datte comptoiren opte rivieren ende haer incomen voor de Admiraliteyten geaffecteert, aen transport ende andere ongelden van zaecken te lande nyet en diverteren.

102. Op ’t versoeck van de gesaementlijcke leveriers van Amsterdam ende Rotterdam noch 10½ procento opte 42 in ’t hondert van de Admiraliteytsschulden van ’t jaer 1622 opte provintiën verdeelt aen de provintie van Vrieslandt die alhier een goede somme gelts tot betalinge van haer schulden geseyt worden te sullen senden, ten affteren zijnde, is nae deliberatie goedtgevonden de heeren Raede van State dit versoeck ten besten te recommanderen ende daervoor te willen sorghen dat uytte ontfangen penningen oock deese supplianten so lange naegeloopen hebbende, contentement magh werden ghedaen.

103. Op het 12^e point van ’t verantwoorden der vijff spetiën in de provintiën te bevorderen, is verstaen dat sulcx met ijver zal worden vervolght ende dat daerbeneffens den Raedt van State die beesigh is omme de middelen van consumptie over alle provintiën eenpaerich te maecken, zal werden versocht ’tzelve besogne op ’t spoedichste te willen voltrecken ende daervan rapport doen, weesende goede hoope dat men daer deurcomen zal mits alleen Gelderlandt ende Overijsel difficijl bevonden werden.

104. Op het 14^e point om de heerlijckheyt van ’s-Gravesande aen Zijn Hoogheyt te vercoopen waeren verscheyden leeden noch ongelast; die van Dordrecht wouden om de cleynicheyts wille Zijn Hoogheyt daermeede vereeren voor zijn zeer groote diensten aen ’t landt gedaen. Dan is uytgestelt tot beeter gelegentheyt ende totdatte leeden daerop sullen weesen gelast.

105. De admiraliteyten van Amsterdam binnenstaende versochten hoe haer te draeghen in ’t weygeren offte admitteren van den pachter van de convoien, also telckens bij brieven van de Staten-Generael haer ’tzelve serieuselijcken bevoolen werdt ende sij verstaen dat alreede bij Rotterdam den pachter geadmitteert werdt, ’twelck effenwel bij Rotterdam werde gecontradiceert. Ten 2^en versochten meede aenwijsinge waeruyt te betalen de twee scheepen opten Rhijn voor deesen uyttet surplus van de thol die nu affgeschafft is, betaelt. Ten 3^en versochten betaelinge van den 16.300 £ van noch resterende maentgelden van ’t bootsvolck van ’t jaer 1636. Doch is goedgevonden dat alles bij geschriffte souden stellen om alsdan naerder op geresolveert te werden.

106. De directeurs van de custscheepen tot Amsterdam versoeckende dat haer gefurneert moght werden een somme van 45.000 £ om daeruyt te betaelen de maentgelden van de vijff scheepen die eerstdaegs uytter zee metten admirael Tromp sullen invallen, daervan zij solemnele beloffte aen de matroosen hebben gedaen ende anders nyet weeder sullen connen in zee krijghen, mitsgaders om daeruyt dezelve scheepen weeder uyt te rusten ende in zee te brenghen. Hierbij geleesen weesende een missive van den admirael Tromp notificerende dat hij den 5^en offte 7^en deeses met zijn zes bijhebbende scheepen soude moeten invallen ende datt hij datelijcken in Goereede het volck soude monsteren ende de helffte voor eenige daeghen licentiëren, d’ander helffte op de scheepen soude laeten om dezelve te bewaeren, dan dat hij nyet en sagh hoe het hebben soude mette scheepen van Amsterdam ende van Noordhollandt omdat derzelver directeurs haer affbetaelinge beloofft hebben; meende dat beeter was dat men in toecomende sulcke belofften nyet en deede maer dat men de matroosen aennam opten ouden voet, te weeten van 2 à 3 maenden aen den heer te moeten laeten staen; versoeckende meede alles tegens zijn compste magh weesen geprepareert om weeder in zee te mogen ghaen ende den dienst van ’t landt te betrachten.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden de missive van den voors. admirael te stellen in handen van Zijn Hoogheyt om daerop te verstaen desselffs advijs ende dat de reste werdt opgehouden totdat opte negotiatie naerder zal weesen geconcludeert.

107. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde dat belanghende ’t spoedigh uytrusten van de custscheepen van de provintiën geen zeeckerheyt can worden becomen maer nyet dan goede woorden, daer nyet veel staet op te maecken is ende dat daerom vigoureuser resolutie alhier dient genomen, is nae deliberatie bij alle leeden verstaen dat deese provintie mettet uytrusten van haere scheepen zal voortghaen ende datte provintiën zal worden aengeseyt dat zij binnen 8 daeghen sullen moeten thoonen volcomen zeeckerheyt van te sullen volghen ende van effective debvoiren, off datte provintie van Hollandt die scheepen meede zal aentasten ende uytrusten ende daertoe imploiëren de penningen die anderssints tottet aenhouden van compagniën leggende in haere guarnisoenen offte tot betaelinge van de servijsgelden zijn gedestineert; dat deese resolutie Zijn Hoogheyt deur de voorige gedeputeerden bekent gemaeckt ende denzelven versocht zal worden de provintiën met alle mogelijcke middelen tot haer debvoir te disponeren ende alsdan deeze zaecke ter Generaliteyt naerder deur te dringhen is ’t doenlijcken.

108. Meede gerapporteert zijnde datte provintiën ’t meerendeel persisteren dat een commissaris ende nyet een ambassadeur nae Polen behoort gesonden te werden ende dat men dienaenghaende oock geen deurcompste siet ende effenwel ’t werck geen uytstel lijden can, is nae deliberatie goedtgevonden deese zaecke met Zijn Hoogheyt te communiceren om te sien off bij hem nyet eenigh expediënt in de saeke sal connen werden voorgeslaegen ende alsdan de provintiën deur zijn authoriteyt daertoe naerder te beweeghen.

109. Eyntelijcken meede gerapporteert zijnde dat belanghende het affstellen van den generael van de convoijen Heyndrick Sticke, die de provintiën zelve nyet connen ontkennen qualijcken ende tegens ordre gestelt te zijn ende zijn ampt nyet generalijck te connen bedienen vermits zijn schoonvaeder Hoeffijser ontfanger van de convoien tot Amsterdam zijnde, sodanighe twee ampten in so nae bemaeghde personen nyet compatibel zijn, effenwel nyet connen beweeght worden, maer bij ’t gedaene persisteren, omdattet anders voor soo hooghen vergaderinge al te disreputatieus weesen soude.

Is nae deliberatie goedgevonden datten zelven voor sodanigh bij deese provintie nyet en zal worden erkent ende voorts geëffectueert de resolutie deesen aenghaende genomen.

110. De heeren burgermeesteren van Amsterdam notificeren dat zij thoonders van haere missive weesende vijff coopluyden haer den handel op Oostlandt ende Moscoviën ten vollen verstaende, op ’t versoeck van deese vergaderinge affgesonden hadden om d’zelve van alles dat begheeren naerder bericht te doen, versoeckende dat spoedigh mogen werden geëxpedieert. Is nae deliberatie goedgevonden den gedeputeerden te versoecken om op naernoen mette zelve coopluyden in conferentie te willen treeden ende daervan rapport te doen.

111. De heeren Committeerde Raeden binnenstaende remonstreren effter de groote ongeleegentheyt van den Staet ende de extreme benautheyt ende becommernisse daer zij insitten om ’t gebreck van gelt nyemant connende betaelen. Ende dat boven de extraordinaris schulden voor deesen aengeweesen die geen uytstel connen lijden ende wel vier millioenen bedraeghen, noch daeghelijcx ontallijcke andere meer aenwassen die wel cleyn schijnen ende effenwel groote sommen in ’t jaer bedraeghen. Als daer is vooreerst de gage offte lijffpensioen van de apoinctés nu 9 maenden ten affteren zijnde; de bodeloonen die in langhe nyet betaelt zijn, moetende dezelve haer reysen doen ende zelff het gelt verschieten; de commissarisen van de monsteringe nu over de zes declaratiën ijder ten affteren zijnde; den landtssmit, den affuytmaecker haer ijser, hout ende waeren daerin schietende sonder betaelt te worden, onmaghtigh om ander hout ende waeren te coopen; dat sij den ontfanger van Gorchem voor extraordinair dat bij haer betaelt most werden, hebben moeten subsidiëren met een reedelijcke somme; dat van gelijcken den ontfanger van der Goude gelast hebben turff te coopen voor de frontieren als nae ouder gewoonte, daertoe 40.000 £ weesen moet behalven de lonten bij denzelven meede te coopen, die meede sonder reet ghelt nyet vlotten moghen ende daerom van gelijcken hiertoe als gheen uytstel connende lijden sullen moeten subsidiëren; de papier- ende encktleeveraers meede geen gelt krijghende, wel 17.000 £ ’s jaers bedraegende; dat totte secrete diensten nootsaeckelijcken gelt weesen moet; dattet comptoir van Doublet 13.000 £ ’s maents van Hollandt hebben moet ende nyets in 16 maenden ontfanghen heefft; dat tot ’t een ende ’t ander dat geen uytstel lijden can daeghelijcx negotiëren moeten off dat den heelen cours van betaelinghe soude hebben moeten worden gestuyt ende alsso alles op kneppelen geloopen hebben ende alsso met deesen cours den Staet te gronde moet ghaen ende dat zij dienvolgens in haer functie nyet en connen continueren sonder met prompte middelen voorsien te werden. Versochten daeromme op ’t alderserieuste daerop te mogen werden gelet ende dat geen vorder tijdt moght werden verlooren.

Hierop gedelibereert zijnde worde bij alle leeden generaelijck verclaert geen ander remedie te weesen als het beneficiëren van oude, het consenteren van nyeuwe middelen ende ’t menageren van de lasten ende dat alles daernae spoedichlijcken dient beleyt ende is in deesen geen ander conclusie ghenomen connen worden.

112. Opte versochte negotiatie van de helffte in de somme van ƒ 644.000 £ weesende de quote van Hollandt in de 1.102.000 £ voor de custscheepen bij petitie van den Raedt van State geëyscht, die van Alckmaer noch difficijl zijnde ten waere men conde verstaen haer quote aen waeren te willen aenneemen, worde ’tzelve bij meest alle leeden zeer onreedelijck geoordelt ende verscheyden disputen over gemaeckt; dan dezelve opiniatrerende is geen conclusie inne genoomen connen worden.

113. De gedeputeerden met Zijn Ex.^tie gecommuniceert hebbende de forme van de besendinge nae Polen, rapporterende dat Zijn Hoocheyt meent dat men den persoon derwaertaen te committeren dubbele commissie soude mogen gheeven: een als ambassadeur ende een ander als commissaris om aldaer in ’t landt comende d’een off d’ander te gebruycken so hij oordelen zal ten meesten dienste van ’t landt te behooren ende dat Zijn Hoogheyt voorts aenghenomen heefft belanghende het uytrusten van de custscheepen so veel hem moghelijcken is de provintiën ten besten te disponeren. Is nae deliberatie met dit advijs geconformeert ende zijn de vorige gedeputeerden versocht deese zaecke daernae ter Generaliteyt te willen helpen dirigeren.

114. Noch is gedisponeert op eenige requesten van cleynen importantie.

115. De heeren Committeerde Raden binnenstaende versochten instantelijck dewijl den admirael alle daegen uytter zee verwacht werdt ende daerom het uytrusten van de scheepen van de cust nootsaeckelijcken dient gespoedicht dan ten zelven eynde aen de directeurs van Amsterdam moght worden gefurneert een somme van 45.000 £ voor maentgelden ende 20.000 £ voor nyeuwe costghelden ende aende directeurs van de Mase ende ’t Noorderquartier à l’advenant. Zijn de heeren van Alckmaer effter gesommeert haer naerder te wilen verclaeren op’t negotiatie van de helffte van de 644.000 £, weesende de quote van Hollandt totte custscheepen geëeyscht, dan dezelve verclaerende wel brieven maer om de swackheyt haerer vroetschap geen last becomen te hebben om te mogen consenteren, is in dezelve zaecke geen conclusie genoomen connen werden.

116. De burgermeesteren van Geertruydenberch versoeckende een ordonnantie van 4750 £ van servijsgelden te moghen rescontreren tegens den ontfanger-generael Mirop aen haere verpondinge van ’t jaer 1636, is ’tzelve geëxcuseert, maer daerbij goedgevonden ’t advijs van Committeerde Raden te hooren waeruyt deese luyden satisfactie zal connen werden gedaen.

117. Bij den heeren Committeerde Raeden voorgedraeghen zijnde datten prince Palatijn de stadt Meppen ontrent Linghen gecofft heefft voor 30.000 rijcxdaelers ende van meeninge is aldaer zijn rendevous te maecken ende een bequaem leeger op te rechten ende daermeede tegens den keyser aen te ghaen ende alsso de coninginne ende de prince Palatijn in verscheyden posten op ’t comptoir van Mirop staende hebben een somme van 220.000 £, versochten dezelve haer opgebracht moghten werden mette interesten nae beloop des tijdts. Ende daerbeneffens dat haer geleevert moghte werden ende voor een tijdt geleent een partije van 200 tonnen cruyt ende voorts andere materialen ende wapenen, te weeten 1400 muscquetten, 700 piecken, 40 hellebarden, 20 bardesaenen, een partije loot ende lonten, 500 spaeden, partije bijlen, houweelen, rijs-messen etc. volgens de specificatie daervan overgeleevert. Dit versoeck bij Zijn Hoogheyt zeer gerecommandeert werdende ende daerbij verhaelt werdende dat Vranckrijck tottet oprechten van deese nyeuwe armee contribueren soude 800.000 £ ende dat oock hoope is dat Engelant het zijne daertoe doen zal, is nae deliberatie goedgevonden den ontfanger Mirop te lasten deese afflossinge te doen ende andere penningen in plaetse te negotiëren; dat belanghende de reste de leeden copye zal worden gegeeven van de overgeleyde specificatie om daerover met haer principalen te communiceren ende naerder op gelast te connen [werden].

118. Is gedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genoomen die daermeede gehouden wierden voor geresumeert ende gearresteert, uytgeseyt dat bij Alckmaer ende ons noch tegengesproocken wierde de resolutie belanghende de solliciteurs ende nyet eerder toe conde verstaen werden als gelijcke resolutie voor de betaelinge van de schulden van de Admiraliteyten soude weesen genoomen.

119. Noch zijn geleesen verscheyden requesten die aen advijs gestelt zijn ende naederhandt souden dienen.

120. De gedeputeerden opte inbraecke van den Leckendijck geweest zijnde rapporteren dat zeedert haer compste de heeren van Utrecht sodanige diligentie hebben aengewent om het gat te stoppen als eenichsints mogelijck was geweest, noch volck noch materialen noch eenigerhande behoefften sparende off gebreck gehadt hebbende ende dat over haer compste zeer verblijdt zijn geweest, opdat tegens de verstroyde calumniën van dat zij de zaecke met ernst nyet en meenden, getuygenisse souden connen gheeven datte saecke deur ’t moeye weer, vallen van de riviere ende andere circumstantiën van Godt de Heere sulcx geseegent is datte inbraeke gestopt ende het invloeyen van ’t water deur het gat gestuyt is; seyden vorder de oorsaecke van de inbraecke geweest te zijn het uytsteecken van de hooffden in den riviere gemaeckt, dat om ’tzelve in toecomende voor te comen, goedt weesen soude dat alle dezelve hooffden wierden opgekeurt ende daertoe de provintiën gedisponeert is ’t doenlijcken. Ende zijn de gedeputeerden voor haer goede debvoiren ende moeyten bedanckt ende is voorts goedtgevonden met Zijn Hoogheyt te communiceren op wat voet de provintiën best tottet opneemen van de hooffden souden connen werden gedisponeert ende wat vorder verzeeckeringe te doen om gelijcke swaricheeden in toecomende voor te comen.

121. Sijn binnengestaen de directeurs van de custscheepen van de Mase ende van Noordhollandt verthoonende inclinatie ende geen onwillicheyt om in haer ampt te continueren mits haer penningen verschafft werdende so voor oude als voor aenstaende schulden.

Enckhuysen sustinerende op haer 3 scheepen van oudts noch 25.000 £ ten affteren te weesen, leeverende daerbij over zeeckere deductie wat in toecomende dient gedaen so men deese directie met dienst van ’t landt wil continueren: te weeten dattet schip van Bleecker dient vercofft ende in plaetse van ’tzelve 2 fregatten gemaeckt van 115 voeten langhte, 27 voeten wijdtte ende 11 voeten holtte, te equipperen mettet geschut van ’t vercoffte aff te neemen.

Ten 2^en dat men de capiteynen comende claegen hier so haest geen gehoor dient te gheeven, veelmin dezelve affgedanckt zijnde te continueren als in den persoon van capiteyn Bleecker die sulcx in ’t mintste nyet gemeriteert heefft geschiet is.

Ten 3^en datte scheepen in de respective quartieren behooren in te vallen, die met veel minder costen veel spoediger ende in alle zeeckerheyt ende tot haer meeste commoditeyt uytgerust zijnde in ’t Goereedsche Gat souden connen werden gebracht, jae presenteren haer 3 scheepen 90.000 £ in ’t jaer gecost hebbende om 80.000 £ uyt te voeren ende 14 daeghen eer als andere in ’t Goereesche Gadt gereed te doen weesen, haer reys- en vrachtgelden ende andere oncosten hooghloopende met verlies van veel tijd is ende versuym van haer eygen saecken.

Ten 5^en[!] dat grootelijcx voor ’t landt importeren soude datten schipper van de scheepen nyet bij Zijn Hoogheyt maer bij haer worde gestelt, opdatten zelven alleen de toesicht van scheepen behoefften hem in zeecker hock toe te voeghen moght werden bevoolen ende nyet aen ijder van de officiers van ’t schip op zijn lijst so veel toegevoeght als zelffs derven eysschen dat dan noch telckens op ende wegh is, de schippers alsnu haer daermeede nyet bemoeyende; dat dit stuck als zeer considerabel ten aensien van de menage van de groote oncosten Zijn Hoogheyt smaeckelijck behoort te worden gemaeckt, hiermeede vertreckende.

Ende de zaecke in deliberatie geleyt weesende is verstaen dat de custscheepen vooralsnoch opten ouden voet in zee sullen werden gebracht, dan belanghende ’t veranderen van de ordre ende het invallen van de quartieren daer originelijck uytgevaeren zijn, dat daerover alvooren met Zijn Hoogheyt naerder zal worden gecommuniceert deur voorgaende leeden opte zeezaecken gecommitteert ende daervan rapport gedaen.

122. Op ’t geproponeerde vanweegen Zijn Hoogheyt van datte 7 compagniën van ’t regement van Charnassé op Hollandt gerepartieert leggende binnen Den Bosch vermits de wanbetaelinge t’eenemael verloopen, eenige nyet boven de 20 man sterck zijnde ende onbequaem om tochten offte wachten waer te neemen; versoeckende dat daertegens volgens het tractaet met Vranckrijck gemaeckt, moght werden voorsien.

123. Den lieutenant-generael Staekenbroeck met zijn onderhebbende ritmeesteren gelijcke clachten doende van dat, schoon geaffecteert zijnde op Mirop, effenwel vijff maenden ten affteren zijn ende haer volck nyet langer connende in ordre houden; versoeckende daerom meede prompte voorsieninghe. Is nae deliberatie geen ander resolutie innen genomen donnen werden dant dat nyeuwe middelen geconsenteert, de oude gebeneficieert ende de lasten gemenageert dienden te worden.

124. Welcken volgens bij der handt genomen zijnde het 15^e point omme te consenteren in eenen impost van opleggelt opte graenen, waeren den heeren van Amsterdam daerinne tevreeden volgens ’t overgesonden laetste concept, dan meest alle de andere leeden sustinerende dat dit concept alleen spreeckt ende raeckt de consumtie; dat het 1^e concept breeder gaet ende dienstiger weesen soude ende daerop aen Amsterdam naerder debvoiren souden dienen ghedaen off anderssints dat van dit concept steeckende vol vexatiën nyet sonders is te verwachten ende beeter weesen soude het gemael te verhoogen. Dan de heeren van Amsterdam verclaerende nyet anders gelast te weesen ende noyt te connen goedtvinden datte neeringen zelffs beswaert ende alsso verspart souden werden, is goedtgevonden de ordonnantie eens naerder te resumeren.

125. Op het 16^e point spreeckende van de impost van de booter buytensduyns mitsgaders op peck ende teer, is verstaen belangende het laetste dattet besogne sal worden voltrocken, daertoe de leeden de zaecke alsnu seyden gedisponeert te weesen; dan belangende de boter buytensduyns, de heeren van Amsterdam urgerende dat alvoren gelijcken impost in Vrieslandt behoort geheeven te worden ende daerbij gevoeght werdende dat den Raedt van State beesigh is om de middelen over alle de provintiën te egualeren, is daerom dit point in resumptie gehouden.

126. Belanghende het 52^e point omme opte zaecke van Willem Usselings naerder gelast te connen, is verstaen datten remonstrant alvoren naerder openinge van zijn groot voorgheeven aen eenige commissarisen zal hebben te doen, om daervan gerapporteert zijnde alsdan naerder inne te adviseren.

127. Geleesen weesende de getranslateerde credentiebrieven bij den coningh van Maroco op Josepho ende zijnen zoon David Palatio gegheeven ende daerbij verstaen weesende de vrundtelijcke aenbiedinge van denzelven coningh om in de oude vrundschap ende correspondentie met deesen Staet te continueren etc., is verstaen dat met gelijcke aenbiedinge ende beleefftheyt zal worden geantwoort om bij gelegentheyt daervan gedient te mogen weesen; dan belanghende ’t versoeck van Josepho Palatio worde verstaen ongefondeert te weesen, alsso deesen brieff meer een recommandatie als een credentiebrieff is ende daerom geëxcuseert ende belanghende de questiën tusschen deesen Josepho, David ende Isack Palatio voor den Hove ontstaen, dat partije gestelt werdt tegens partije sonder d’een off d’ander te willen prejudiceren.

128. Op ’t geproponeerde van de heeren Committeerde Raeden van dat den commies Kettingh gesproocken zijnde van ’t opbrenghen van een somme van ƒ 220.000 £ metten verloopen interessen aen de coninginne van Boheemen ende prince Palatijn, verclaert dat hem ’tzelve nyet moghelijck en is, immers nyet in so corten tijdt als noodigh weesen soude ende werdt daeromme bij de Committeerde Raden voorgeslaeghen dat men om ’t credijt van ’t landt te maincteneren deese somme over al de comptoiren soude mogen negotiëren ende het comptoir van Mirop op een ander tijdt weeder belasten met verschooninge van andere; verclaerden de leeden daertoe ongelast te zijn, doch buyten reeden dat men de andere comptoiren belasten ende dit comptoir van de betaelinge der interessen soude ontlichten; sodat de leeden versocht zijn daerop te becomen naerder last.

129. Den colonel Maissonneuffe met zijn onderhebbende officieren versoeckende te mogen volstaen mette mulcte ende straffe van een maent soltz voor ’t weygeren van de monsteringe voor 10 mannen, gelijck bij andere provintiën haer geaccordeert ende zelffs oock bij diegeene die haer de straffe opgeleyt hebben verstaen is dat nyet verder hebben gemeent; is daerop gehoort het advijs van de heeren Committeerde Raden ende in conformité van dien met dit versoeck geconformeert ende de heeren Committeerde Raden gelast haer daernae te reguleren.

130. De directeurs van de custscheepen van Amsterdam ende ’t Noorderquartier versoeckende dat volgens haere beloffte aen de matroosen van haer scheepen gedaen affbetaelinge ende affdanckinge van ’tzelve volck mochte geschieden off dat haer onmogelijcken is in haer charge met credijt te connen continueren, vonden de steeden van de Mase ’tzelve zeer bedenckelijk, omdattet volck van haer scheepen dan meede affgedanckt sullen willen sijn ende dat zij in sulcken cas geen volck weeder souden connen krijghen tot groote veraffteringe van de zeezaecken die men met dit voorslagh soeckt te beneficiëren; andere van contrarie opinie weesende, is goedtgevonden voorghaende gecommitteerden te versoecken om over deese zaecke met Zijn Hoogheyt te communiceren.

131. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde datten agent van Polen aldaer propositie gedaen heeft ende bij dezelve verthoont dat Zijn Ma.^t aldaer met gelijck recht deesen thol op zijn havenen van zijn eygen gewassen vermagh te heffen als de heeren Staten in reguarde van de goederen in ende uyt haere provintiën ghaende ende comende gewoon zijn te doen, versocht daeromme dat deesenthalven geen obstaculen moghten werden voorgenomen, maer Zijn Ma.^t in zijn recht ende goedt voorneemen gemaincteneert. Dan is de deliberatie uytgestelt tot beeter geleegentheydt.

132. Belanghende de communicatie gehouden met eenige coopluyden over de geleegentheyt van Moscoviën ende belanghende den graenhandel aldaer te formeren in cas den coningh van Polen soude mogen persisteren bij de thol mede rapport gedaen zijnde, dat voor dit jaer boven de 2000 lasten vandaer nyet en souden connen werden becomen, maer in toecomende so den grootvorst moght gedisponeert worden om de commerciën op zijn landt vrij te stellen ende zijn ingeseetenen tot cultiveren van ’t landt, mits alleen daervan de behoorlijcke thollen genyetende, aen te raeden dattet landt groot ende vruchtbaer is ende alles ten overvloede aen deese landen souden connen werden uytgeleevert, jae beeter als uyt Polen zelve ende dat tot dien eynde zeer dienstigh weesen soude een ambassade derwaertsaen te stuuren om den grootvorst tot alles sulcx met behoorlijcke middelen te induceren, verclaerende daerbij dat alle andere waeren die van Dantsick anderssints temet overcomen, in andere plaetsen off so goedt off beeter ende dat ten overvloede connen werden becomen. Ende is de deliberatie op deesen meede uytgestelt tot beeter geleegentheyt.

133. Den heer Nobel hem excuserende om beneffens den heer Bruyninghs te ghaen op ’t vercoopen van eenige oude custscheepen ende het coopen off huuren van andere bequaeme scheepen off fregatten in haer plaetse om dezelve aen de provintiën gedistribueert ende weeder uytgerust te werden, is in plaetse van denzelven gecommitteert den heer burghermeester Puyck ende sodanighe uytte directeurs van de Mase als denzelven daertoe zal moghen assumeren.

134. De heeren van Amsterdam urgerende dat tot uytrustinge van de ingevallen custscheepen alle debvoiren souden moghen werden aengewent ende datte negotiatie van 1/3 part in de 644.000 £ alreede geconcludeert sijn voortgangh soude mogen neemen ende de directeurs ten zelven eynde ter handen gestelt ende specialijck dat aen de directeurs van Amsterdam een somme van 45.000 £ moght werden behandight ende aen andere nae advenant; is nae deliberatie geconcludeert dat 1/3 in de voors. 644.000 £ zal worden genegotieert ende de uytschrijvinghe daervan aen de respective comptoiren ghedaen, maer belangende ’t vorder versoeck van noch een derdepart offte tenmintsten de helffte, eenige leeden noch difficijl zijnde, zijn versocht op ’t spoedichste naerder last te willen becomen ende de heeren van Alckmaer hoewel de conclusie toestaende effenwel op ’t een ende ’t ander verscheyden difficulteyten maekende, is nae resumptie verstaen datte heeren van Alckmaer eenen uytten haeren sullen affsenden om d’zelve tot formeel consent te beweeghen opdat de leeden daerop gerust mogen zijn.

135. De voerluyden anno 1635 het landt gedient hebbende ende versoeckende met ongeloofflijck claeghen ende gekarm haer toch eyntelijck eens gefurneert te moghen werden de 700.000 £ die zij noch aen ’t landt ten affteren zijn; van gelijcken de schippers van Goude, Rotterdam ende Gorchem versoeckende betaelinge van haer scheepsvrachten anno 1637 verdient, monterende ter somme van ƒ 250.000 £; weesende nyet apparent dat sonder prompte betaelinge eenighen dienst van dezelve in toecomende sal connen werden getrocken. Is nae deliberatie verstaen dat uytte poincten van beschrijvinge 4 à 5 van de apparentste getrocken ende bij der handt ghenomen ende nyet van gescheyden zal werden totdat eenige vruchtbaere conclusie inne zal weesen genomen om daeruyt deese ondraeghelijcke clachten eenigh contentement te doen.

136. Daernae in deliberatie geleyt zijnde het 17^e point omme eenen impost te vinden opte suyckeren, syroopen ende andere soete waeren, mitsgaders het 18^e point om een impost te vinden opte consumptie van den tabacq, beyde bij forme van tauxatie deur commissarisen ter verpachtinge ende de magistraeten van de steeden gesaementlijcken te doen, conden verscheyden leeden nyet oordelen deesen voet allomme practicabel te zijn ende zijn daeromme opgehouden in resumptie.

137. Anthonij van der Abt geweesen vice-admirael van de zee gecondemneert in een eeuwige gevanckenisse op ’t huys te Louvesteyn, verclaert bij de 21 maenden aldaer gepeniteert te hebben ende versocht relaxatie ende restitutie in zijn vorige staet om ’t landt dienst te mogen doen, waerbij verhaelt werdende dat Zijn Hoogheyt om verscheyden reedenen wel mocht lijden dattet versoeck werde geaccordeert. Is nae deliberatie de zaecke bij veelen zeer bedenckelijk gevonden ende noch te prematuur, de ongelegentheyt noch so varsch zijnde, waeromme goedtgevonden is de zaecke op te houden ende de leeden die ’t begheeren copye te gheeven uytten requesten om daervan bij gelegentheyt met haer principalen te moghen spreecken.

138. De gedeputeerden opte zeezaecken met Zijn Hoogheyt gecommuniceert hebbende belanghende ’t affdancken van de matroosen in Goereede ingevallen ende daervan rapporterende, verclaeren dat Zijn Hoogheyt van opinie is dat men behoort woordt ende beloffte te houden ende dat daerom de affdanckinge van de matroosen die sulcx belooft is vooralsnu effect behoort te sorteren, doch belanghende de andere dat die sullen worden in dienst gecontinueert volgens het reglement ende dat in toecomende oock noodigh weesen souden dat allomme op eenen voet het volck werde aenghenoomen voor een geheel jaer opdat uyt deese diversiteyt geen confusiën comen te reysen; meent oock dat men het getal van de matroosen op ’t schip van den vice-admirael Witte Wittertsz. van 100 tot 120 coppen behoort te verhoogen alsso anders sijn geschut, bestaende in 40 groote stucken, nyet maghtigh is om nae behooren te regeren ende dat voor deesen altijdt met gelijck getal is gemant geweest. Waerop gedelibereert zijnde is met dit advijs geconformeert.

139. Die van Amsterdam de vergaderinge bekent maeckende hoe datten heer burghermeester Bicker swaricheyt maeckt om alsnu nae Polen te ghaen omdat hij verstaet datten tijdt verloopen is om opte Comitia offte Rijcxdagh tijdelijcken te mogen comen ende dat mitsdien bij hem geen dienst voor den Staet soude connen werden gedaen ende versoeckende dat op andere expediënten moght werden gedaeght, is in deliberatie geleyt wat in deesen te doen. Eenige meenden dat noch tijdts genoch was ende datten heer Bicker effter daertoe soude mogen werden versocht. Die van Amsterdam meenden dat men drye geraisonneerde brieven soude mogen schrijven: een aen den coningh, een aen de Stenden in ’t besonder ende een aen de Comitia zelffs ende bij dezelve deduceren de reedenen waerom deese thol geen voortgangh behoort te neemen, neffens excuse van wintertijdt ende onzeecker reysen waerom geen ambassadeur derwaertaen hebben connen senden, dat anderssints al geresolveert was te doen; andere meenden men souden alssnoch een commissaris derwertsaen stuuren; die van Amsterdam meenden dat die daer geen dienst soude connen doen. Nae eenighe discoursen is verstaen datte leeden haer hierop wat naerder tegens merghen sullen bedencken.

140. Uytte leste advijsen van den heere ambassadeur Joachimi verstaen weesende dat in Engelandt aen zeeckere personen octroy gegeeven is van 8000 tonnen boter uyt te mogen voeren mits aen den coningh betaelende 8 schellingh steerlinghs, dat is 4-4-0 per ton, daermeede de ingewassen ende vruchten deeser landen in een merckelijcken instal sullen werden gebracht, is in deliberatie geleyt wat hiertegens te doen. Dan is goedgevonden deese zaecke uyt te stellen totdattet point van beschrijvinge van gelijcke saecken mentionnerende in omvraeghe zal weesen gebracht.

141. Den thresorier van Zijne Hoogheyt hebbende 2 ordonnantiën monterende ter somme van 6794 £, spreeckende ten behoeve van de hellebardiers van Zijn Hoogheyt over verloopen tractamenten ende andere cleynicheden ende versoeckende ordonnantie op Mirop om ’tzelve bij hem betaelt te werden, is geen deliberatie op gevallen.

142. Bij den secretaris Brasset van Vranckrijck ende den secretaris van Dantsick iteratieve instantiën gedaen zijnde ten eynde tot weringe van den Poolschen thol geen brieven van hier gesonden mogen werden die doch geen operatie souden hebben, maer dat bij affsendinge van yemandt daertegens de brieven moghen werden gedaen, meenende dat nyet alleen om ons eygen interest maer oock ten dienste van de stadt van Dantsick wiens welvaeren off ruïne hieraen hanght, ons daeraen behooren geleegen te laeten zijn, nyet goedtvindende het diverteren van den graenhandel nae Moscoviën, daer veel meerder difficulteyten inne souden steecken als men wel geloofft. Worde bij deese occasie bij de heeren van Amsterdam gepresenteert van eenen uytten haren datelijcken nae huys te doen ghaen om den heer Bicker, is ’t doenlijcken, alsnoch daertoe te disponeren. ’Twelck bij de leeden aengenomen zijnde is die zaecke ter dier oorsaecke tot op saterdagh toecomende gecontinueert ende verstaen datten heer Bicker zal worden aengemaent om geen tijdt meer te versuymen, maer dat hierentussen zijn commissie gereet gemaeckt, gearresteert ende hem toegesonden zal worden, om alsdan datelijcken te vertrecken.

143. Den admirael Tromp binnenstaende verhaelde hoe dat hij op gisterenavondt met 5 scheepen binnengecomen is, hebbende op zijn uytreyse in alles maer 12 bij hem gehadt in plaetse van de 32 hem toegeseyt, daervan noch eenen te weeten het schip Breda als onbequaem heefft moeten opsenden, dat effenwel zijn best gedaen hadde om het incomen van de Spaensse vloote te beletten, maer dat zij hem opten 12^en december ’s nachts met een ruygh, mistigh ende mottigh weer zeer nauw de Fransse cust houdende waeren voorbij geseylt ende innegecomen, daervan zij den 23^en daeraen eerst de kennnisse hadde gekreeghen ende alsso zij vuyl ende leck waeren, zijn in Vaelmuyen ingevallen den 24^en december enden den 2^en january daer weeder vandaen t’seyl geghaen dicht ende schoon ende zedert de zee gecruyst ende geen viant sonderlinge vernoomen anders als dat op den 14^en february 9 Duynkerckers uytghaende die 2 Seeuse scheepen daernae naemen, sij met alle vlijt daerop hebben gepast ende eens elff vieren bij nacht siende daer zij de viant vermoeden, daernaetoe geseylt d’zelve affterhaelt ende innegeschooten hadde, dan verstonden daernae dattet een Zeeuse vlote was daernae dezelve effter bij nacht vindende ende wachtende opten dagh hadden haer vier uytgedaen ende bijgeleyt, sodat ’s mergens nyemant en vondt, doch naemaels verstaen hadde dat zij in een hoeck van Engelant ingeloopen ende daer waeren blijven leggen, daer men noyt scheepen vermoedt heefft ende den 27^en february weeder in Duynkercken geloopen waeren; dat hij zedert nyet dan eenige fregatten ontmoet heefft die ontrent 2 canonschooten van hem houdende stadigh op hem het oogh hielden waer hij hem wende om de haeren daervan te adverteren, daertegens hij gelijcke fregatten bij hem moste hebben om die te connen affterhaelen offte anderssints was zijn dienst onnut ende maer een spot voor den viant; dat hij nu verleeden saterdagh hadde gesien met raes in ’t cruys in ’t Scheurtjen 18 scheepen, daeronder 10 grooten die apparentelijck alle daegen sullen uytghaen ende alles opstroopen; dat daerom wel gewenscht hadde hier scheepen gereedt te vinden om daermeede datelijcken in zee te ghaen ende ten zelven eynde verscheyden brieven heefft geschreven, doch tevergeeffs, leggende tot zijn groot verdriet alle de custscheepen van deese provintie reddeloos en van alles onvoorsien in ’t Goereedsche Gat genochsaem ten proye van den viant, so maer yet daerop moghte attenteren; dat zijns oordels het beste weesen soude dat alle scheepen in ’t voorjaer in Goereedse Gadt wel ende te deeghe claer ende schoon wierden gemaeckt ende van alles voorsien daer zij het heele jaer op voort moghten ende dat voorts bij herffst- ende wintertijden in Engelant moghten schoonmaecken, dat sonder oncosten in een zes daeghen, als gebleecken is, gedaen can werden.

In allen gevalle oordelde dat sonder uytstel alles wat mogelijck is in zee behoort te werden gebracht met alle debvoiren nae zijn appetijt grasserende, geen onoverwinlijcke schaede de ingeseetenen deeser landen conne aen te doen. Ende dat dezelve een geheel jaer deur in zee mogen werden gehouden, nyet twijffelende off dus doende mette hulpe van Godt de zee zulcx zal connen werden gesuyvert ende beschermt dat van den viant geen merckelijcke schaede sal weesen te verwachten, belovende hiertoe alle goede courage ende mogelijcke debvoiren.

Hiermeede vertreckende is in deliberatie geleyt wat in deesen te doen soude staen; dat deur vorige gedeputeerden totte zeezaecken gecommuniceert met Zijn Hoogheyt in communicatie sal werden getreeden op wat voet de scheepen een geheel jaer deur successivelijcke in zee sullen connen werden gehouden; ten 2^en wat getal van jachten den admirael bij te voeghen; ten 3^en off de scheepen nyet dienen in de respective quartieren in te vallen ende op wat rendevous weeder bijeen te comen ende van alles rapport gedaen; dat meede van nu aff de directeurs sullen werden aengeschreeven haer respective scheepen nae behooren te calfaten ende van allerhande behoefften, munitie ende vivres te provideren ende alsso d’zelve metten aldereersten in zee te brenghen; dat tot dien eynde de penningen uytte negotiatie van 1/3 part in 644.000 £ procederende haer ter handen gestelt zal worden om deese uytrustinge ende voorsieninge nae behooren te mogen doen.

144. De overluyden van ’t kaerssemaeckersghilde tot Amsterdam versoeckende den pacht in continuatie te hebben als vanoudts om de vexatiën voor te comen tenmintsten met commissarisen daerover te moghen handelen ende accorderen, is daertegens geleesen zeecker requeste van eenige andere smeersmelters aldaer, claeghende over de quade verdeelinge van de overluyden eenigen tijdt herwaerts gepractiseert, versoeckende dattet middel eenparich mocht werden verpacht offte dat haerluyden ’tzelve in redemptie moght worden gegheeven voor den tijdt van 8 jaeren, mits geevende jaerlijcx 1200 £ meer offte soveel meer als met commissarisen sullen connen accorderen. Waerop gedelibereert zijnde is goedtgevonden dat dit middel allomme eenparichlijck zal werden verpacht ende dat in de billetten van de verpachtinge ’tzelve met nyeuwe letteren kenlijck zal worden gemaeckt.

145. Opte clachten van verscheyden colonellen, lieutenant-colonellen, maiors ende andere chrijchsofficiers onder den oversten Stakenbroeck mitsgaders de Schotse compagniën op ’t comptoir van Mirop, Dordrecht, Delfft ende Gorchem gerepartieert zijnde ende geen betaelinge in 3 à 4 maenden ontfanghen hebbende, werden bij deese occasie de disordre op eenige comptoiren weesende so deur te groote belastinge als verwaerloosinge van eenige ontfangers die haer eyghen staet nyet al te wel weeten, tevooren gebracht ende daerbeneffens meede verhaelt de uytsteeckentheyt van eenige commisen, huysen timmerende off sij ’t ghelt uyttet water schepten ende dat wel noodigh weesen soude dat daerop eens werde gerequireert, alsmeede dat men verseeckert moght weesen van ’t gelt dat bij de casse is, sonder dat men op ’t seggen van een commis alles sal moeten laeten berusten.

Waerop gedelibereert zijnde is verstaen datte onvermogentheyt van de comptoiren met middelen sal moeten werden gestijfft om deese claeghende partijen contentement te moghen doen, maer dat teffens mede eenighe uytte vergaderinge sullen werden gecommitteert om eenige remediën voor te slaen; daerbij datte disordre opte comptoiren geweert ende meerder zeeckerheyt van de gelegentheyt derzelver soude connen werden becomen. Werdende hiertoe versocht een uytten heeren Edelen, Dort, Haerlem, Amsterdam, Alckmaer, Hoorn ende eenige uytte Gecommitterde Raeden.

146. Den resident Spiringh voor de croone van Sweeden effter instantiën doende om furnissement van ’t subsidie van 150.000 £ al langhe geconsenteert, de provintiën met haer ghelt gereedt zijnde, is om de contrarie laste van de heeren van Enckhuysen noch totte negotiatie ongelast zijnde noch geen conclusie inne genoomen connen werden.

147. Eenighe ruyters van 3 compagniën van ’t regement van Zijn Genade graeff Willem geen betaelinge in eenige maenden becomen hebbende, hielden instantelijck aen om alhier hun betaelinge ende contentement ghedaen te worden. Waerop nae deliberatie goedgevonden is dat men deese luyden met beleefftheyt nae huys sal senden ende Zijn Genade graeff Willem aensschrijven geen particuliere affsendinge te doen, maer zelffs voor te draeghen de clachten die Zijn E. soude moghen hebben te doen, met toesegginge dat op alles behoorlijcke ordre sal worden gestelt ende dat daerop de vergaderinge daeghelijcx is besognerende.

148. Op het 38^e point van de 200^en penning te consenteren, waeren meest alle leeden eens om de onvermijdelijcke noots willende, dan discrepeerden alleen opte maniere van denzelven te heffen: eenige alvoren de restanten geïnnet ende door commissarisen de zaecke willende geredresseert hebben, andere om tijt te winnen de magistraten van de steeden dit redres van de quoyeren beveelende. Sodat eyntelijcken geconcludeert is dat men alvooren uytte heeren Committeerde Raden eens verstaen zal hoe ’t mette restanten staet; ’tzelve gehoort dat men alsdan opte conclusie van ’t middel mitsgaders opte forme van ’tzelve te heffen naerder zal resolveren.

149. Den schout van Rosendael versoeckende naerder verclaeringe van de intentie der heeren Staten noopende ’t wisselen van de gevanghenen te waeter off men van deese zijde tevreeden is de gevangenen in Spagnen daerbuyten te laeten off d’zelve daerinne te beghrijpen om te tenteren hoeverre die zaecke zal connen werden gebracht, is nae deliberatie verstaen hierop eerst te hooren ’t advijs van Zijn Hoogheyt, ’t meerendeel van de leeden effenwel sustinerende datte wissel behoort te weesen generael van alle gevangenen binnen- ende buytenslandts.

150. Voorts zijn de heeren van Dordrecht, Delfft, Amsterdam, Alckmaer ende Hoorn beneffens eenige uytte Committeerde Raden gecommitteert om uytte poincten van beschrijvinge eenighe uyt te kiesen die men nootsaeckelijcken zal moeten inwilligen ende daervan rapport te doen. Gelijck dezelve naederhandt hebben verclaert dat zij van advijs zijn dat ingewillicht behoort te worden het 6^e point van den impost van de tonnebieren van de stellingh ghaende in plaetse van 2 st. met 6 st. te beswaren, het 4^e point om den impost van de goude ende zijde laeckenen bij tauxatie van commissarisen ende magistraten vast te stellen, het 12^e point van de verantwoordinge van de vijff spetiën ende egualisatie van de middelen over de provintiën, het 15^e point van ’t opleggelt van de graeven, het 16^e point van den impost van de booter buytenduyns, mitgaders van ’t pick ende teer ende eyntelijcken het 38^e point van den 200^e penning, die de leeden voorgedraeghen zijn om haer daerop naerder te bedencken tegens mergen.

151. Noch zijn voorgeweest ende gemoveert eenige particuliere zaecken raekende de ordonnantiën van de zeep ende van ’t zout, daerop goedtgevonden is het advijs van de Committeerde Raden alvooren te verstaen.

152. Op ’t geproponeerde bij den heeren van Rotterdam van dat 14 scheepen van een vloote van westen bij de Duynkerckers genomen waeren ende noch 3 scheepen met stickgoederen ende een jacht van Zeelant met 24 stucken daermeede dezelve als versaedt zijnde weeder innegeloopen waren ende eerstdaeghs weeder uyt wierden verwacht ende dat daerom noodigh weesen soude dat bij een pinck offte jacht de scheepen uytte Bocht comende hiervan behooren geadverteert te worden; is daermeede geconsenteert ende daerbij verstaen dat tot uytpressinge van eenige scheepen ende huuringhe van jachten op ’t spoedichste ordre zal werden gestelt.

153. Op ’t versoeck van Isack Acosta, Portugees, zeecker nieuwe inventie gevonden hebbende om 300.000 £ daerbij te connen proffiteren sonder merckelijcke offensie van de gemeente, presenterende daervan openinge te doen, sijn hem voor commissarisen toegevoeght een van de heeren van Dordrecht, Amsterdam ende Alckmaer.

154. De zes dorpen boven Heusden verscheyden clachten allegerende waerom boven haere redemptie nyet en behooren te werden beswaert ende versoeckende daeromme van de voorgenomen verpachtinge van de hoorngelden ende besaeyde landen noch voor twee jaeren geëxcuseert te blijven, werde verstaen deese reedenen ongefondeert te weesen ende dat men volgens de resolutie mette verpachtinge zal voortghaen.

155. Is geleesen de instructie den ambassadeur van desen Staet nae Polen meede te gheeven so die bij den raedtpensionaris was ingestelt; dan de heeren van Amsterdam versoeckende datte deliberatie op deesen uytgestelt moght worden totte weedercompste van den burgermeester Conradus, is deese zaecke ten dien fine opgehouden.

156. Alsmeede de naerder deliberatie opte besendinge nae Venetiën daertoe bij den ambassadeur van de Republijcq alhier alle moghelijcke debvoiren ende instantiën wierden gedaen ende bij Zijn Hoogheyt gesecondeert.

157. Geresumeert weesende de resolutie genoomen in de zaecke van der Goude opte questiën tusschen den magistraet ende die van den classe metten gedeputeerden van den synode noopende ’t stellen van de predicanten ende het administreren van den godtsdienst ontstaen ende de proceduren dienthalven gehouden, verclaerden die van der Goude dezelve te connen acquiesceren, met dien verstande dat alles getenteert soude werden onvermindert ende sonder prejuditie van haer authoriteyt om in cas de zaecke nyet getroffen werdt te mogen rechercheren tegens diegheene die haer tot verneederinge van haer respect onbehoorlijcken hebben gedraeghen. Ende is dienvolgens de resolutie gehouden voor gearresteert ende toegestaen dat deese protestatie daerbij magh werden ghevoeght, mits datte zelve strecke tot vereffeninge ende nyet tot verwijderinghe van de zaecke.

158. Op het 30^e point om tot conservatie van de neeringhe deeser landen tegens ’t invoeren van den boter, traen ende baleynen uyt Engelandt voorsien te worden, worde bij eenige leeden gemoveert dat oock de kaesse van buyten uytte Eyder, Ditmarssen, Holsteyn ende andere quartieren daerontrent in groote quantiteyt incomende ende de inlandsche kaese ten instal brenghende, tegens behoort voorsien te worden. Ende is nae deliberatie verstaen dattet invoeren van de Engelsse booter nyet verboden, maer alleen op ’t incomen in de convoien sal worden beswaert om tegens dezelve merckt te moghen houden ende datte heeren Committeerde Raden sullen dienen van advijs wat belastinge nae proportie van ’t inlands gewas daerop behoort te werden gestelt. Werdende de pointen van de traen, baleynen ende kaese noch in bedencken gehouden.

159. Eyntelijcken belanghende de clachten van Wormer ende Jisp tegens de backers van de bisschuyten haer in de provintie van Utrecht begheeven hebbende ende versoeckende dattet broodt bij dezelve gebacken ende het stijffsel bij haer gemackt hier te lande comende nae proportie magh worden beswaert om tegens dezelve merckt te connen houden ende de diversie van de neeringen voor te comen, is nae deliberatie verstaen dat eens in besogne zal werden gebracht wat de leeden oordelen dat hiertegens gedaen behoort te worden ende dat hierentussen die van Utrecht effter sullen werden aengeschreeven om hierinne te voorsien.

Ende dewijl mettet egualeren van middelen over de provintiën deese ende diergelijcke questiën weghgenomen sullen worden, dat den Raedt van State zal werden versocht ende affgevraeght hoe de zaecke staet ende voorts aenghemaent het besogne te willen voltrecken ende daerbij meede Zijn Hoogheyt versocht om de handt te bieden dat alles op ’t spoedichste magh werden verricht.

160. Den pensionaris Catz proponeerde vanweegen Zijn Hoogheyt dat denzelven extraordinarie becommert is voor den staet van ’t landt ende dat als met handen te tasten is dat sonder prompte verschaffinge van geltmiddelen alles sal vervallen in een onmijdelijcke confusie, versocht daeromme op ’t alderserieuste datte vergaderinge deese saeke nae zijn gewicht wilde behartighen ende nyet langer traineren de remediën die so hooghlijcken werden gerequireert. Ende is bij die occasie in omvraeghe gebracht het 7^e point van beschrijvinge om den impost van de 2 st. opte tonne biers te verhoogen tot 6 st., daertoe noch weynigh leeden inclineerden, dan bij eenige geallegeert wordende dat ter zaecke datte binnenscheepsbieren nyet en zijn beswaert à l’advenant de burgersbieren, groote sluyckerije wordt veroorsaeckt ende dat dienstigh weesen soude die met gelijcken impost te beswaeren, waeren andere daertoe ongelast, dan hebben alle tesaemen aengenomen om naerder last dienaengaende te schrijven, werdende hierentussen dit point in bedencken gehouden.

161. Op het 10^e point van eenen impost van 100.000 £ opte goude ende zijde laeckenen over de winckels in de steeden ende ten plattenlande te vinden bij tauxatie van commissarisen ende de magistraten van de respective steeden, meenden eenige leeden datte heeren Committeerde Raeden alvooren eens zeecker concept souden instellen van de proportie die deesenaenghaende over de steeden gevonden soude connen worden om die gevonden ende vastgestelt zijnde alsdan bij de magistraten op te winckels gevonden te worden; andere deden andere voorslaeghen, doch alsso de zaecke daerdoor weeder in verwijderinge scheen te sullen vallen, is goedtgevonden dat alle leeden haer opten voet soo ’t point leyt ende uytgeschreeven is, naerder sullen doen lasten.

162. Belanghende het 12^e point van ’t verantwoorden der 5 spetiën ende ’t egualeren van de middelen verhaelt weesende dat Zijn Hoogheyt die zaecke zeer ter herten neemt ende oock aangenomen heefft van desen daeghe naerder debvoiren aen den Raedt van State te doen teneynde dit goede werck sijn voortgangh neemen magh, is nae deliberatie verstaen dat men de debvoiren van Zijn Hoogheyt sal affwachten ende in de bevorderinge continueren so veele mogelijcken is.

163. De heeren Committeerde Raden binnenstaende claeghden effter uyttermaeten zeer van den grooten overloop van lasten ende schulden ende hoe dat zij haer lijff qualijck heel connen houden van de gestadigen aenloop van de schuldenaers, voornaemelijck meede van de soldaten daer sij effter een maent zolts toe sullen moeten hebben ter somme van 294.000 £ als voor deesen off sullen dezelve nyet langer in devotie connen houden; dat zij ook nootsaeckelijk sullen moeten hebben boven verscheyden andere nootelijcke schulden 25.000 £ voor de Admiraliteyten tot Rotterdam ende noch 78.000 £ tot betalinge van de fregatten daer maer 55.000 £ op betaelt is, vooral Cleyne Visserije ende noch 40.000 £ voor de Groote Visserije ten waere men die neeringe met de luyden nae Engelant wil jaeghen; dat die van de Schotse natie, oock die van ’t regement van Charnacé, graeff Willem van Nassau ende andere hooge ende laege officieren met groote impatiëntie haer betalinge versoeckende, eenigh contentement zal moeten werden gedaen; datte leveriers van de haever van haer affterstallige schult ter somme van 60.000 £ tenmintsten een derde part zal moeten werden gegheeven; dat tot betaelinge van de tractamenten meede ordre zal moeten werden gestelt, zelffs Zijn Hoogheyt een geheel jaer ter somme van 110.000 £ ten affteren zijnde ende alsso verscheyden cleyne posten oock geduurende de vergaderinge bij haer moeten werden genegotieert die eyntelijck een groote somme bedraeghen. Ende is daermeede so verre gecomen datten ontfanger Mirop verclaert geen raedt te weeten om langer penningen te becomen, sodat zij t’eenemael buyten raede zijn, nyet weetende hoe haer te redden. Ende versochten daeromme op ’t alderserieuste dat haer penningen in handen moghten werden gestelt eer de swaericheeden ende confusiën haer teffens comen te overvallen ende in specie dat doch gefurneert moght werden een somme van 6700 £ tot betaelinge van de kleedinge der hellebardiers van de prince.

Ende zijn nae deliberatie de heeren Committeerde Raeden geauthoriseert om de gemelte 6700 £ te mogen negotiëren ende hebben voorts de leeden aengenomen deesen grooten noot van ’t landt aen haer principalen ten besten te representeren om dezelve te doen opwecken totte remediën die daertegens werden gerequireert in alle spoedicheyt.

164. Voorts is verstaen dat bij de naestgeleegen provintie offte steeden sorge zal werden gedraeghen datte scheepen in de Bocht ende elders weesende door een jacht off fregat sullen werden geadverteert van de maght der Duynkerckers in zee, onse custscheepen binnenzijnde, omme op haer hoede te sijn ende voor te comen haer schaede.

165. ’t Versoeck van den prince Palatijn om volgens zijn specificatie zeeker quantiteyt buscruyt, piecken, moscquetten, wapenen ende diergelijcke chrijcqsbehoefften bij leeveringe van ’t landt te hebben in omvraeghe gebracht zijnde, verstonden de leeden ’tzelve alvooren met haer principalen te willen communiceren.

166. De gedeputeerden met Zijn Hoogheyt gecommuniceert hebbende opte drye versoecken van den admirael Tromp mitsgaders het wisselen van de gevangenen, rapporteerden dat Zijn Hoogheyt van advijs is datte custscheepen een geheel jaer in zee behoorden te werden gebracht ende gehouden sonder oyt het volck aff te dancken ende dattet gelt daertoe van nooden promptelijck behoort te worden gefurneert. Ten 2^en dat den admirael met jachten off fregatten behoort geassisteert te worden ende dat men ten dien eynde eenige oude scheepen vercoopen ende jachten in plaetse off coopen off huuren off besteeden souden moghen. Ten 3^en dat men de scheepen in Goereede soude connen verseeckeren mettet leggen van een schansse ende voorts dat noodigh weesen soude dattet reglement precijse werde onderhouden ende afftervolght, offte so sulcx nyet weesen can ende dat men de plaetse onbequaem oordeelt in Goedereede, dat men dan de scheepen weeder in handen van de Admiraliteyten stellen soude om bij haer uytgerust te werden ende nyet bij de directeurs die hij in sulcken cas nyet van nooden acht.

167. Belanghende ’t wisselen van den gevanghenen te water, dat van advijse was dewijl den viant geen gevangenen buyten Neederlant onder dezelve wil beghreepen hebben ende dat de Spagnerden zelve die hier sitten seer sterven, dattet daerom best weesen soude eer men de occasie versuyme, dat men de wisselinge zijn voorgangh deede neemen opten ouden voet; dan is de deliberatie op deesen uytgestelt tot beeter gelegentheyt.

168. Tobias de Mulder volgens ’t contract mette regeringe gemaeckt haver aen de voerluyden van ’t leeger anno 1636 ende 1637 geleevert hebbende ter somme van 60.000 £ toe ende vreesende van zijn crediteuren overvallen te sullen werden, versocht dat tenmintsten een derdepart van zijn schult hem moght werden betaelt op reekeninge om daerdoor weeder nyeuwe provisie te moghen opdoen ende zijn crediteuren eensdeels te contenteren. Is goedtgevonden hierop eens te verstaen het advijs van de heeren Committeerde Raeden off het betaelen van deesen post op haeren laste staet, so jae, waeruyt dit ghelt te vinden ende van alles rapport gedaen zijnde naerder op te delibereren.

169. Daniel Ruylandt coopman tot Amsterdam op ordre van de heeren Committeerde Raden 4000 rijcxdaelders per wissel voor Aisma als hij nae Duytslandt was betaelt hebbende, versocht restitutie van de penningen bij hem verschooten, ’twelck nae deliberatie verstaen wierde reedelijck te sijn, werdende de Committeerde Raden gelast denzelven behoorlijck contentement te doen hebben.

170. Is daernae gedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genomen die daermeede gehouden wierden voor geresumeert en gearresteert.

171. Noch zijn geleesen een groote quantiteyt requesten daerinne nae gelegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh om notitie van gehouden te worden, andere aen advijs gestelt zijn ende naderhandt sullen dienen.

172. Den burgermeester Conradus den burgermeester Bicker tot Amsterdam getracht hebbende te induceren om nae Polen te ghaen, rapporterende verclaert dat bij zijn weygering persisteert omdat den tijdt te zeer verloopen is ende dat sulcx bij de coopluyden meede wordt geaffirmeert. Ende dat hij daerom best oordelt dat men drie wel geraisoneerde brieven soude doen schrijven, een aen den coningh zelffs, de tweede aen de raeden offte senateurs ende de derde aen de nuncii terrestres provintiaerum offte Stenden van ’t rijck, bij welcke brieven verhaelt sullen worden alle de reedenen waeromme het invoeren van deesen nyeuwen thol nyet en can noch behoort te geschieden ende dat daeromme dezelve sullen worden versocht van dit voorneemen ten dienste van de gemeene chirstenheyt, ruste van ’t rijck ende oirboir van de commerciën in ’t gemeen te desisteren ende dat deese brieven met een expressen boode affgevaerdight ende op ’t spoedighste bestelt sullen moghen werden; dat die sullen slaen opte missive van den coningh aen deesen Staet op dit subject affgesonden ende daerbij beantwoordt; nyet twijffelende off sal meerder operatiën doen dan ’t affsenden van een commissaris die in die plaetsen nyet zeer considerabel weesen soude.

Hierop gedelibereerd zijnde is verstaen dat deur den heere Catz deese drye brieven morgen sullen werden geconcipieert ende daerinne begreepen alle de reedenen bij de instructie breeder verhaelt ende die nae geleegentheyt van zaecken daerbij souden connen werden gevoeght; dat daervan rapport gedaen ende met Zijn Hoogheyt gecommuniceert zijnde naerder in zal werden geconcludeert ende hierentusschen meede voltrocken het besogne op ’t stuck van de handel nae Moscoviën ingestelt om die ambassade te prepareren ende daerdeur in Zijn Ma.^t sodanigh affterdencken ende jalousie te verwecken dat deesen voorgenomen thol magh affterblijven.

173. Belanghende de besendinge nae Venetiën bij den ambassadeur van de Republijcq alhier naerder instantiën op gedaen zijnde alsmeede bij Zijn Hoogheyt ende heeren Staten Generael, verclaerde den heer Boreel effter de redenen waerom hem van die ambassade hadde geëxcuseert, te weeten omdat den ambassadeur van Venetiën te Parijs uyt last van de Signeurije geweygert hadde te gheeven den titule van excellentie gelijck zij zelve ende alle andere ambassadeurs gewoon zijn te ontfangen, willende alleen den titule gheeven van illustrissimo tot groote cleynicheyt ende disrepect van deesen Staet; sullende ’tzelve bij alle ambassadeurs van andere coninghen ende princen werden gevolght waerdeur onbequaem gemaeckt soude worden om mette zelve te corresponderen volgens zijn last ende instructie anders als tot naedeel van den Staet sonder dat oock zijn rangh nae behooren soude connen becleeden.

Ende offschoon den ambassadeur alhier goede woorden ende zeeckerheyt schijnt te gheeven dat hij te Venetiën met alle respect zal werden gejeegent nyet minder als andere ambassadeurs van coningen ende princen, jae van den nuntius van den paus zelff, dat sulcx ter eeren nyet genoch is, maer dat alvoren in Vranckrijck te Parijs ende te London in Engelant daervan reparatie most werden gedaen ende haere ambassadeurs aldaer andere last gegheeven.

Ten 2^en dattet oogenmerck waeromme men derwaertaen sendet principael is om ’t subsidie te becomen volgens het formeel tractaet bij die van de Signeurije met seeckere nulla pretexten telckens gedisputeert ende so langhe Venetiën geen beeteren noch zeeckerderen hoope gheefft van daertoe weeder te sullen verstaen, dat best is dat men hier tehuys blijve ende het goedt ghelt nyet nae het quaede en smijt. Ende so effenwel de regeringe anders moght verstaen dat hij versoeckt van zijn gedaene oncosten gedeschargeert te worden offte anders dat men zijn broeder daertoe imploiere die alsdan deese oncosten aen hem soude connen voldoen.

Hierop gedelibereert weesende is eyntelijck verstaen dewijl de cleynicheyt deese provintie in Vranckrijck gedaen zeer considerabel is ende dattet affterstallige subsidie van ’t jaer 1625 tot 1635 toe meede een excessive somme ende tot ontrent de 6 millioenen importeere, die in deesen tijdt zeer te passe comen souden, dat daerom met Zijn Hoogheyt deesenaenghaende naerder communicatie zal gehouden werden wat voor ’t affsenden oordelt dat gesustineert soude mogen worden ende van alles rapport gedaen om dan in te resolveren.

174. Tot commissarisen over de aenstaende verpachtinge zijn gecommitteert in de respective quartieren als volght:

in ’t quartier van Dordrecht: Leyden, Hoorn

Haerlem: Edelen, Alckmaer

Delfft: Edelen, Amsterdam

Amsterdam: Haerlem, Edam

Goude: Gorchem, Briel

Gorchem: Dort, Goude

Briel: Schiedam, Enckhuysen

Alckmaer: Delft met een van de Committeerde Raden van ’t Noorderquartier

Edam: Rotterdam met een van de Committeerde Raden van ’t Noorderquartier

175. In deliberatie geleyt zijnde wat resolutie te neemen op ’t gerapporteerde uytte communicatie van de leeden met Zijn Hoogheyt belangende ’t continueren van de vijff scheepen in zee, ’t veranderen van eenige van dezelve in fregatten, ’t verseeckeren van de scheepen in Goerede ende de plaetse waernaer deesen in te vallen, is bij de leeden verscheydentlijck inne geadviseert. Die van Rotterdam meenende dat men ’t schip van den admiraal dat weynigh aen schort op ’t spoedighste soude gereedt maecken ende daerbij drie jachten van de Cleyne Visserije ende noch twee andere van ’t landt die oock in 14 daegen claer connen werden coopen ende leenen, ende dan de 2 van Zelant gereedt leggende daerbij voeghen om daermeede den admirael datelijcken in zee te helpen, terwijle de andere scheepen volcomen gereet werden ghemaeckt, ende tot alles imploieren de genegotieerde pennningen ende ’t provenu uytte vercoffte geprocedeert. Amsterdam, Alckmaer, Hoorn, Enckhuysen ende wij vonden dit meede goedt, dan urgeerden dat vastgestelt most werden dat nae deesen de scheepen weeder in de respective quartieren souden moeten invallen om aldaer nyet alleen verzeeckert, maer te spoediger ende met minder oncosten in zee gebracht te connnen werden.

Ende is eyntelijck geresolveert dat men bij alle middelen sal betrachten om de scheepen opte cust een geheel jaer in zee te houden, dat oock eenige fregatten gecofft off gehuurt off bij leeninge aenghenomen behooren te werden ende dat so de genegotieerde penningen als die van de vercoffte offte te vercoopen scheepen daertoe sullen werden geïmploieert ende dat Zijn Hoogheyt zal worden versocht om hierentusschen eenige soldaten opte scheepen te doen ghaen tot derzelver bewaeringe ende belanghende ’t veranderen van ’t reglement ende waer de scheepen sullen invallen, dat daerop naerder sal werden gebesogneert.

176. Belanghende ’t wisselen van de gevangenen te waeter, gehoort de naerder consideratiën van Zijn Ex.^tie, is bij de meeste leeden verstaen ende geconcludeert dat men dezelve wisselinge zal moghen doen voortghaen opten ouden voet ende alleenlijck over de personen binnen Neederlandt te water gevangen ende dattet zelve voor resolutie ter Generaliteyt zal werden ingebracht.

177. De gemeene kaersemaeckers van verscheyden steeden van Zuyd- ende Noordhollandt effter instantiën doende om belanghende de redemptie van dien pacht mett eenige commissarisen in naerder onderhandelinge te comen, is ’tzelve geëxcuseert, dan op het naerder versoeck van in cas van verpachtinge dien pacht meede te moghen aenghaen ende nae ouder gewoonte onder die van de neeringe omslaen, is goedgevonden.

178. Den heer Bruyninghs binnenstaende verclaert metten vice-admirael ende den burgermeester Puyck gevisiteert te hebben de scheepen in ’t Goereedse Gat leggende ende daer gevonden te hebben 15 groote scheepen met 2 jachten, meest op Hollandt gerepartieërt. Dat sij niet geraeden vinden ’t schip van Berchem, weesende nyieu ende sterck ende maer 2 jaeren oudt, te vercoopen omdattet nyet beseylt is, vermits boven 16.000 £ nyet gelden souden ende wel 40.000 £ gecost heefft ende de seyllaets misschien met een loose kiel, een schegh, verhoogen van stengen, verlangen van raes, verbreeden van seylen ende anderssints met geen groote costen sal connen werden gevonden, maer belangende ’t schip Den Eendracht van capiteyn Bleecker ende ’t Zeecalff van capiteyn Vijgh, beyde wel 16 jaeren oudt ende groote wreede scheepen weesende, dat men die zal vercoopen. In ’t corte dat zij bevonden hebben dat voor zeeven scheepen die so verlooren als vercofft sullen mogen werden off uyt haer huur zijn, zeeven andere so scheepen als fregatten sullen moeten werden gehuurt offte gecofft: te weeten voor ’t jacht Gabriël dat vercofft is om 1575 £ een ander jacht; voor ’t schip ’t Seecalff dat vercofft zal werden een groot fregat; voor ’t schip Bommel van capiteyn Dorrevelt dat genomen is een groot fregat; voor ’t schip De Eendracht een ander groot schip te leenen off te coopen tot Rotterdam off elders; voor ’t schip Breda dat gehuurt ende onnut is een ander schip te huuren; voor ’t jacht Gideon dat gehuurt is ende ondienstich is een ander jacht te huuren ende eyntelijck voor ’t schip Gouda van capiteyn Forens dat verongeluckt is een ander groot schip. Daertoe bij de provintiën gelt zal moeten werden verschafft ende voorts de matrosen gestadigh in dienst gehouden ende nyet affgedanckt off dat zelffs de scheepen daer leggende deur gebreck van volck geen cleyn pericule loopen. Dan is vooralsdoen geen deliberatie op gevallen.

179. Den Raedt van Brabant in den jaere 1596 acte van territorium ende om alhier justitie civijl ende crimineel te mogen exerceren tegens personen in Brabantse plaetsen gedelinqueert hebbende, dezelve te mogen doen apprehenderen opte voorpoorte in Den Hage brenghen ende voorts nae gelegentheyt van zaecken opte gewoonlijcke plaetse doen straffen, versocht naerder interpretatie off ’tzelve nyet meede alhier in Den Hage behoort plaetse te hebben, te weeten dat zij daer een Brabander gedelinqueert hebbende attraperende souden mogen vanghen ende straffen. Daerop nae deliberatie goedtgevonden is het advijs van ’t Hoff eens te verstaen.

180. Uytte Generaliteyt voorgedraeghen weesende datte provintiën zeer inclineren dat men om de landen van Altena, Heusden, Bommel ende Tielerwaert buyten contributie te stellen ende de stadt Graeff ende Nimmegen te beter verzeeckeren, soude moghen maecken een retrenchement van de oude Mase aff totte Graeff toe van daer weder nae Nimmegen, voorsien van den Biesbos aff tot Heusden met zeeven ende van Heusden totte Graeff met 15 à 16 redouten ende tusschen de Graeff ende Nimmegen met twee schanssen, welck werck voorgeslagen werdt te sullen costen 250.000 £. Verstonden de leden nyet waervandaen sodanigen somme van penningen soude conden werden gevonden; versochten daeromme copye uyt dit voorstel om ’tzelve met den haeren te communiceren, ’twelck alsso mede verstaen is.

181. De heeren van Dordrecht effter representerende de ongeregeltheden gepleeght in stuck van de monsteringe binnen haer stadt ende hoe datte colonel Goringh lestlijcken bij den fiscael Sijlla t’haeren overstaen gemonstert zijnde wel 70 passevolanten waeren bevonden, daeronder 12 personen ’tzelve datelijcken bekenden ende daerom vrijgelaeten wierden, andere in een wijl in hechtenisse gestelt zijnde nae ongeschent gedimitteert zijn. Waervan weder eenige so stout geweest sijn dat zij twee daeghen naer haere dimissie weeder voor passevolanten in een ander monsteringe gepasseert hebben, alles ongestrafft. Waeruyt so grooten moetwil in haer stadt ontstaet datte soldaten oordelende haer alles vrij te staen, zelffs diegeene die de monsteringe assisteren ende andere magistraetspersonen de glaesen inslaen ende allerhande moetwille in dier voegen bedrijven, daer sij met binnenronden daertegens hebben moeten voorsien. Versochten dat intijdts daertegens moght werden voorsien off datte heele discipline militair zal vervallen ende een ijder langher sal mogen steelen soveel hij wil ende alles geraecken in een extreme confusie. Bij deese occasie verhaelden die van Rotterdam van gelijcken dat onlangs in haer stadt meede 12 passevolanten geattrapeert zijnde, gevangen geset ende naederhandt meede ongestrafft gedimitteert waeren, dat zij van gelijcken oordelden ondraeghelijck ende onlijdelijck te weesen. Waerop gedelibereert zijnde is verstaen dat men den fiscael Sijlla eens binnen ontbieden zal om van alles naeder bericht te doen ende alsdan naerder in de saecke te resolveren.

182. Den fiscael Kindschot verhaelende dat hij denzelve zijnen staet ende charge die hij nu bij de 24 jaeren, dat is eens so langh als ijmant anders, bedient hadde, beghon moede te werden ende wel geneegen soude zijn, als voor deesen meermalen verthoont heefft, dezelve met een geruster staet te veranderen, ’twelck hem oock toegestaen is bij gelegentheyt te mogen doen. Welckenvolgens hij bij de heeren van Delfft tot haeren pensionaris versocht weesende, d’zelve presentatie onder goede conditiën geaccepteert heefft; doch alvooren d’zelve aen te vanghen versocht bij de vergaderinge van zijn vorige staet ontslaeghen ende gedimitteert te mogen worden. Daerop na deliberatie goedtgevonden is het advijs van Hoff ende van de heeren van de Reeckeninge alvooren te verstaen.

183. Die van Amsterdam claeghende over de wandebvoiren van den schout van Vlielant in ’t nyet weeren van de pachters van de convoien gepleeght, alsmeede over de continuatie van Heyndrick Sticke in ’t generaelschap van de convoien, beyde tegens de eenparighe resolutie van deese vergaderinge bij de provintiën deurgedrongen, is nae deliberatie verstaen dat so aen den bailliu van Vlielant als aen den voornoemden Sticke twee serieuse brieven sullen werden geschreven: d’eene om de recherche van de pachters op onse frontieren ende zeegaeten te weeren ende daertegens te procederen als nae behooren, d’andere om hem mettet voors. generaelschap nyet te bemoeyen ende daervan te onthouden off dat bij andere vigoureuse middelen daertegens zal werden voorsien.

184. Is geleesen de extensie van de Latijnsche brieven die aen Zijn Ma.^t van Polen, den Raedt ende Rijcxstenden souden werden gedepescheert tot naelaetinge van de voorgenomen nyeuwe thol tot Dantsick, vervattende alle de reedenen die tot dien eynde souden connen dienen, waermeede de leeden hebben geconformeert. Ende is verstaen dat ter Generaliteyt ingebracht zal werden om aldaer gearresteert ende voorts met een expressen gedepescheert te werden.

185. Is geleesen zeecker missive van den 16^en januarii geschreeven bij graeff Maurits ende eenige raeden uyt Brasijl op ’t subject van den handel ende negotie aldaer te stabiliëren, wat best weesen soude: dien te sluyten aen de Compagnie off open te stellen. Verclaeren in goeden gemoede te ghaen ende haer advijs te sullen dienen tot haer descharge in cas men bij contrarie resolutie persisterende de Compagnie daerdeur so sij nyet en twijffelen moght werden geruïneert. Zijn daerom van advijs dat men den handel behoort open te stellen behalven alleen van eenige weynigh spetiën die men aen de Compagnie soude houden, omdat deur den gesloten handel alle recognitiën, vrachten ende avariën cesseren ende dat tot coopmanschappen ende vivres derwertaen te senden een groote somme gelts van doen soude zijn, die veel leckagen ende periculen subject zijn ende al overcomende langh leggen eer vertiert connen worden om de meenichte die particulieren aldaer hebben gebracht, die tot haer believen tegens de Compagnie sullen connen cladden ende haer goederen voor minder prijs, jae op een jaerdagh vercoopen ende noch gelt daerbij verschieten, datte Compagnie nyet en past; jae sijn alreede meest alle suyckeren voor een jaer off twee te maecken alreede aen particulieren vercofft ende verbonden, in voegen dat als men haer coopmanschappen wilde overneemen sij souden seggen dat alle dezelve al aen de Brasilianen, negers ende ingenios vercofft zijn, sodatte Compagnie so lange soude moeten stilstaen van yet te genyeten. Had men den handel willen sluyten dattet zelve in ’t beghin hadde moeten gedaen werden, doen men met particulieren ende haer goederen nyet geëngageert was ende doe de ingesetenen uyt vreese van combustie ende ruïne haer suyckeren om wat off nyet aen particulieren ghaeven, die daerbij groffelijck hebben geproffiteert, welcke proffijten nu so voor haer als voor de Compagnie ophouden omdattet landt in ruste ende den zuycker op een zeer hoge prijs zijnde, opte coopmanschappen weynigh can werden geproffiteert, temin omdatte zelve aldaer in al te grooten quantiteyt bevonden werden ende dat men met te goedtcoop geeven schade voor proffijt soude haelen.

Datter nyet seeckerders is noch dienstiger voor ’t landt als dat men trachte de geconquesteerde plaetsen die van volck en vruchten t’eenemael gedestrueert zijn met ingeseetenen van hier te peupleren, die ’t landt souden mogen helpen cultiveren ende de coopmanschappen deur vertieringe doen floreren; dat ditzelve nyet anders als bij een oopen handel can werden geconsequeert, daeruyt dan alleenlijck groote proffijten zullen connen verwacht worden, nyet alleen van de middelen van de consumptie, maer oock van de recognitiën, vruchten, avariën, thienden die sonder eenigh pericule sullen connen werden getrocken, etc. Sullen oock dan minder soldaten behoeven, alsso de forten zelffs aen ingeseetenen van hier te lande vertrouwt ende bij dezelve bewaert ende de soldatesquen te lande tegens den viant geïmploieert zal connen werden. Hierbij noch comende so men den handel geslooten houdt, dat alle ’t volck die alreede beghonnen te tuynieren, verclaeren beneffens de meesters van de ingenios, teffens te sullen vertrecken ende haer ingenios mettet riedt ende watter meer aen dependeert ten besten geeven, haer deesen dwangh nyet willende subject maecken dat zij alles tot segghen van de Compagnie souden moeten aenneemen ende tot so geringen prijse als het haer soude believen haer suyckeren weeder souden moeten overdoen; sustinerende meede dattet is tegens haer privilegiën ende articulatiën met Compagnie in ’t overghaen gemaeckt, dat oock groote verbittertheyt onder de ingeseetenen aldaer veroorsaeken zal die telckens nae haer vrijheyt sullen trachten ende alles moliëren. In allen gevalle dat zeecker is datten geslooten handel in de eerste twee off volgende jaeren vordel geeven zal, maer den wegh baenen totte ruïne van de Compagnie. Versoecken daeromme so men de saecke wel meent, dat haeren raedt magh gelden ende gevolght werden. Doch is geen deliberatie voor alsdoen op gevallen.

186. Noch zijn verscheyden poincten uytte Generaliteyt voorgedraghen, welckers deliberatie meede uytgestelt is tot beeter gelegentheyt.

187. De heeren Committeerde Raden weederom binnenstaende remonstreerden effter de swaricheyt daer ’t landt in steeckt, daeruyt dat nyet en is te emergeren dan mettet consenteren van vier generale remediën boven de poincten die in beschrijvinge zijn die alleen dienen om provisionelijck de saecken ghaende te houden: te weeten ten 1^en het egualiseren van de middelen over alle de provintiën mette verantwoordinge daerop slaende; ten 2^en het inwilligen van ’t last- ende veijlghelt tot mainctenue van de zaecken van de zee; ten 3^en het generael verpachten van de convoien ende licenten; ten 4^en het weeren van alle sluyckerijen ende compositiën ende het beneficiëren van de oude middelen ende bijaldien [men] nyet en tracht om daertoe te comen dat het landt nootsaeckelijken moet onderghaen ende als was voor de sonne verdwijnen, sulcks datte heele weerelt heur meer zal verwonderen over den subiten val als over den glorieusen opgangh, alle de zaecken nae ’t verderff hem aenstellende, onse beste forten van de frontieren ongerepareert ende met onbetaelt volck beset blijvende ende nyet dan onheylen te verwachten staende, alles om gebreck van gelt.

Zijn Hoogheyt daerenboven alles prepareerende om te velde te gaen, ’t geschut ende de train opwaertsaen sendende met bruggen ende alles wat daeraen dependeert, daertoe van allen canten gelt gerequireert werdt; werdende daerbeneffens geëyscht 300.000 £ cruyt ende andere ammunitie nae advenant ende noch voor de Admiraliteyten van Rotterdam ten behoeve van de Groote ende Cleyne Visserije een somme van 240.000 £, daertegens nyet alleen nyet in voorraet is, maer zelffs bij ’t comptoir van Mirop nyet geconsequeert can worden om ’t hooghe waeter de verpondinge van ’t jaer 1637 affterblijft ter cause van ’twelcke veel compagniën langhs so meer onbetaelt blijven, daeruyt een merckelijcke swaericheyt te verwachten staet, tenzij bij de gemelte remediën daertegens werde voorsien, die sij mitsdeesen de leeden ten hooghsten recommanderen. Temeer dewijl de comptoiren deur de meenighvuldige negotiatiën in de grondt worden gelaeden ende sonder consent van middelen boven water nyet gehouden connen werden.

Hierop gedelibereert zijnde is eyntelijck geresolveert dat belangende de egualisatie van de middelen over de provintiën den Raedt ontboden zal worden om openinge te doen hoe die saecke leyt ende voorts geanimeert om ’tzelve werck te voltrecken; op ’t lastghelt datte leeden van deeze vergaderinge met malcanderen naerder opte differentiale pointen sullen accorderen ende dat interim Zelant zal werden ontboden om haer gedeputeerden ten zelven eynde meede herwertaen te doen comen; belanghende de convoien in ’t generael te verpachten, dattet besogne daerop ingestelt zal worden voltrocken ende het beneficiëren van de oude middelen, dat daervan zal werden gesproocken als het 41^e point in omvraeghe zal werden gebracht.

188. Daernae in omvraege gebracht zijnde het 16^e point van de impost opte booter buytensduyns ende op peck ende teer, worde verstaen dat belanghende ’t peck ende teer ’t besogne zal worden voltrocken ende opte booter buytensduyns sustineerde Amsterdam dat alvooren in Vrieslandt gelijcken impost most werden geheeven, daerbij persisterende sodatte zaecke nyet verder heefft connen werden gebracht.

189. Meede geresumeert weesende het 38^e point van de 200^en penning urgeerden de Edelen dat alvoren alle restanten mosten geïnnet zijn eer tot dit middel te connen consenteren, sodat eyntelijck geconcludeert is datte heeren Committeerde Raden alvoren openinge sullen doen hoe ’t mette restanten staet.

190. Belanghende ’t kleynzeegel is geleezen zeeckere lijste op wat taux de obligatiën ende huurcedullen onder de handt met de consultatiën in de ordonnantiën souden connen worden beghreepen, daermeede haer de leeden conformeerden. Ende is verstaen dat ijder die ’t begeert daervan copye zal werden gegheeven ende datte ordonnantie daermeede zal werden geamplieert, de quytantiën onder de handt noch geëxcuseert werdende.

191. Willem Jansz. Tonneman cum sociis tot Hoorn versoeckende den pacht van ’t sout, van de paerden ende van ’t heeregelt teffens met malcanderen verpacht te mogen worden over heel Noordthollandt om de oncosten voor te comen, presenterende den ouden pacht, is ’tzelve afgeslaegen ende verstaen datte verpachtinge zal worden gedaen opten ouden voet ende dat interim Committeerde Raden sullen adviseren wat deesen

aanghaende in toecomende dienstich soude moghen sijn.

192. Opte clachten van de backers t’Amsterdam tegens den pachter pretenderende den impost van de verhooginge van ’t gemael te moeten hebben, zelffs van ’t meel in den aenpeyl bevonden ende voor ’t omghaen van zijn pacht gebroocken, is verstaen datten pachter ongefondeert is ende daerom gelast wordt de supplianten te laeten ongemolesteert.

193. Op ’t versoeck van de brandewijnbranders binnen Rotterdam is verstaen dat om de groote oncosten van de pachters te vermeyden ’tzelve middel voor een geheel jaer zal werden verpacht.

194. Den brughmeester tot Dort van Zijn Hoogheyt last hebbende om de bruggen opwaertaen te voeren ende bij de Graeff ende Nimmeghen dezelve te slaen, ende noch van ’t jaer 1636 een somme van 61.000 £ ten affteren zijnde ende versoeckende tenmintsten 10.000 £ hem gefurneert te worden om ’t werck te connen ghaende maecken, is nae deliberatie verstaen dat deese somme den suppliant bij Committeerde Raden uytte gereedtste penningen zal werden gefurneert.

195. Om de binnenscheepsbieren met gelijcken impost als de burgersbieren te beswaeren, verscheyden leeden noch nyet eens zijnde, is de zaecke opgehouden tot beeter gelegentheyt.

196. De commisen van Vlielandt claegende over de enormiteyten van de pachters van de convoien in ’t rechercheren van de goederen tegens de intentie van deese vergaderinge ende versoeckende dat ordre tegens gestelt moght werden, is verstaen datten schout van [’t] eylandt hier weesende binnen zal worden ontbooden ende de resolutie op gisteren genomen aengeseyt; so nyet dat hem brieven sullen werden naegesonden om met vigeur teghens sodanighe indrachten te ghaen ende tegens de pachters te procederen volgens de laetste resolutie hem toe te senden.

197. Jan Torck den heer van Nederhemert is in voldoeninge van de schaede hem mettet inneemen ende raseren van zijn huys tot beveylinge van den Hemertschen Waert aenghedaen, toegestaen zijn capiteynschap te mogen resigneren op zijn zoon, mits dat daermeede alle zijn pretensiën sullen comen te cesseren.

198. Vanweegen Zijn Hoogheyt voorgedraeghen weesende datten zelven de heerlijckheyt van Naeldwijck gecofft hebbende, belanghende de visserije van ’t Honderlandt daeraen dependerende mette heeren van de Reeckeninge in dispute is hoeverre dezelve visserije hem soude mogen extenderen ende dattezelve 1/3 part daerinne pretenderen, bedraeghende maer ontrent 24 £. Doch alsso Zijn Hoogheyt meent hem dezelve visserije in ’t geheel te competeren ende daervan ten overvloede soude connen blijcken, effenwel ongeneegen is daerom lange proceduren te houden ende mitsdien versoeckt eenige uytte vergaderinge gecommitteert te werden om die saecke aff te doen, is nae deliberatie goedgevonden datte retroacta op deesen alvooren eens souden werden naegesien.

199. Den Raedt van State in competenten getalle binnenstaende ende gevraeght hoe ’t stondt mette egualisatie van de middelen over de provintiën ende om wat reedenen bij haer de passevolanten opte monsteringe gedimitteert zijn, mitsgaders wat betaelinge op ’t stuck van de fortificatiën bij deese ende andere provintiën eenige jaeren herwert sij gedaen, gaven voor antwoordt op ’t eerste point dat met alle mogelijcke debvoiren de provintiën hebben getracht tot deese egualisatie te disponeren; dat dienvolgens verscheyden haer genochsaem hebben verseeckert in den haeren dienthalven geen swaericheyt te sullen sijn, doch dat andere als Gelderlandt ende Overijsel voornaementlijck aengenomen hadden last daerop te becomen, die alsnoch nyet gevolght was, sullende interim nyet naelaeten met ijver deese zaecke te vervolghen.

Belanghende de passevolanten opte monsteringe dat opte instantiën van de heeren van Dordrecht d’zelve naerdat se bij de zes weecken in koude ende ongemack geseeten hadden, waeren gedimitteert ende ontslaeghen. Ende belanghende de fortificatiën dat Hollandt anno 1635 daertoe gecontribueert hadde 25.000 £ ende zeedert dien tijt nyet een duyt, tevreeden zijnde naerder bericht te doen wat op voorghaende jaeren bij Hollandt ende andere provintiën op dien post zij betaelt. Hiermeede vertreckende is nae deliberatie op deesen goedtgevonden op ’t 1^e point aff te wachten de naerder debvoiren van den Raedt, op ’t tweede van de monsteringe den fiscael Sijlla te hooren ende op het 3^e aff te wachten het bericht datten heere thresorier dienthalven naerder sal hebben te doen.

200. Op het 26^e point spreeckende van ’t bewaeren van den IJsel- ende Rijnstroom tegens het verdrooghen ende ten dien fine eenige wercken te maecken beghroot op 130.000 £, is verstaen dat aen den IJsel deese provintie ten hooghsten geleegen is ende dat daerom eenige van deese vergaderinge sullen werden gecommitteert om dat stuck eens naerder te examineren ende oock oft noot daervan inspectie te neemen ende te dienen van rapport ende hunnen advijse; werdende hiertoe gecommitteert een van de heeren van Dordrecht, Amsterdam, Rotterdam, Gorchem ende Alckmaer.

201. Op het versoeck van Daniël Jelisz. om als consul te Rochelle geïmploieert te worden op gelijcken voet ende emolumenten als eenen Lodewijck Verssen in Baionne werdt gebruyckt, te weeten mits genyetende ¼ van ’t hondert van de coopmanschappen deeser landen ende 2 kroonen op ijder schip tot vervallinge van zijn oncosten, rapport gedaen zijnde dat vanweegen Hollandt daerinne soude connen werden toegestaen omdat men oordelt ’tzelve voor de commerciën dienstigh te sullen sijn, maer datte heeren van Zelandt ’tzelve onnodigh achten ende tot noch toe nyet inne hebben connen consenteren ende daeromme considerabel is wat in deesen te doen.

202. Den colonel Ferens met zijn onderhebbende capiteynen versoeckende datte 2 maenden affterstal die zij op ’t jaer 1636 ende 1637 ten affteren zijn haer alsnu mochten werden gefurneert, is goedgevonden ’tzelve versoeck in bedencken te houden totdat op ’t 28^e point naerder sal weesen geresolveert.

203. Uytte Generaliteyt ingebracht zijnde datte provintiën tevreeden zijn dewijl de tijdt om nae Polen te senden verloopen is, dat volgens de resolutie van deese vergaderinge drye geraisonneerde brieven mogen werden geschreeven aen den coningh, Rijcxraeden ende Stenden ende datte zelve brieven bij deese provintie ingestelt sullen werden alsmeede het antwoordt aen den secretaris van Dantswick te gheeven, doch nyet affgesonden sullen worden voor ende alleer den burgermeester Bicker mondelinge off schrifftelijk hem ter Generaliteyt van zijne commissie sal hebben geëxcuseert.

204. De Caemer van de Westindische Compagnie tot Amsterdam is toegestaen mandement van revisie in forma tegens den pachter van de asijnen aldaer onvermindert den pachter zijn debat daertegens om ’tzelve in te brenghen in tijden ende wijlen hem beraeden.

205. Effter door de raeden van Zijn Hoogheyt instantiën gedaen werdende teneynde eenige commissarisen moghten werden gecommitteert tot affdoeninghe van de questie tusschen de Graefflijckheyt ende hem ontstaende belanghende de visserije van ’t Honderlandt, is goedtgevonden daerop alvooren eens te verstaen ’t advijs van de heeren van de Reeckeninge.

206. Die van de Groote Visserije in competenten getal binnenstaende remonstreerden de groote proffijten die dezelve neeringe deese provintie is aenbrenghende in convoien ende consumtie ende de groote meenighte van menschen die daervan leeven ende versochten daeromme subsidie als vanoudts ter somme van 36.000 £ volgens de post van oorloge in den staet van oorloge gestelt ter voors. somme toe, omme dezelve te imploieren tot uytrustinge van de 3 scheepen ende 6 fregatten de Groote Visserije geaccordeert, ende voorts om geauthoriseert te worden van haer vordere lasten te mogen omslaen ende met parate executie innen van de particuliere reeders op het lastgelt. Is hetzelve versoeck uytgestelt totte volgende weecke, omdat die van Haerlem daervan alvoren wilden rapporteren ende is interim verstaen dat ter Generaliteyts Reekencamer zal worden aengedient dat deese post van 36.000 £ opte staet van oorloge is staende om daernae de reeckeningen van Hollandt te connen sluyten.

207. De heeren Committeerde Raden rapporterende wat restanten bij de steeden van Hollandt noch waeren uytstaende opte extraordinaris consenten van ’t jaer 1625 aff, dan wierden verscheyden posten tegensgesproocken die men seyde dat al gesuyvert waren, sodat men daer nyet veel faict op maecken conde, doch worde onder andere bevonden dat noch weynich reeckeningen van de 200^en penning anno 1635 geconsenteert overgebracht waeren. Waerop gedelibereert zijnde is verstaen datte heeren Committeerde Raden in ’t Noorderquartier meede openinge sullen doen hoe ’t staet mette restanten van de steeden aldaer ende dat beyde collegiën van Committeerde Raden beneffens de steeden haer beste sullen doen om dezelve op ’t spoedighste te doen suyveren, opdatten 200^e penning te beeter zijn voorgangh neemen magh.

208. Op ’t versoeck van den ambassadeur van Vranckrijck is geaccordeert dat vrij sal mogen uytvoeren uyt deese landen het touwerck, masten, geschut, anckers, teer, blaeden cooper, emmers, ketelen, traen, loot, coogels, lonten, muscquetten, piecken, bandeliers volgens de lijste bij hem daervan ingestelt, alles vrij van convoien, die over deese lijste souden bedraegen 12.204 £, mits dat sorghvuldelijck sal worden opgepast dat nyet particuliers onder t’saemen loope om daermede haer vordel te doen.

209. Den prince Palatijn zijn versoeck van bij leeninge eenige ammunitie van oorloge ende chrijsofficiers volgens de geëxhibeerde lijste van ’t landt te hebben, verclaerden de heeren van Amsterdam noch ongelast te zijn ende is daeromme deese zaecke daerbij gelaeten. Dan belanghende de leeninge van chrijgsofficiers is ’tzelve gestelt ter discretie van Zijn Hoogheyt omme daerinne te disponeren nae zijn welgevallen.

210. Is uytte Generaliteyt gerapporteert dat belanghende de wisselinge van de gevangenen Zelandt alleen hem formaliseert de gevangenen buyten Neerlandt daeronder meede willende beghreepen, doch datte andere provintiën goedgevonden hebben het advijs van Zijn Hoogheyt daerop alvooren eens te verstaen.

211. Is gedaen lecture van de resolutiën verleeden weecke genomen die daermeede gehouden werden voor geresumeert ende gearresteert.

212. Noch zijn geleesen een groote quantiteyt requesten van cleynen gewichte daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is.

213. Zijn geleesen brieven van Cracouw van den 28^en februarii van inhoude dat in de zaecke van de vier Normervaerders bij hem so veel bij de coningh teweeghe gebracht is dat hij hoope heefft met een somme van 18.500 rijcxdaelders den coningh contentement te doen ende daermeede alle onlusten ende questiën te doen cesseeren.

214. De steenhouders van ’s-Gravenhage metten pachter oneenigh zijnde belanghende den impost, te weeten off die van de rouwen off van de gemaeckten steen moet werden betaelt, sij sustinerende van den rouwen omdat anderssints van den arbeyt den impost soude moeten werden betaelt ende dat sodoende die neeringe uyt het landt zal worden gediverteert; den pachter ter contrariën dat deesen impost gegeeven moet werden ter plaetse van de consumtie van den prijs daervooren de waeren ingecofft zijn, dat anders den pacht t’eenemael op nyet loopen soude, jae dat nyet wel anders can gepractiseert worden. Hierop verscheyden consideratiën pro et contra gevallen zijnde, is eyntelijck goedgevonden het request van de steenhouders te stellen in handen van de pachters om daertegens te seggen, opdat alsdan op alles naerder zal mogen werden geleth.

215. De heeren Committeerde Raden claeghende over de groote disordre in ’t betaelen van de militie opte comptoiren van Mirop, Dordrecht ende Delfft geaffecteert, daervan eenige over de 4 maenden onbetaelt zijn ende versoeckende dat nyet alleen den 200^en penning sonder uytstel mocht werden geconsenteert, maer daerbeneffens haer een merkelijcke somme promptelijcken in handen gestelt om alle dezelve luyden eenigh contentement te doen. Is nae deliberatie het stuck van den 200^en penning bij den heeren Edelen noch in bedencken gehouden om de absentie van verscheyden Edelen ende belanghende het vorder is verstaen datte heeren Committeerde Raden sullen werden versocht een begrootinge te doen van de somme die zij promptelijck sullen moeten hebben van doen ende datte leeden alsdan haer daerop naerder sullen doen lasten.

216. Sijn voorts de gecommitteerde leeden totte Engelsse zaecken versocht naerder te willen examineren op verscheyden pointen in de leste brieven van de heere Joachimi voorgedraeghen ende specialijck op ’t arrest van onse oorloghscheepen voor een pretense van eenen Jan Brader in Engelant hem oordelende bij ’t landt geïnteresseert te zijn, ende te dienen van hunnen advijse wat Haer E. oordelen datten heer Joachimi tot antwoordt ende naerder last soude mogen werden toegevoeght eer datte zaecke come tot vorder verwijderinge. Werdende oock eenige van de heeren Committeerde Raden versocht dit besogne te willen helpen assisteren.

217. Belanghende den lesten brieff van Zijn Genade graeff Maurits geschreven uyt Brasijl weesende in effecte een advijs over het sluyten ende openstellen van den handel op Brasijl, tusschen de Cameren van Amsterdam cum sociis tegens de Camer van Zelandt, Groningen ende de Mase in questie staende, in omvrage gebracht zijnde wat de leeden oirdelden dat in so importanten zaecke tot conservatie van de Compagnie behoort gedaen te werden, verclaerden de heeren van Dordrecht, Delfft, Rotterdam voor deesen contrarie dit advijs gelast geweest te zijn ende daerom alvoren copye daeruyt te moeten hebben om ’tzelve met haer principalen te communiceren ende naerder last in te brenghen, waeromme dezelve zaecke oock uytgestelt is. Werdende de leeden versocht metten eersten haer daerop naerder te doen lasten opdatte saecke staende vergaderinge magh werden affgedaen, is ’t doenlijcken.

218. Opte instantiën vanweegen den orateur Hagha gedaen teneynde het vaststellen van eenen secretaris bij hem daer te laeten moght werden goedgevonden of anders dat een ander orateur in zijn plaetse moght werden gesonden, veele van de provintiën daertoe inclinerende omdat sij meenen dat weynigh meer soude costen ende veel meer reputatie soude gheeven, naerder op gedelibereert zijnde, sustineerden verscheyden leeden datte commerciën op Levanten so zeer vervallen ende geringh zijn, dat geen consul hem daerop can onderhouden ende alsso meede sonderlinge geen reedenen van staet zijn die de besendinge derwertaen souden aenraeden; dat men daerom ’t een ende ’t ander soude behooren te excuseren ende voornaementlijck de besendinge van een orateur die met zijn donatiën tenminsten 25.000 £ ’s jaers van doen heefft, welcke somme in deese gelegentheyt meest diende gemenageert. Waeromme oock eyntelijck geconcludeert is datten orateur Haga sal werden aengeschreeven om teffens met zijn secretaris thuys te comen is ’t doenlijcken, so nyet denzelve secretaris mette meeste menage van ’t landt ende als zijn particulier dienaer daer te laeten ende dat hij thuysgecomen ende van alles naerder gerapporteert hebbende, tot continuatie off naelaeten van de besendinge aldaer naerder resolutie zal werden genomen als men pro re nata orboir ende dienstigh vinden zal. Ende dat alles voor resolutie ter Generaliteyt zal werden ingebracht.

219. Is uytte Generaliteyt ingebracht ende geleesen het tractaet lestlijcken deur den heere Vosberghen in den naeme van deesen Staet met Zijn Ma.^t van Vranckrijck gemaeckt, daeruyt bleeck dattet zelve gemaeckt was voor een jaer, inghaende metten 1^en januarii 1638, binnen welcken tijdt den coningh deese Staet soude subsidiëren met een somme van 1.200.000 £ in drye termijnen, een derdepart gereedt so haest de aggreatie soude sijn gevolght die binnen zes weecken ghedaen moste werden, ende de resterende somme in junio ende septembri toecomende, telckens gelijcke derdepart, mits dat wij met ons leeger te velde sullen moeten ghaen ende een notabile surprise opten viant voorneemen ende dattet gelt geïmploieert sal moeten worden tot onderhout van de extraordinaris troepen op hem affgeweesen ende nergens elders toe ende dat dezelve in goede ordre sullen werden aengehouden sonder dat wij eenigh volk sullen moghen licentiëren geduurende ’t voors. jaer, alles ter goeder trouwen.

220. Den heere thresorier Brasser heefft meede ingeleevert den staet van de defecten die op ’t point van de fortificatiën de respective provintiën zedert anno 1629 ten affteren waeren tottet jaer 1637 toe; daerinne bevonden wierde dat Gelderlandt met liquidatiën van servijsgelden ende andere posten t’over betaelt hadde, doch de resterende provintiën opte quaede eenige 150.000 £, 200.000 £, 3 ende 400.000 £, doch dat Hollandt alleen so op ordinaris als extraordinaris fortificatiën voor de steeden Rijnberck, Venlo, Reurmonde, Orsoy, Mastricht, Den Bosch, Schenkenschans ende Breda etc. noch ten affteren was een somma van 2.971.657 £; daerbij de zaecke is gebleeven.

221. Geleesen zijnde de retroacten ende resolutiën ter Generaliteyt gepasseert belanghende de somme van penningen bij den ontfanger van de convoien tot Amsterdam genegotieert voor den vorst van Brandenburch, originelijck bedraeghen hebbende 248.000 £ ende nu mits de wanbetaelinge van capitael ende interessen over interessen vergroot tot over de 900.000 £, daervan dat in den jaere 1629 bij den vorst van Brandenburch wel termijnen zijn gemaeckt om te betaelen, maer geen betaelinge op gevolght is ende dienvolgens qualijcken bij de Staten-Generael denzelven ontfanger gelast is d’zelve somme te continueren ende noch veel slimmer de convoien van ’t comptoir van Amsterdam daervooren geaffecteert, ende is nae deliberatie goedtgevonden ons[e] gedeputeerden ter Generaliteyt te lasten om daernae de saecke te helpen dirigeren dat dit capitael magh werden affgelost uytte contributiën van Gulick ende Cleeff ende domeynen van den vorst van Brandenburch, in allen gevalle dattet verbandt op ’t comptoir van Hoeffijser opte gereedste ende beste maniere magh werden affgedaen.

222. Meede in omvraeghe gebracht zijnde wat te doen tegens eenighe ontfangers van de comptoiren die haere geaffecteerde penningen tot betaelinge van de soldaten gedestineert tot betalinge van scheepsvrachten hebben geïmploieert, daerover verscheyden groote clachten ontstaen so onder de soldaten als andere schippers die onbetaelt blijven, behalven dat in de betalinge geprefereert werden die de commisen de handen vullen ende d’andere met gapert speelen. Is nae deliberatie goedtgevonden de heeren Committeerde Raden te authoriseren om de staten van betalinge van de respective comptoiren op te neemen, de ontfangers daerop te hooren ende te informeren wat partijen op wat comptoiren gediverteert zijn, d’zelve deur den ontfangers te doen rembourseren tot haeren laste ende bij refuijs dat daervan gerapporteert zijnde naerder in zal werden geresolveert; datte zelve vorders haer sullen informeren opte sinistre streecken van de commisen ende d’zelve doen corrigeren ende repareren nae gelegentheyt van zaecken.

223. De heeren van Haerlem ende andere leeden versoeckende aenwijsinge uyt wat penningen het ghelt bij haer tot onderhout van de waertgelders verstreckt, hen zal worden gerestitueert, is verstaen dat behoorlijck is datte leeeden hiervan werden voldaen, doch is de aenwijsinge noch uytgestelt totdat eenige middelen geconsenteert souden zijn.

224. Bij den heere Catz ingebracht zijnde dattet tractaet tusschen de crone van Vranckrijck ende Sweeden is getroffen voor drye jaeren ende datte zelve aengenomen hebben geduurende dien tijdt in oorlog te continueren sonder vreede off treffens te mogen maecken anders als met consent van den coningh ende dat dienvolgens van hier oock haer de handt gebooden behoort te worden ende gepresteert het verloopen drye maendigh subsidie tot 150.000 £ toe, al langhe geconsenteert. Is nae deliberatie bij alle leeden verstaen datte quote van Hollandt in deese somme op ’t spoedighste zal worden genegotieert ende gefurneert, opdat door haer oorloge de maght van de keyser van deese landen magh werden gediverteert.

225. Op het 7^en point om de 3 stuyvers opte tonne biers te verhoogen tot op 6 stuyvers, mitsgaders op het 8^e point om 100.000 £ te vinden opte goude ende zijde laeckens bij tauxatie van commissarisen ende de magistraten van de steeden, waeren de leeden alsnoch van so verscheyden ende discrepante opiniën als oyt voor deesen, sodat geen conclusie inne genomen heefft connen worden.

226. Op ’t versoeck van Aeryaen Rattermont, muntmeester tot Dordrecht, teneynde volgens ’t exempel van Utrecht alle uytheemse duyten verbooden ende hem dienvolgens geconsenteert moght werden een partije duyten off halve stuyvers te moghen slaen nodigh tot vereffeninge van cleyne sommen, is geconcludeert dat alle uytheemsche ende buyten deese provintie geslaegen duyten sullen werden verboden ende dattet vorder versoeck in bedencken werdt gehouden totdat van de noodicheyt van eenighe inlandsche duyten offte andere payement naerder sal blijcken.

227. De heeren Committeerde Raden binnenstaende om te beghrooten de somme van penningen die voor ’t scheyden van deese vergaderinge haer nootsaeckelijcken sal moeten werden in handen gestelt, so men met gerustheyt voor een cleynen tijdt scheyden ende de zaecken nyet à l’abandon stellen ende ten besten gheeven wil tot irreparabile ruïne ende confusie van den Staet, verclaerden dat nootsaeckelijck sal moeten werden betaelt op reeckeninge van de affterstallige soldaten in ende buyten de affectatie,Â

Behalven noch een groote somme van penningen die zij oock wel zeer noodigh souden hebben van doen totte leegerlasten, tractamenten van militaire officiers, totte betaelinge van de servijsgelden, van de werkbasen, van de Admiraliteyten, van de secrete diensten ende andere ontallijcke inexcusabile lasten, voor deesen meermalen verhaelt. Versochten daeromme dat tot deese groote t’affterheyt voor ’t scheyden middelen ingewillight ende op derzelver consent ter concurrentie van de geeyschte somme anticipatie moght werden gedaen. Hierop gedelibereert zijnde, conden geene van de leeden tot sodanigen anticipatie verstaen die lichtelijck ’t geheele credijt soude connen ruïneren, maer wilden alvoren middelen ingewillicht hebben ende dan om naerder last schrijven, buyten dit genochsaem alle hoope affsnijdende. Dordrecht, Rotterdam, Goude, Gorchem ende andere meenden dat nootsaeckelijck de volle somme van 700.000 £ van ’t jaer 1635 de wagenaers so langh gepatiënteert hebbende behoort voldaen te worden, dat anders in ’t mintste geen contentement neemen souden ende oock onwillich ende onbequaem souden blijven een waegen in toecomende somer aen ’t leegher te leeveren; andere voor andere necessiteyten noch vordere sommen in deese post willende beghreepen hebben, hebben de leeden daerop eyntelijck nyet connen conveniëren, maer zijn versocht op hope van de consenten noch staende vergaderinge te draeghen haer principalen te willen disponeren tot consent in de anticipatie hierbevooren geeyscht.

228. Is gedaen lecture van de propositie bij den resident De Bye uytten naeme van Zijn Ma.^t van Polen ter Generaliteyt gedaen, van inhoude dat Zijn Ma.^t verstaen hebbende dat deesen Staet de ooren leent aen zijn onderzaeten die over hem claeghen, daeromme ook goedgevonden heefft aen de heeren Staten te notificeren dat hij uyt hoope ende gewichtige reedenen hem genootsaeckt heefft gevonden den thol in questie te heffen ende instellen; dat hij oordelt uyt zijn eyghen recht ende in zijn eyghen havenen te moghen doen ’tgunt alle princen ende specialijck wij meede in den onsen zijn practiserende, zelffs over goederen die in onse landen nyet en wassen, ende ten 2^en dat hij daertoe meede gerechticht is omdat hij off selden off nimmer meer tegens princen van christenrijck, maer deurghaens tegens den Turck ende ghemeenen viant van alle christenen oorlogh is voerende ende dat dat hij alsso als een burcht ende voorschansse van alle christenen den force van denzelven uytstaende ende nyet wel machtigh genoch zijnde om tegens te staen, reedelijck is dat alle christenen hem daertoe de behulpsaeme handt bieden. Versocht daeromme datte heeren Staten ’tzelve nyet qualijcken wilden neemen, maer zijn goedt voorneemen tegens eenen yeghelijcken helpen favoriseren.

’Tzelve ghedaen ende bij de heeren Staten verstaen zijnde dat deese reedenen nyet suffisant zijn, wierden de leeden versocht te willen openen de consideratiën daermeede dezelve soude connen werden weederleyt. Waerop gedelibereert wierden bij de heeren Edelen, Dordrecht, Amsterdam ende andere geallegeert dat men Sijn Ma.^t daerop voor antwoordt soude mogen toevoeghen dat den coningh uyttet recht van Polen geen maght heefft om eenege thollen in zee te heffen dewijl deur Pruyssen van de zee gescheyden wordt ende daeraen nyet termineert; dat oock geen eygen havenen heefft, maer dattet sijn havenen van Pruyssen volgens verscheyden acten daervan voor deesen verthoont, daerover hij maer heefft het recht van protectie ende dat uyt dit recht van protectie heefft meede gheen macht van thollen te heffen gegheeven, maer ter contrariën expresselijck verboden wordt, waeromme oock bij zijn voorsaeten noyt is geheeven; dat Polen oock zijn doen mettet onse ende andere princen nyet en can conformeren omdat wij onse thollen heffen op onse havenen, gelijck meede andere princen, maer den coningh van Polen in een baeren zee dat noyt bij yemant gepractiseert is, behalven dat wij nyet eygentlijck thollen maer licenten ende convoien heffen om mettet zelve gelt gestadigh te connen onderhouden een groot getal van oorloghscheepen tot bescherm van de commerciën tegens vianden ende piraten, daer Polen geen noot van heefft, hebbende oock nyet een oorloghschip te becostigen als diegheene die tottet heffen van deesen tholl ende hinder van de commerciën dienen.

Belanghende de tweede reeden te allegeren so die plaets heefft, dat wij meede een voorburch nu bij de 60 jaeren voor alle christen princen tegens de geïmagineerde Spaensse monarchie geweest zijnde oock recht souden hebben om al de christen princen met thollen te beswaeren, dat nyemant geerne soude advoieren, behalven dat Polen principalijck tot zijn eygen defensie ende beschermenisse tegens den Turck oorloght ende so daeruyt bij consequentie voor anderen eenigh vordel volght dattet zelve haer nyet en is te benijden. In allen gevalle, als men van dezelve yet soude willen verghen dattet zelve van vrijwillige ende met reedenen daertoe geïnduceert zijnde op een reedelijcken taux ende nyet tegens haer wil en danck can off vermagh getrocken te worden; hierbij noch comende dat jegenwoordigh in geen oorlogh zijnde zeer intempestive van deesen thol alsnu werdt gesproocken ende dat oock zijn eyghen woordt ende leste pacta converta opte pacificatie tusschen die croone ende Sweeden gemaeckt daer expresselijck tegens spreecken ende so men ’tzelve wilde cleynachten dat nyet vreemt moste geoordelt worden, so onse ingeseetenen om deese belastinge te ontghaen den graenhandel effter elders souden moghen soecken te diverteren, behalven datten Turck ook geen viant van ons zijnde ’tzelve argument van een voorschanse te sijn tegens ons nyet en can ghelden. D’andere leeden haer conformerende met deese advijse, is verstaen ende goedgevonden den raedtpensionaris Catz te versoecken uyt deese reedenen het antwoordt opte propositie vanweegens den coningh te willen formeren ende in ’t Latijn bij geschriffte stellen om daernae geresumeert te werden. ’t Welck gedaen ende effter in omvraege gebracht zijnde, is eyntelijck verstaen dat in handen gestelt sal worden van vorige heeren opten handel van Polen om ’tzelve te dresseren ende in te concluderen als sij goedt sullen vinden.

229. Uytte Generaliteyt gerapporteert zijnde dewijl die van de XIX^en der Westindische Compagnie bijeen zijn ende op ’t stuck van ’t openstellen off sluyten van den handel op Brasijl nyet en connen accorderen, dat daerom noodigh weesen soude dat voorslaegen ten eenen off ten anderen werden gedaen om de questie op ’t spoedichste te accommoderen ende de Compagnie ghaende te houden. Waerop gedelibereert zijnde is alsnoch verstaen dat de leeden die ’t versocht hebben copye uytten brieff van graeff Maurits zal volgen om die te communiceren ende dat dien onvermindert eenige uyt dese vergaderinge sullen werden gecommitteert om beneffens de gedeputeerden van hier ter Generaliteyt voorslaegen van accommodatie te doen ende te hooren ende van alles rapport te doen om naerder op gelet te worden.

230. Belanghende de remonstrantie van de Admiraliteyten van Rotterdam om te hebben egualisatie van de lasten over de comptoiren van de convoien tot redres van haer Collegie ende ordre tegens het diverteren van de penningen van de bovencomptoiren opte rivieren bij den Raedt van State gepleeght ende bij de gouverneurs ende commandeur van de frontieren geüsurpeert, is goedtgevonden dat ter Generaliteyt hierop naerder besogne zal worden gemaeckt ende gehoort die gehoort behooren te worden, alles naerder examineert ende daervan gerapporteert ende dat voorts hierentusschen daer ’t behoort de resolutie van dese tegens deese diversie ende usurpatiën sullen werden geëxecuteert daer ende soo ’t behoort om deese remonstranten eens te stellen buyten clachten.

231. Opte instantiën van die van den Hooghen Raede teneynde uytte personen bij haer voorgeslaeghen inplaetse van den heeren van den Honert ende Casenbroot twee andere raedsheeren moghten werden genomineert, alsso maer 7 personen sterck zijn ende in cas andere personen wilden voorslaen dat alvoren Haer E. ’tzelve wilden communiceeren, is nae deliberatie goedtgevonden voor ’t scheyden tot nominatie te procederen behoudens het recht van de vergaderinge ende sonder aen deese ijdele pretense woorden yet te defereren off gehouden te willen zijn.

232. Geresumeert weesende ’t versoeck van die van de Groote Visserije is nae deliberatie d’zelve als in den voorleeden jaere toegestaen een somme van 30.000 £ met authorisatie om haer vordere oncosten omme te slaen ende te vinden als nae ouder gewoonte.

233.Op het 6^e point van eenen impost op ’t hoy te stellen van 10 stuyvers op ’t voer, drye voer voor een koehoey genomen, worde verstaen datte landen nyet dan al te veel met XL^e ende XX^e penningen met verpondinge, hoorngelt, zoutgelt, bestiael, thienden ende impost van besaeyde landen ende andere oncosten meer zijn beswaert ende werde daeromme ’tzelve sonderlinge meede om de calamiteyt van de landen deur den inbraek van den Leckendijck ende laetste stormen geleeden, vooralsnu affgeslaeghen sonder apparentie dattet zelve aen de man soude weeesen te brenghen.

234. Op het 8^e point van eenen impost op huyden ende vollen te vinden, worde alsnoch het naerder concept bij de heeren Committeerde Raden te maecken verstaen aff te wachten.

235. Op het 9^e point om à l’advenant de beswaringe van de vaste goederen eenen impost te vinden opte comptanten offte interessen van dezelven, oordelden meest alle leeden dat op obligatiën onder de handt nyet practicabel was ende belanghende de los- ende lijffrenten op ’t landt, dat dezelve nyet en connen werden beswaert, omdat tegens woordt ende belofften weesen souden bij de heeren Staten in de brieven gedaen, behalven dat om ’t krencken van ’t credijt in ’t mintste oock nyet geraeden weesen soude. Dan alsso eenige allegeerden dat bij forme van cleynseegel op allerhande obligatiën nae haer somme wel een impost soude connen werden gepractiseert, is verstaen datte heeren Committeerde Raden dienthalven een concept sullen instellen om ’tzelve alsdan naerder gecommuniceert te worden.

236. Op het 13^e point om uyt te vinden uytte gorssen ende slijcken van de Graefflijckheyt ende specialijcken uyt die van der Dussen ende uyt het vercoopen van de domeynen ende het beneficiëren van de verpande goederen volgens de lijste bij den Reeckencaemer overgesonden, worde verstaen dat bij deliberatie in sodanige saecken nyet en can werden getreeden ende daerom goetgevonden voorghaende deputeerden mette heeren van de Reeckeninge te authoriseren dit stuck eens naerder te examineren, is ’t noot van ’t een ende ’t ander inspectie te neemen ende van alles te dienen van rapport ende hunnen advijse.

237. Het 15^e point van ’t opleggelt van de graenen meede bij verscheyden leeden gedisputeert werdende omdattet concept slaet opte consumtie dat nyet practicabel is ende dattet voorghaende concept slaende opte nature van ’t opleggen best gepractiseert ende wel meer proffijten inbrenghen soude, is verstaen op mergen beyde concepten eens te resumeren; ’twelck gedaen zijnde conden de heeren van Amsterdam nyet beweeght werden tottet opleggelt anders als opte consumptie ende met affschrijvinge volgens ’t leste concept, d’andere leeden meede discreperende als voor desen. Is effter de zaecke opgehouden moeten werden in resumptie.

238. Op ’t 17^e point van een impost te vinden opte suyckeren ende syropen bij tauxatie van commissarisen ende magistraten over de winckels, worde bij veelen ’tzelve nyet practicabel geoordelt ende is daerom steecken gebleeven.

239. Is geleesen een remonstrantie van de hooffparticipanten tot Leyden claeghende over de bewinthebberen van de Caemer van Amsterdam, dat boven de leste verhoginge van 1/3 part toestaen verder penningen gefurneert te worden ende daervooren meede beloven 8 procento jaerlijcx, dat strijden soude tegens resolutie; versoecken dat hen sulcx magh werden geïnterdiceert als schadelijck voor de Compagnie ende teffens gelast om de Leydsse participanten die onder haer Camer behooren in haer boecken ende registers meede aen te teyckenen om haer actiën op een gelijcken prijs te connen houden. Ten 3^e dat gelast mogen werden aen de oude participanten die haer actie nyet hebben connen verhoogen, drye procento jaerlijcx uyt te deelen om tegens de nyeuwe actiën tegens 8 procento eenighsints geproportionneert te worden; dattet zelve lichtelijcken bij hen can werden gevonden met cleyne belastinge van de uyt- ende inghaende ghoederen. Ten 4^en dat oock jaerlijcx als 10 procento opte negotie werdt gewonnen uytdeelinge geschieden magh, daerinne het octroy oock nyet geobserveert werdt. Ten 5^en dat geen nyeuwe participanten tot eenige notabile ampten van de Compagnie mogen verclaert worden nominabel te sijn als die 2 jaeren langh 6000 £ daerinne sullen hebben geparticipeert, opdat alsso met kennisse van de participanten ende onderlingh contentement de goederen van de Compagnie mogen worden geadministreert. Waerop gedelibereert zijnde goedtgevonden is dit versoeck te stellen in handen van de XIX^en van de Compagnie alsmeede van de Camer van Amsterdam om daertegens te seggen ’tgunt ijder op ’tgeene hem concerneert geraeden dencken zal.

240. Bij den agent Boswel ter Generaliteyt effter instantiën gedaen zijnde ten eynde de heeren Staten uytten haeren meede eenen nae Hamburch wilden committeren als ambassadeur om aldaer mette ambassadeurs van de cronen van Vranckrijck ende Engelant die alrede geseyt worden vooruyt gesonden te zijn, naerder te delibereren ende onderlinge te resolveren wat te doen ten dienste van ’t gemeene evangelise weesen ende restitutie van de geoppresseerde princen in Duytslandt; is verstaen datte retroacta eens naegesien ende dan met Zijn Hoogheyt deesen aenghaende gecommuniceert ende van gerapporteert sal werden.

241. Op het 18^e point om 80.000 £ te vinden opten impost van den tabacquen bij tauxatie van commissarisen ende magistraten van de stadt over de winckels, worde ’tzelve bij Amsterdam ende verscheyden andere leeden nyet practicabel geoordeelt, urgerende dattet zelve over de consumptie bij verpachtinge als andere middelene soude moeten gevonden werden, so het te vinden is; heefft daeromme alsnoch geen conclusie inne genomen connen werden.

242. Het 19^e point spreekende van ’t inwilligen van een commissiegelt te betaelen bij alle die eenige ampten bedienen, so groot als kleyn, tot gildemeesters, overluyden, droogegastenijehouders ende nachtslaepers houdende incluys, tegens ¼ van haer tractament ende daer geen tractament is tot tauxatie van de magistraten, mits dattet zelve tenmintsten soude moeten weesen ende bedragen 3 £ ’s maents om daeruyt te betaelen de militie buyten de affectatie, Charnacé ende andere, in deliberatie geleyt zijnde, verstonden meest alle leeden dat onder deese lijste alleen behooren begreepen te werden ampten daer reedelijcke tractamenten toe staen ende geen andere, veelmin sodanige cleyne conditiën als bij den lijste werden gespecificeert ende in cas daervan nae de lijste moghte gerecht worden, nyet alleen van de toecomende, maer oock van de jegenwoordige tractamenten, dat daervan wilden refereren ende goeden last op hoopten te becomen, in welcker voeghen eyntelijck oock geconcludeert is geworden.

Werdende de heeren Committeerde Raden versocht nae deese opinie van de leeden de lijste eens te rechten ende te specificeren de ampten die tractamenten gheeven ende in deesen impost behooren gehouden te sijn tegens sulcken prijs als sullen mogen voorstaen ende daervan te rapporteren. ’Twelck bij Haer E. gedaen zijnde ende verhaelt weesende dat men daeronder soude mogen begrijpen alle de officiën van de geheele provintie ende van de steeden, so politique als justitie raeckende daer eenigh tractament jaerlijcx van getrocken wordt, tevreeden zijnde die naerder te specificeren is ’t noot; dan ghaeven in bedencken off oock nyet alle militaire ampten tot vendrichs incluys een maent in ’t jaer behooren te geeven voor een reys ende off ’tzelve alleen voor toecomende off oock opte presenten gehoort gehefft te worden. Is nae deliberatie verstaen datte heeren Committeerde Raden het concept nae haer meeninge sullen voltrecken, datte leeden daervan copye zal worden gegeven om nae gedaen rapport alles te resumeren.

243. Den commissaris van ’t kleynzeeghel ter Generaliteyt remonstrerende dat van ’t cleynzeegel van 2 stuyvers datt gestelt soude mogen worden op alle binnen- ende buytenlandsche pasporten, getrocken soude connen werden 200.000 £ in ’t jaer ende datte provintiën daerinne toestaen ende tevreeden zijn dattet incomen ghae aen de respective Admiraliteyten; versoeckende daeromme dat alhier meede geconsenteert moght werden volgens de advijsen van den Raedt van State ende zelffs van Committeerde Raden van deese provintie ’tzelve t’eenemael aenraedende. Is nae deliberatie goedtgevonden dewijl die advijsen nyet bij der handt waeren, dat alvoren opgesocht ende eens naerder geëxamineert sullen werden. ’t Welck gedaen zijnde, versochten de leeden copye uyt dit advijs van Committeerde Raden, dat geaccordeert is, ende de saecke hierentusschen opgehouden in resumptie.

244. Is bij den heeren Committeerde Raden beghrootinge gedaen van de ammunitie ende chrijchsgereetschap bij den prince Palatijn op zeeckere lijste bij leeninge van deesen Staet versocht; segghen dat in alles het cruyt eens ƒ 12.800 £ over 20.000 lb daerinne beghreepen, soude bedraeghen ƒ 46.657 £, de reste refererende tot discretie van de heeren Staten. Waerop gedelibereert zijnde, vonden verscheyden leeden haer op deese saecke noch ongelast, waeren oock onzeecker off de magasijnen van ’t landt ’tzelve souden connen missen ende is daerom goedgevonden ’t naerder advijs van de heeren Committeerde Raden daerop te hooren.

245. Bij den gedeputeerden tot naerder accommodatie van de questiën van de XIX^en van de Westindische Compagnie op ’t openstellen off sluyten van den handel gecommitteert, rapport gedaen zijnde, dat zij met die van de XIX^en gebesogneert hebbende op dit subject ende de advijsen gehoort, bevinden dattet meerendeel tot openen ende vrijstellen van den handel verstaen, doch dat Zelant met allen ijver daertegens is ende dat die van Groningen ende van de Mase geneegen zijn om voorslaegen van accommodatie te hooren, welcke voorslaegen oock gedaen zijn ende daerop loopen dat men den handel wel soude opstellen, maer dat men aen de Compagnie geslooten souden houden den handel van ’t brasiliënhout, van de ammunitie van oorloge, van de negros ende so eenige oock urgeren van de lijnwaeten ende eenige andere cleynicheeden meer. Daerop zij partijen nyet hebben connen accorderen omdat Zelant contrarie gelast is ende nergens toe verstaen wil, versoecken hoe haer in deesen te draeghen. Daerop de advijsen variërende, doch veele met die van Amsterdam daertoe inclinerende dat men de voorige ghedeputeerden soude authoriseren om de voorslaegen met Zijn Hoogheyt te communiceren ende is ’t doenlijcken met inductie dezelve partijen smaeckelijk te maecken. Maer soo ’tzelve nyet weesen wil, dat men volgens ’t octroy de zaecke renvoieren moste aen de XIX^en om bij meerderheyt van stemmen daerinne te termineren so Haer E. totten meesten dienst ende oirboir van de voors. Compagnie ende participanten sullen bevinden te behooren. Andere noch copye van de brieven versoeckende, is eyntelijck verstaen datte gemelte leeden de copye noch volgen zal om daerover te communiceren, doch dat dien onvermindert de gedeputeerden geauthoriseert worden met Zijn Hoogheyt de voorslaegen naerder te communiceren ende daerover met partijen in naerder conferentie te comen ende alles te prepareren tottet sluyten toe ende daervan rapport te doen om alsdan naerder inne geresolveert te worden.

246. De heeren Committeerde Raden binnenstaende presenteerden verscheyden concepten bij Haer E. beraempt in wat voeghen men soude connen practiseren eenen impost opte comptanten à l’advenant de beswaeringe van de vaste goederen, te weeten dat men van alle obligatiën ende rentebrieven soude moghen trecken 5 stuyvers van ’t hondert van ’t capitael, van gelijcken op ’t hoy, dat men op ijder voer soude moghen trecken 10 stuyvers, drye voer voor een koehoey genomen, ende dat daerenboven de paerdehouders ende schaepemeesters met voerghelt souden mogen werden beswaert, alsmeede opte huyden ende vellen, dat men de inlandsche 10 stuyvers per stuck ende de uytheemse op ’t incomen in de convoien à l’advenant soude beswaeren. Alle welcke concepten geleesen zijnde, is goedgevonden daervan copye aen de leeden te behandigen om daerop te becomen naerder last.

247. Willem Bom gehouwt persoon binnen Rotterdam 23 jaeren oudt zijnde ende mitsdien nae de costuymen van ’t landt geprivileert zijnde om zijn eygen goederen te administreren, doch dat hem daertegens obsteert de locale costuyme van Rotterdam bij dewelcke sulx verboden wert ende versouckende daervan dispensatie, is opte verclaeringe van de heeren van Rotterdam van zijn bequaemheyt ende geschicktheyt, hoewel sij selffs daervan hadden connen dispenseren, effenwel ad maiorem cautelam dit versoeck toegestaen ende van dezelve locale costume voorsoveel desnoot is gedipenseert.

248. Den heere Fagel ende Pauw gedeputeerden uytten Hooghen Raede binnenstaende, claeghden seer over de bouvallicheyt ende reumalijckheyt van haer caemer daer zij besogneren; seggen dat alle chartres ende papieren van ’t leckwater bederven tot groot interest van de gemeene ingeseetenen ende dat zij zelffs in haer besognes daerdoor werden geprejudiceert ende haer nyet langer mogelijck is daer huys te houden. Versoeckende daeromme dat alles nae behooren op ’t spoedichste moght werden geremedieert ende ’t oude werck gerepareert, dat beghroot wordt 12.000 £, off dat affgebroocken ende een nyeuw in plaetse magh werden gestelt dat beghroot wordt op 22.000 £; daerover zij mette Reeckencaemer gesprooken hebbende, thoonen geen quaede inclinatie, maer seggen ongelast te sijn om in sulcken werck te treeden.

Ende alsso de zaecke geen langer uytstel lijden can, versochten dat bij deese vergaderinge Haer E. ten zelven eynde last moght werden gegheeven. Waerop gedelibereert zijnde, worde bij de leeden verhaelt dat dit versoeck meermaelen voor geweest was ende nyet langer soude connen werden geëxcuseert, dan dewijl vanweegen Zijn Hoogheyt oock temet was geclaecht datte princesse ende hij meede zeer qualijcken van camers waeren geaccommodeert, moetende de princesse wel 70 trappen meer climmen eer omlaegh conde comen, dat haer zeer moeyelijck valt; dat meede de heeren Staten als Zijn Hoogheyt ghaet maeltijdt houden metten gerammel ende geraes boven ’t hoofft zeer werden geïmportuneert ende ontryfft; dat daerom goedt weesen soude dat voorghaende gecommitteerden met eenige uytte Reeckeningen souden mogen werden versocht om nochmael inspectie te neemen off aen de zuydzijde van ’t hoff geen bequaeme gelegentheyt voor de heeren Staeten ende den Hoogen Raede beyde soude connen werden gemaeckt, om het geheele noorderquartier voor Zijn Hoogheyt te accomoderen, daervan eens beghrootinge van oncosten te maecken ende van alles rapport te doen. Ende isset zelve eyntelijck alsso meede goedgevonden.

249. Het oude concept over ’t opleggelt van de graenen ingestelt naerder geleesen weesende, worde bij eenige leeden copye uyt versocht ende bij andere haer advijs daerover opgehouden totdatte zelve leeden naerder last souden hebben becomen.

250. De heeren van Zelant bij missive van den 22^en martii verclaerende dat zij gereedt waeren om alhier weeder in Den Hage te comen ende te hervatten het besogne op ’t last- ende veylghelt, mitsgaders op ’t vergeeven van de president- ende griffiersampten in den Hooghen Raede ende andere saecken meer haer deputeerden voor deesen in mandatis gegeeven ende versoeckende dat tijdt ende dagh geprefigeert ende haer daervan notificatie moght werden gedaen. Is verstaen dat op ’t scheyden van de vergaderinge dewijl dezelve nyet continueren can, op dit versoek naerder zal werden geleth.

251. De heeren gedeputeerden ter Generaliteyt naerder rapport doende van de conferentie met die van de XIX^en ende hoofftparticipanten van de Westindische Compagnie op ’t sluyten van den handel gehouden, verclaeren datte advijsen seer divers loopen, doch dattet meerendeel tot accommodatie schijnen geneegen te sijn. Zelant alleen opiniatrerende omdat zij contrarie gelast zijn ende sonder andere last becomen te hebben nergens van willen hooren, versoeckende de saecke te verschuyven tot nae Paesschen om dan naerder gelast te comen. Doch als men ’t geheele werck wel insiet dat claerlijcken blijckt dat Zelandt nyet anders voorheefft dan al d’andere te bedryeghen ende nyet ter goeder trouwen ghaen, onthoudende met gewelt de XIX^en alhier de generale brieven bij Sijn Genade graeff Maurits ende de politijcquen raeden, beneffens het verbael mettet leste schip overgesonden, nyettegenstaende daerover ijterativelijck aengeschreven zijn, buyten twijffel omdat daerinne verscheyden particulariteyten zijn verhaelt die tot haer nadeel op dit subject souden te passe comen, behalven dat het sluyten van den handel lest hebben helpen resolveren. Ende effenwel zelffs eenighe maenden daernae door eenen pelletier uyt Vranckrijck op particuliere reeckeninge wel 61 lasten meel hebben toegesonden, houdende noch woordt noch belofften ende nyetmin presterende als zij beloven ende dat zij daeromme geen raedt en sien om in deese zaecke yet goedts te connen uytwercken, die effenwel geen uytstel lijden can.

Hierop gedelibereert zijnde verclaerden de heeren van Amsterdam ende verscheyden leeden dat zij tevreeden waeren datte inductie moght werden gevordert, maer so sulcx nyet conde weesen, dat voor de vergaderinge daerinne naerder geresolveert off aen de XIX^en behoort gelaeten te worden om bij meerderheyt van stemmen inne te resolveren. Doch andere leeden meenende dat men de heeren van Zelant tijdt behoorde te gheeven tot ruggespraeck, is de conclusie in deesen uytgestelt tot beeter gelegentheyt.

252. De heeren Committeerde Raden rapporterende dat sij den substituyt-commis van ’t comptoir van Mirop naerder geëxamineert hebbende over ’t coopen van de ordonnantiën, solliciteren van de geaffecteerde compagniën ende andere diergelijcke poincten hem nagegheeven, denzelve hem van alles pertinentelijck weet te excuseren, verclaerende wel eenige cedullen van de voerluyden gecofft te hebben ende verscheyden andere capiteynen met gelt voor een redeliijcke somme gerijfft te hebben, maer dat hij al ’tzelve gelt zelffs ter somme van 100.000 £ toe tegens 9, 10 jae 12 procento op interest heefft genomen ende aen de voerluyden cedullen die hij tot 10.000 £ toe is hebbende van ’t jaer 1635 aff wel 4000 £ door deese traeghe betaelinge van ’t landt op te quaede comen zal, zijn eyghen goedt gheen duysent gulden waerdigh weesende, noemende oock man ende paert wat personen hem deese penningen souden hebben gecrediteert, nyet siende wat bij haer hier vorders in gedaen sal connen werden. Hierop gedelibereert zijnde worde genochsaem gespeurt dattet geen claer werck en was ende sijn daerom de voorgaende commissarisen op ’t redres van de finantiën gecommitteert versocht dat stuck naerder te willen ondertasten ende gehoort de openinge van de bedenckingen die tegens deesen substituyt ende andere zijn vallende, haer vorders opte gelegentheyt te informeren ende van alles rapport te doen opdat de frauden daeronder schuylende behoorlijcken moghen werden gerefreneert.

253. De principaelste geïnteresseerde aen de plantinge, potinghe ende vercoopinge van de tulpaen, woonachtich binnen ende ontrent Amsterdam, versoeckende dat tot voorcominge van de sinistre practijcquen bij eenige in ’t affmaecken van haer actiën gepleeght, de last bij provisie volgens de resolutie opte steeden offte magistraten van dien gegeeven moght werden geamplieert om nyet alleen partijen te accorderen, maer nae de circumstantiën finalijck te mogen termineren bij forme van arrest. Is verstaen dat alvoren het advijs van den Raedt van State op zal werden gehoort.

254. De ghemeene brouwers van de meeste steeden van Hollant claeghende over de beswaernisse die bij de provintie van Gelderlant, Vrieslandt ende Overijsel werdt gedaen opte bieren uyt deese landen vandaen in haere provintiën geconsumeert werdende, weesende tegens de Unie, ende daerom versoeckende dat ter Generaliteyt ende in de voors. provintiën ’tzelve moght werden gerecht. Is verstaen dat tenselven eynde serieuse brieven aen de provintiën respective sullen werden geschreeven ende antwoordt becomen hebbende, dat alsdan naerder in zal worden geresolveert.

255. Den admirael Tromp bij sijne brieven claeghende over den traeghen voortgangh van ’t schoonmaecken ende provideren van de scheepen ende protesterende van zijn debvoiren, versoeckende dat met acceleratie in ’t werck moght werden getreeden ende dat oock de vijff fregatten te Rotterdam gereet gemaeckt ende in plaetse van de vercoffte ende verlooren scheepen hem moghten werden bijgevoeght. Is verstaen datte directeurs effter sullen werden aengeseyt om haer werck te bevorderen ende de Admiraliteyten tot Rotterdam versocht deese vijff fregatten te willen laeten volghen onder beloffte dat intijdts gerestitueert offte met andere scheepen vergoedt sullen werden in sulcker voeghen als gehoort het advijs van den admirael naederhandt sal goedgevonden werden.

Daernae uyttet advijs van den admirael verstaen weesende dat tottet uytrusten van deese 5 jachten wel noch 50.000 £ van nooden waere ende wel drye weecke werck eer claer conden sijn, welcke penningen uytte vercoffte scheepen ende het gelt wat van Utrecht ende Groningen werdt verwacht gevonden soude connen werden, ende datt men de visserije weeder met 5 andere scheepen souden mogen geryven die tot Rotterdam wel leggen, maer gantsch van anckers, cabels, touwen ende seylen onvoorsien sijn, doch nae sijn meeninge ijder met 6000 £ uytgerust ende in zee souden connen werden gebracht.

Nae uytte gedeputeerden mette Admiraliteyt gesproocken hebbende meede verstaen weesende datten Admiraliteyt geen swaricheyt maeckt de scheepen ende jachten te laeten volgen mits tot nyeuwe equippage offte uytrustinge van andere haer behoorlijck penningen ter handen gestelt werdende, is nae deliberatie verstaen dat men deese fregatten bij leeveringe den admirael sal doen volgen ende datte penningen van de provintiën tot betalinge ende uytruystinge derzelver sullen werden geïmployeert ende so daer eenigh cort is dat daervan petitie zal werden ingestelt, ende dat voorts uytte 6 grote scheepen de visserije zal werden geremplaceert.

256. Sijn meede geleesen de resolutiën verleeden weecke genoomen die daermeede gehouden wierden voor gearresteert; alleenlijck belanghende het tractaet van Vranckrijck bij den heere Vosbergen lest met Vranckrijck buyten last van hier gemaeckt, dat bij de notulen sal mentie maecken van ’t ongenoegen dat dienthalven de vergaderinge heefft om in toecomenden te connen dienen.

257. Noch is geleesen een groote quantiteyt requesten daerinne nae geleegentheyt gedisponeert is, nyet waerdigh omme notite van gehouden te worden.

258. Is geleesen memorie van den fiscael Sijlla concernerende de monsteringe binnen Dordrecht ende Rotterdam nu in januario lestleeden gepasseert, verhaelende in ’t particulier al ’tgheene dat in dezelve zaecke gepasseert was ende hoe dat zelffs de geapprehendeerde passevolanten nae 5 à 6 weecken geseeten te hebben waren gedimitteert, versoeckende hoe hem vorder in deesen te draeghen. Is nae deliberatie verstaen dat volgens zijn informatiën bij den fiscael voort zal werden geprocedeert tegens den lieutenant ende vorder officiers van de compagnie so hij in goeden gemoeden ten dienste van ’t landt sal bevinden te behooren.

259. Opte aenschrijvinge van den Raede van State van den 27^en januarii in omvraeghe gebracht zijnde het 26^e point om te consenteren in een somme van 150.000 £ tot verseeckeringe van den IJsel ende Needer-Rhijn tegens het verdrooghen dat langs so grooter wordt, is verstaen dat alvoren gedaen zal werden de inspectie alhier gedecreteert ende affgewacht het rapport dat daervan zal volgen om dan op gelet te worden.

260. Uytten naeme van den agent Boswel ter vergaderinge geproponeert weesende dat tusschen Sijn Ma.^ten van Vranckrijck ende Sweeden zeecker nyeuw tractaat binnen Hamburch geslooten was voor drye jaeren, binnen welcken tijt weederzijts buyten reciproquen consert van vreede noch teffens nyet en sal mogen worden geslooten, ende dat daerom wel dienstich weesen soude dat van hier Sijn Ma.^t van Sweeden, die eerstdaeghs geseyt wordt een nyeu leeger van 18.000 man in Duytslandt te sullen werpen, met alle middelen werde geanimeert om in zijn goedt voorneemen nyet te verflauwen. Is bij die occasie meede in deliberatie geleyt om de besendinge nae Hamburch vanwegen deesen Staet te bevorderen dewijl de ambassadeurs van beyde cronen daer alreede zijn ende ten zelven fine bij de respective coningen serieuse instantiën worden gedaen. Is goedtgevonden hierover alvoren met Zijn Hoogheyt te comen in naerder communicatie, werdende hiertoe versocht een van de heeren Edelen, Dort, Amsterdam, Alckmaer metten raedtpensionaris.

261. Meede bij deese occasie in deliberatie geleydt zijnde het 42^e point spreeckende van de continuatie van ’t subsidie van 50.000 £ ter maent voor de croone Sweeden voor eenigen tijdt, waeren verscheyden leeden noch zeer swaerhooffdich in omdat nyet uytte middelen maer uytte negotiatiën deurghaens most gevonden werden, in allen gevalle dat buytenstijdts is in ’t nyeuw te consenteren soolanghe het oude nyet is voldaen. Waeromme ’tzelve meede opgehouden heefft moeten werden in resumptie.

262. Het 38^e point van den 200^en penning meede geresumeert weesende persisteerden de Edelen dat alvooren de restanten geïnnet ende de quoyeren deur commissarisen van de heeren Staten geredresseert mosten zijn, immers dat men eer geen billetten behoorde uyt te senden, daerinne sij singulier waeren belangende ’t innen van de restanten; dan op ’t redres waeren eenige leeden van ’tzelve gevoelen, andere meenden dat deur de magistraten van de steeden op zeecker instructie alles naerder soude connen werden geredresseert om oncosten voor te comen. IJder persisterende is alsnoch in de zaecke geen conclusie genomen connen werden.

263. De heeren Committeerde Raden naerder geëxamineert hebbende het advijs van den Raedt van State op ’t versoeck van Tobias de Muller havercooper meenende dat bij deese provintie uytte leegerlasten behoort betaelt te worden, verclaeren waer te weesen dat eenige jaeren herwaert ’tzelve gedaen is, maer dat effenwel deese provintie daertoe ongehouden is, oock nyet dienstich om dien voet te volgen deurdien alreede 1.400.000 £ bij deese provintie in de leegerlasten betaelt zijnde ’t verschot te groot werdt sonder dat van de rescontre yet becants te verwachten is; in allen gevalle dat oirboir weesen soude dat bij den Raedt opte leegerlasten van ’t jaer 1637 noch een nyeuwe petitie van een millioen off 1½ soude mogen werden gedaen om tegens de provintiën van de gedaene betalinge verzeekert te mogen zijn. Ende so men effenwel verstaet dat deesen equippagemeester bij Committeerde Raden behoort te werden voldaen, dat alsdan die somme beneffens noch eenige andere presenten van den colonel Ferens ende zijne capiteynen die haer in dienst van den prince Palatijn begheeven hebben opte geëyschte negotiatie van 1.600.000 £ souden moeten werden verhooght. Dan de leeden daerover in advijsen discreperende is de zaecke opgehouden in resumptie.

264. D’zelve heeren Committeerde Raden versoeckende datte leeden haer consent alsnu wilden openen opte geëyschte negotiatie van ƒ 1.600.000 £, waeren verscheyden leeden noch ongereet ende is daerom opgehouden.

265. D’zelve de leeden sommerende tottet oversenden van de comptoiren van ’t haertstedegelt, is verstaen dat daerinne geen vorder tijdt zal werden verlooren.

266. De gedeputeerden opten handel van de graenen nae Moscoviën te formeren met eenige coopluyden gesproocken hebbende, rapporteerden datte zelve van advijs zijn dat men vooreerst een van minder qualiteyt derwaertaen soude mogen senden omme opten naeme ende voor den Staet te contracteren zeeckeren quantiteyt van graenen ende dat maer voor een jaer tegens 15.000 lasten, daervan men 10.000 lasten soude overhaelen ende 5000 lasten in der Moscou laten tegens de jalousiën van de ingeseetenen die zeer vreesen ende becommert zijn tegens dierte, om in sulcken cas van ’tzelve magasijn gevoet te mogen werden mits betaelende soveel hogeren prijs als men soude connen accorderen. Dit werck geprepareert zijnde, dat men dan een ambassadeur derwaertsaen soude senden om in den naeme ende voor den Staet metten grootvorst het contract te sluyten, met sincere belofften dat alleen voor den Staet ende geen andere particulieren weesen sal, dat seer qualijcken andersints aldaer soude werden genoomen. Dat nyet geraeden vinden langer als een jaer schoon nae wensch aldaer te contracteren omdatter geen tegenhandel is ende datte negotie van Pruyssen deese landen nyet missen connen, maer dat alleen sal dienen om de Polen te doen omsien ende in meerder vreese ende balance te houden. Daerbij de zaecke is gelaeten.

267. Zijn geleesen de brieven bij den hooghen raedt ende gerechte van Olinda in Pernambuco aen de heeren Staten lest overgesonden, mentionnerende dattet openstellen van den handel op Brasijl t’eenemael nodigh ende het sluyten ruïneus ende schaedelijck voor dezelve Compagnie is omdatte ingeseetenen bij publijcque manifesten den vrijen handel ende commerciën beloofft zijnde, tegens gegeeven trouwe daervan souden gefrustreert werden; datte beste operatiën nyet en soude doen omdat een vrij ende geen slavachtigh volck zijn ende liever vertrecken als haer dit jock souden willen onderwerpen; ten 2^en omdat deur ’t benauwen van de commerciën nyet als armoede van volckeren, gebreck van vivres ende andere behoefften ende extreme duurte volghen can; ten 3^en omdat alle maximen van staet hiertegens strijden, alle souverainen die eenige landen conquesteren daerop uyt zijnde om d’zelve te peupleren ende de overwonnene saghjes te handelen ende haer eygen natie so onder dezelve te menghen dat mette inwoonderen als een volck worden totte meeste verzeeckeringe van ’tzelve landt; dattet zelve so notoir is ende dienstigh dat nyemant als een provocateur van Spagnen ’tzelve soude connen tegenspreecken; dat oock het bouwen van huysen dat treffelijck beghon hiermeede sal affterblijven ende nyet alleen geen suykermolens meer aengecofft, maer zelffs de oude sullen verlaten worden omdat vermogende luyden weesen moeten die haer sodanighen dwangh nyet willen onderwerpen. Behalven dat tot den geslooten handel een groot capitael weesen moet tot coopinge van allerhande behoefften daervan men groote interesten sal moeten tebuyten staen, groote leckage subject sijn ende daerbeneffens missen 10^en , recognitiën, vrachtsthollen, avariën, alles een groote somme importerende, behalven de schaersheyt van verscheyden waeren die daeruyt volgen zal; daer ter contrariën deur den vrijen handel ende allerley toevoer ende aencomste van natiën alles floreren ende de recognitiën ende proffijten van jaer te jaer grooter souden connen getrocken werden, verre surmonterende de lijste die sij neffens deesen waeren oversendende.

Versochten daeromme datten handel nyet alleen als voor deesen maer oock van drooge ende natte waeren oopen soude mogen werden gestelt. Offte so de heeren Staten noch tottet sluyten moghten geneegen blijven, versochten dat eenighe uytten haeren herwaertaen moghten ontbooden worden om te patrocineren de zaecke van de ingeseetenen aldaer ende veranderinge te obtineren alsso sij in goede gemoede verclaeren dat sonder sulcx de ingeseetenen ongelijck zal werden aengedaen ende daerdeur genootsaeckt te vertrecken, waerdeur den heelen handel staff staen ende alles in verloop zal worden gebracht, ’twelck mettet openstellen t’eenemael soude connen werden gerecht ende in plaetse van desolatie alles gebracht worden tot een florissanten staet.

Hierop gedelibereert zijnde watte leeden oordelden dat in deesen gedaen behoort te worden, waeren de leeden van verscheyden opinie: eenige verstaende datte zaecke bij accommodatie affgemaeckt, andere so dat nyet weesen can, dat bij de XIX^en bij meerderheyt van stemmen daerinne behoort te werden getermineert, sodat om deese discrepantie noch opgehouden is in resumptie.

268. Den admirael metten vice-admirael binnenstaende claegen over de tragen voortgangh van ’t equipperen van de scheepen, den viant so sij verstaen weer binnen Duynkercken geloopen zijnde ende met 10 à 12 scheepen connende binnengehouden werden; seggen dattet schip van Bleecker nyet een handt aen geslaeghen werdt; dat aen ’t schip van Ham ende Keertekoe maer vier timmerluyden van Hoorn gesonden zijn sonder een man meer; dattet schip Berchem ’twelck men hadde gemeent te vercoopen doch anders beraeden is oock nyet een handt aengeslaeghen wordt. Baeden daeromme ootmoedichlijcken dat men haer nyet langer uytter zee wilde houden opdat zij haer eer ende eedt ende den dienst van den landt soude connen betrachten ende tot dien eynde haer de handt gebooden moght worden; dat nyet alleen de scheepen in Goerede, maer oock de vijff jachten ende fregatten mette 2 roeyjachten die haer de meest dienst sullen doen mochten werden gefurneert ende op ’t spoedighste in zee gebracht. Ende dat hierentusschen sij in zee zijnde middelen mochten werden beraempt dat nyet weer uytter zee mogen opcomen tenzij alles aen landt gereedt zij om haer datelijcken mette zelve offte andere scheepen weeder in zee te helpen.

Hierop gedelibereert zijnde is goedtgevonden de directeurs van’t Noorderquartier bij missive aen te schrijven om met alle mogelijcke haesticheyt dit werck te bevorderen ende dat voorts den admirael de handt zal werden gebooden datte jachten ende fregatten hem mogen werden geleevert ende voorts van tijt te tijdt gevigileert datte op te senden scheepen van allerhande behoefften voorsien weeder tijdelijcken in zee mogen werden gebracht.

269. Geleesen zijnde de resolutie den 19^en decembris lestleeden genomen opte zaecke van de solliciteurs, welcke verclaert wierde dat effect sorteren soude mits dat alle crediteuren aen de Admiraliteyten voor soveel Hollandts quote aenlanght op eenen voet souden werden getracteert. Is bij deese occasie gemoveert off den capiteyn Juinbol ende Soetendal voor deesen onder de custscheepen begreepen ende nyet affgedanckt alsmeede off het affterstal van den admirael Dorp daeronder nyet behoort te werden beghreepen. Ende daerop gedelibereert zijnde is verstaen dat capiteyn Juinbol ende Soetendal tottet nieuwe reglement toe meede als andere sullen worden betaelt ende dat na dien tijdt de betaelinge hebben te soecken van diegheene die haer dienst hebben gebruyckt ende dat voorts de raeden aengeschreven sullen werden om dezelve aff te dancken. Ende belanghende de pretensen van den admirael Dorp met zijne capiteynen, dat de declaratie van den voors. admirael sonderlinge ten aensien van de geëischte costgelden deur eenige leeden geëxamineert ende naerder rapport van zal worden gedaen.

270. Die van Zelant bij missive van den 27^en martii notificerende datten viant deur contrarie windt weeder in ’t Scheurtje bij troepen geloopen was ende binnengehouden soude connen werden so men haer die met vijff scheepen gereet zijn, noch 5 à 6 in aller ijl wilde bijvoeghen, verclaeren vorder, hadden zij de Duynkerckers gewilt datte halve scheepen van de vloote van Rochelle hadden connen neemen, maer dat eygentlijck haer desseyn was om rechtdeur te ghaen ende te voltrecken haer last ’twelck haer deur den harden tegenwint verhindert ende terugge gedreeven zijnde, datte beste occasie van de werelt is haer alsnu binnen te houden, daertoe zij met alle beeden waeren contenderende. Ende is goedtgevonden deese zaecke met Zijn Hoogheyt te communiceren ende interim met alle mogelijcke middelen, is’t doenlijcken oock mettet uytpresten van eenige convoiers so daer eenige zijn, totdatte scheepen gereedt sullen weesen om zelffs daertoe gebruyckt te werden.

271. Belanghende ’t reglement van de custscheepen in omvraege gebracht zijnde off ’tzelve te continueren off daervan te veranderen, verclaerden de heeren van Amsterdam ende meest alle leeden van ’t Noorderquartier datte ordre soude behooren te werden gecontinueert mits datte scheepen in de respective quartieren souden moeten invallen om reedenen meermaelen geallegeert ende anders nyet, verclaerende daertoe precyse gelast te zijn. Doch Alckmaer wilde d’zelve weer onder de Collegiën van de respective Admiraliteyten gebracht hebben, verclaerende anderssints in toecomende geen penningen tot nyeuwe equippage bij negotiatie offte anders oyt te sullen consenteren. De Edelen ende verscheyden andere leeden persisterende bij ’t reglement, is geen ander conclusie genomen connen werden dan datte jegenwoordige equippage voor 4 maenden geschiet nae ’t reglement zijn voortgangh neemen zal, doch belanghende het invallen van de scheepen dat om de discrepantie van de leeden noch in resumptie gehouden wordt tot beeter gelegentheyd.

272. Bhelanghende ’t millioen totte leegerlasten bij petitie van den Raedt voor ’t jaer 1638 geëyscht, versocht weesende dat tenmintsten de helffte bij provisie moght werden geconsenteert om alles tottet veltleeger soo ’t noot is intijdts te mogen prepareren, is verstaen dat de petitie van den Raedt ordentlijck in omvraege gebracht ende daerinne geconcludeert zal worden ende nyet bij stucken ende brocken als men eenigen tijdt herwaerts tot nadeel van ’t landt heefft beghinnen te practiseren.

273. Op het 7^e point om den impost van 2 stuyvers opte tonne biers tot 6 stuyvers te verhoogen, conden de meeste leeden so om de diversie van neeringe als om de groote inegualiteyt van de bieren nyet in verstaen ende is daerom opgehouden; dan belanghende ’t beswaeren van de binnenscheepsbieren, is goedtgevonden ’tzelve te brenghen in volghende poincten van beschrijvinge.

274. Op het 10^e point van ’t beneficiëren van de goude ende zijde laekenen bij tauxatie over de winckels van de steeden, de leeden noch geensints connende conveniëren, is daerom opgehouden moeten werden.

275. Op ’t 14^e point van de heerlijckheyt van ’s-Gravesande aen Zijn Hoogheyt te vercoopen, verclaerden de heeren van Dordrecht, Goude, Hoorn ende Enckhuysen dewijle deese heerlijckheyt maer 700 £ ’s jaers importeert, dattet zelve een cleyntjen was ende dat men Zijn Hoogheyt om zijn groote merite daermeede behoort te beghifftigen. Haerlem noch ongelast zijnde, hebben de vorder advijsen de zaecke in bedencken gehouden.

276. Belanghende de pretensen die de Graefflijckheyt heefft opte visscherije van ’t Honderlandt, daerover dezelve met Zijn Hoogheyt in proces zijn, de heele questie boven 16 à 17 £ ’s jaers nyet bedraeghende, gehoort het advijs van de heeren van de Reeckeninge, is bij de meeste stemmen verstaen dat die van de Reeckeninge sullen werden aengeschreeven om ten dienste ende tot gerijff van Zijn Hoogheyt deese pretense te quyteren ende Zijn Hoogheyt mette zelve visserije in ’t geheel te laeten bewerden sonder eenighe contradictie.

277. Den brughmeester Alewijn tot Dordrecht is op zijn instantiën toegestaen dat in minderinge van de 66.000 £ hem 22.000 £ bij Committeerde Raden sullen werden gefurneert uytte penningen staende vergaderinge te consenteren; dan op het vorder versoeck om oock van zijn restant ende noch te maecken costen op Hollandt verzeekert te zijn, is verstaen daerop te hooren ’t advijs van Committeerde Raden, die van gelijcken versocht werden te adviseren wat contentement aen de voerluyden naerder zoude conne werden gedaen.

278. In deliberatie geleyt zijnde verscheyden posten van de petitie van den Raedt: onder andere ’t point van ’t zuyveren van de defecten, van ’t aenhouden van de 50 compagniën metten gevolghe van Rouillacque ende andere daeraen dependerende, van de troupes van Charnacé, van de 300.000 £ tottet aenneemen van de 6000 waertghelders, van de servitiegelden, van de 400.000 £ totte fortificatiën der frontieren ende eenige andere zaecken daeraen dependerende, hadden eenighe leeden daertegens verscheyden consideratiën.

Dan is nae deliberatie eyntelijcken verstaen ende geresolveert het point van ’t aenhouden van de 50 compagniën noch in bedencken te houden om de oppositie van verscheyden leeden, alsmeede het point van de 6000 waertgelders, ende belanghende het point van de servijsgelden dattet besogne daerop ingestelt zal werden voltrocken, ende opte fortificatiën datten staet van ’tgunt zes jaeren herwaert daerop betaelt is alvooren zal werden gethoont; dan belanghende de troepes van Charnacé is verstaen dat in conformité van de tractaet met Zijn Ma.^t van Vranckrijck gemaeckt sullen werden aengehouden dewijl met gheen fatsoen connen werden gelicentieert.

279. De heeren Committeerde Raden dienende van advijs hoe de voerluyden van ’t jaer 1634 noch 36.000 £ ten affteren zijnde, alsmeede de voerluyden van ’t jaer 1635 noch 700.000 £ resterende, best souden connen werden geaccommodeert, verclaerden dat men dezelve bequaemelijck soude connen assigneren opte restanten van de verpondinge van ’t jaer 1636 totte affectatie excluys, die op deese manier best sullen connen werden geïnnet ende dattet cort uytte voorgeslaegen negotiatie soude mogen werden gevonden. Is nae deliberatie bij de leeden geoordelt dat alvooren in deesen te treeden staet van de restanten behoort te werden geoopent om ’tzelve gesien met meerder kennisse in de zaecke te moghen resolveren.

280. D’zelve heeren adviserende over de gelegentheyt van de lijste van ammunitie bij de prince Palatijn op leeninge versocht ende verclaerende dat men de behoefften daerinne beghreepen in de magasijnen meest alle soude connen vinden, mits dat bij geleegentheyt van ’t een ende ’t ander vanweegen ’t gemeene landt weeder souden moeten werden vergoedt, is nae deliberatie bij meest alle leeden daerinne geconcludeert ende verstaen datte difficulterende [leeden] binnen corten tijdt haer last zullen inschrijven off dattet stilswijgen voor consent sal worden genoomen.

281. D’zelve heeren adviserende datte resolutie in reguard van de solliciteurs van de compagniën alhier genomen bij de heeren van ’t Noorderquartier nyet en wordt geacquiësceert ende dat daeruyt verscheyden clachten volghen op haer redunderende, ende versoeckende daeromme datte leeden van ’t Noorderquartier daerop haer naerder wilden verclaeren ende aenneemen om vorder debvoiren te doen datter zelve resolutie meede werde gevolght ende gepresteert.

Is nae deliberatie bij de heeren van Hoorn, Enckhuysen ende verdere leeden verclaert daerinne tevreeden te sijn mits dat al de schulden van de Admiraliteyten ende nyet die Hollandt alleenlijck raecken op gelijcken voet sullen werden voldaen; dan Rotterdam sustinerende ’tzelve onreedelijck te sijn, alsso anderssints wel 1.600.000 [£] voor haer College alleen meer souden moeten ontfangen die zij mede aen de provintiën ten affteren zijn, waerover eenige discoursen vallende zijn eyntelijck die van ’t Noorderquartier versocht haer mette genomen resolutie te willen conformeren ende de goede hant te bieden dat eenparigh allomme magh werden gepractiseert.

282. De besendinghe nae Hamburch te doen op ’t versoeck van den resident Boswel meede in naerder omvraege gebracht wesende, meenden de heeren Edelen dat men alsnoch voor in deese te treeden soude moghen affwachten het bericht van Carel van Cracouw, hoe de zaecken aldaer leggen ende waertoe dat eyntelijck op dien handel soude mogen werden geconcludeert om ’tzelve gehoort daerop naerder te letten. Waermede de meeste leeden haer conformerende, is in dier voeghen oock geconcludeert ende verstaen dat Cracouw hiervan zal werden verwittight ende gelast om hem te Hamburch te vervoeghen ende aldaer de intentie van beyde croonen verstaen hebbende ende op wat voet de oorloge tegens den keyser meenen aen te ghaen, van alles bij missive over te schrijven om nae op gelet te moghen werden.

283. Meede geresumeert zijnde de missive van Zijn Genade graeff Maurits op ’t openstellen offte sluyten van den handel op Brasijl ende in omvraege gebracht zijnde wat resolutie dienthalven te neemen, meenden verscheyden leeden dat volgens ’t advijs van Zijn Genade graeff Maurits alle middelen souden dienen getenteert om de saecke onder reserve van eenige waeren aen de Compagnie te accommoderen.De heeren van Amsterdam ende andere hadden nyet tegens dit voorslagh, maer meenden soo deese accomodatie nyet vallen wilde, dat men dan de XIX^en soude authoriseren bij meerderheyt van stemmen daerinne te termineren. Dan is eyntelijcken geresolveert datte gedeputeerden tot deese zaecke geauthoriseert worden om met communicatie van Sijn Hoogheyt de zaecke daernae te doen beleyden dat met accommodatie off anders in conformité van ’t advijs van Zijn Genade graeff Maurits ende de meerderheyt van de advijse van de XIX^en de saecke magh werden affgedaen ende getermineert, so haest de heeren van Zelant haeren naerderen last sullen hebben geoopent.

284. Op het 38^e point van de 200^en penning de leeden haer naerder verclaerende, waeren de Edelen tevreeden daerinne te consenteren mits dat hierentussen commissarissen souden worden affgesonden om de quoyeren te redresseren ende dat 1/3 part wel soude mogen werden gevordert, maer datte reste nyet uytgeschreeven sal mogen worden voor ende alleer de restanten van voorgaende consenten sullen weesen voldaen. Gorchem conde nyet consenteren solange de betalinge van 60.000 £ voor haer 60 werckers nyet vastgestelt soude sijn, andere leeden opten voet van ’t redresseren der quoyeren noch nyet eens sijnde, heefft in de saecke vooralsnoch geen conclusie genomen connen werden.

285. Op het vercoopen van de heerlijckheyt van ’s-Gravesande aen Zijn Hoogheyt de leeden naerder gesommeert zijnde, verclaerden de heeren van Leyden daertoe geen last te hebben, maer effenwel te vertrouwen dat nyet singulier souden blijven. Amsterdam ende eenige andere hielden haer last op totdat voorsittende leeden haer naerder souden hebben verclaert, ‘twelck gedaen weesende ende alle leeden op ’t behaegen haer verclaerende, is eyntelijck geconcludeert datte vercoopinge van deese heerlijckheyt aen Zijn Hoogheyt sal werden gedaen ten rechten prijse, werdende de heeren Committeerde Raden geauthoriseert om gehoort het advijs van de Reeckeninge met Zijn Hoogheyt te handelen so sij sullen vinden in rechtmaticheyt te behoren.

286. Den heer van Noordwijck uytte Generaliteyt rapporterende van ’t wisselen van de gevangenen te water, dat Zelandt hem daertegens opposeert ende geen apparentie siet daertoe te comen so lange de particulieren caepvaerders die don Johan de Menege hebben gevangen, geen contentement zal zijn gedaen ende dat ten zelven eynde ter Generaliteyt voorgeslaegen is dat men de caepvaerders soude mogen vereeren met eens 3000 £ ende dat daermeede alles sijn voortgangh soude moghen neemen ende dat men vertrout datte heeren van Zeelant hierdoor beweeght sullen werden om alles te helpen bevorderen, temeer dewijl van haer eygen ingesetenen daertoe werden geperst. Is in deliberatie geleyt wat in deesen te doen ende eyntelijck verstaen dat de gedeputeerden van deese provintie te Generaliteyt sullen moghen toestaen dat 3000 £ aen de capers van Zelant tot lossinge van don Johan de Menege sullen werden gegheeven ende dat onder beneficie van ’tzelve de wissel sijn voortgang sal mogen neemen opten ouden voet.

287. De gecommitteerde totte abberdaenvisserije versoeckende dat voor de 3 jachten haer ten dienste van de cust affhandigh te maecken het gelt tottet maecken van 3 andere haer moght werden gefurneert ende datte 2 resterende jachten moghten werden voltrocken ende dat bij provisie terwijl die gemaeckt worden van de zes oorloghscheepen tot Rotterdam leedigh leggende drye moghten werden uytgerust om daermeede gedient te connen worden. Is nae deliberatie geresolveert dat deese remonstranten voor de vijff fregatten van de Groote ende Cleyne Visserije aff te neemen tot dienste van de cust vanweegen de Staeten-Generael gelt sal worden behandight om daermeede bij provisie drye oorloghscheepen tot haer dienst uyt te rusten ende tegens september off dezelve jachten ende fregatten weeder te krijgen off andere in plaetse te doen maecken, so haere geleegentheyt van zaecken alsdan bevonden zal werden te behooren.

288. Tobias de Mulder havercooper versoeckende opten zelven voet als de wagenluyden aen wien hij de haever geleevert heefft, dat is uytte negotiatie van 400.000 £ ende de restanten van de verpondinge van ’t jaer 1636, betaelt te moghen worden; is nae deliberatie goedtgevonden de heeren Committeerde Raden te authoriseren om ’t affterstal van de voerluyden uyt assignatie opte verpondinge van ’t jaer 1636 te doen betaelen, mitsgaders uytte 400.000 £ daertoe versocht te negotiëren, mits welcken ’t interest van deesen suppliant zal comen te cesseren, dan eenige leden op ’t negotiëren van dese somme noch difficijl zijnde.

289. Het 38^e point van de beschrijvinge van den 200^en penning effter geresumeert zijnde, wilden de heeren Edelen alvooren de restanten gesuyvert ende de quoyeren deur commissarisen geredresseert hebben, daermeede haer de heeren van der Goude, Briel ende eenige andere conformeerden; Gorchem urgeerde alsnoch datte betalinge van haer 60 werckers alvoren vastgestelt moght werden, andere consenteerden opten ouden voet. Om welcke discrepantie gedaen weesende resumptie van de advijsen, meenden de Edelen dat men de helffte van den 200^en penning datelijck soude doen betaelen ende de weederhelffte nyet eer als de quoyeren geredresseert ende de restanten geïnnet souden sijn, andere leeden dit voorslagh tegenspreekende ende meenende dat mette mintste costen ende ten meesten dienste van ’t landt het redres bij de magistraten van de steeden soude connen werden gedaen; dat daernae de billetten uytgesonden ende de geheel somme ingevordert behoort te werden ende interim bij Committeerde Raden alle debvoiren gedaen tot inninge. Hebben oock daerop de leeden nyet eens connen worden, sodat nae verscheyden haketterijen eyntelijck geen ander conclusie genomen heefft connen werden als datte leeden nae huys ghaende op dinghsdagh toecomende acht daeghen precijse weeder bijeen sullen sijn om dan te resolveren opte poincten van middelen die den Staet raecken ende geen andere particuliere saecken; dat oock daertegens de heeren van Zelant sullen werden beschreeven opte saecken van de zee. Ende dat hierentussen een somme van 500.000 £ sal werden genegotieert ende Committeerde Raden in handen gestelt om daermeede de saecken eenigermaeten ghaende te houden, daerop de heeren van Alckmaer, Hoorn, Enckhuysen aengenomen haer last inne te schrijven.

290. Opte petitie van den Raedt van ’t jaer 1637 noch nyet geresolveert weesende, op ’t suyveren van de defecten der provintiën, op ’t betaelen van interesten ende affdoen van de gelichte capitaelen, op ’t aenhouden van de 3 staten van oorloghe, alsmeede nyet op dit jaer 1638, is nae deliberatie op beyde jaeren mettet advijs van de heeren Committeerde Raeden op deese pointen geconformeert ende d’zelve dienvolgens gehouden voor geconcludeert.

291. De capiteynen onder ’t regement van Ferens effter instantiën doende teneynde de 2 affterstallige maentgelden haer voor de affectatie noch comende so veel als met andere is geschiet mochten werden voldaen, inclineerden de meeste stemmen daertoe dat alvoren in dit ende andere versoecken te connen treeden, middelen mosten werden ingewillicht.

292. De Admiraliteyt tott Rotterdam de convoimeesters van de comptoiren opte Mase aengeschreven hebbende om opte last van den Raedt van State geen betaelinge aen yemanten over treckpaerden off scheepsvrachten ende transporten van soldaten te doen ende daerover bij de Staten-Generael aengeschreeven weesende om dit verbot aff te doen ende inne te trecken ende den Raedt nae ouder gewoonte daerinne te laeten disponeren, versochten hoe haer in deesen te draeghen, alsso ondraeghelijck datte penningen totte zeesaecken gedestineert met sulcke groote sommen haer souden werden ontrocken, daertoe effenwel de convoymeesters ende commysen geneegen zijn, omdat zij 5 ten hondert over deese betaelinge genyeten ende aen de Admiraliteyten betaelende nyet met allen.

Waerop gedelibereert zijnde verclaerden de heeren van Rotterdam dat voortijts als Den Bosch, Mastricht ende andere plaetsen noch nyet aen onse sijde waren ende alle de licenten meest binnen Hollandt wierden ontfangen, die van Gelderlant in ’t consenteren van de convoien onder die conditie hebben verstaen datte transport- ende treckgelden daeruyt souden werden voldaen ende dat dienvolgens den Raedt van State eenige cleyne sommen gelts daertoe geordonneert heefft; ’twelck in deesen tijt al den ontfangh vermits de binnenlandse pasporten in de buytenprovintiën ontfangen werdende ondraeghelijck is ende dat buyten fatsoen onse gedeputeerden ter Generaliteyt deese aenschrijvinge nyet en hebben soecken op te houden offte getracht te weeren. Ende alsso geallegeert wierde dat zelffs Zijn Hoogheyt met dit vooroordel inghenomen was datten Raedt van State sulcx vrijstonde te doen, inclineerden de meeste leeden daertoe dat men hem alvooren deur gedeputeerden uyt deese vergaderinge naerder soude onderrechten. ’Tzelve ghedaen weesende dat versocht soude worden om de ghoede handt daeraen te houden datten Raedt van State in toecomenden daerinne met meerder circumspectie magh ghaen. Dan is omdattet laet in den avondt wierde, de clocke al neegen uuren weesende, geen conclusie op affgewacht connen worden.

293. Opten voorslagh ende recommandatie van de heeren van Rotterdam is in plaetse van den heer Swaenswijck van der Goude diens beurte te may exspireert, gecommitteert in ’t collegie van den Raedt van State den heer burgermeester Gautswaert.

294. Gelijck in plaetse van den heer Van der Mijle tegens may affgaende opten voorslagh van de heeren van Dordrecht daertoe gecommitteert is den burghermeester Hallingh, dan alsso de heeren Edelen moveerden datte regeringe van ’t landt bestaende in Edelen ende steeden Haer Ed. in alle collegiën een permanente plaetse behoorden te hebben ende dat in spetie in reguarde van deese camer bij resolutie van den 22^en martii 1622 sulcx meede verstaen is, te weeten dat in faveur van de heeren Edelen ter Generaliteyt de saecke moght werden beleydt dat noch een van deese provintie in die caemer mocht werden geadmitteert om alsso de Edelen aldaer een permanente beurte te gheeven. Ende datte provintiën zedert daerop gesondeert zijn geen ongeneegentheyt schijnen te thonen mits dat ijder van dezelve van gelijcken noch een persoon in dezelve caemer soude mogen schicken; eenige nochtans van dezelve aengenomen hebbende te refereren, meenden dat dat besogne met ijver behoort te werden gevordert om alsso de Edelen gelijcken recht te doen, weesende buyten fatsoen dattet Noorderquartier soveel recht alleen hebben soude als de Edelen ende de steeden van ’t Suyderquartier tesaemen, die in den Raedt van State met Amsterdam concurreren. Waerop naerder gedelibereert weesende ende vanweegen ons quartier daertegens geseyt ’tgunt behoort, is om vorige reedenen geen conclusie in connen vallen.

295. De heeren van Delfft moverende dattet over tijdt is dattet vacerende ampt van Coolwijck, ’t rentmeestersampt van Noordhollant ende andere werden vergheeven, alssoo ’t interest dattet gemeene landt ende de particulieren daerdoor lijden ongeloofflijck is ende nyet langer te verdraeghen. Is nae deliberatie goedtgevonden ’tzelve om de ongereedtheyt van de heeren Edelen noch uyt te stellen tottet beghin van aenstaende vergaderinghe.

296. Die van Amsterdam versoeckende dat ter Generaliteyt ingebracht ende de handt gebooden moght werden dattet besogne over den handel op Moscoviën te maecken van de graenen leevendigh moght werden gehouden ende dat wel gevigileert werden dat noch bij Zijn Hoogheyt noch bij Zijn Ex.^tie aen eenige particuliere coopluyden brieven werden gegeeven om particulierlijcken voor haer zelff te moghen aldaer handelen, alsso hierdoor de heele cansse soude werden verset, is nae deliberatie goedtgevonden dat door onse gedeputeerden dese zaecke ter Generaliteyt ten hooghsten zal werden gerecommandeert.

297. Den burghermeester Puyck rapporteerde uytte Generaliteyt dat aldaer geresolveert is datte 8 à 9000 £ van de provintiën die aldaer leggen off alsnoch werden verwacht, sullen werden geïmploieert totte betaelinge van de 5 fregatten ende 2 roeyjachten den admirael opte cust bij te voeghen; waervan de oncosten begroot werden op 150.000 £ mits dattet cort meede uyt Generaliteyts penningen sullen moeten werden gevonden. Is ’tzelve bij de leeden voor aenghenaem gehouden sonder dat vorder deliberatie op is gevallen.

Daermeede de vergaederinge voor eenige daeghen om den hooghtijt gedimitteert is, met dien verstande datte leeden gesaementlijck op dinghsdagh toecomende acht daeghen weeder precijse in Den Haghe sullen moeten zijn, gelijck bij eenen yeghelijcken toegeseyt ende aenghenomen is.